Đẩy mạnh truyền thông trong phòng chống HIV/AIDS

Ông Chu Quốc Ân. Ảnh: VGP/Mai Hồng

Ông Chu Quốc Ân cho hay, theo các báo cáo, từ 4 năm trở lại đây, dịch bệnh đã giảm, nhưng mỗi một năm, chúng ta vẫn phát hàng nghìn người nhiễm HIV. Như vậy, số người nhiễm HIV còn sống ngày càng gia tăng. Đó là yếu tố làm tăng gánh nặng chữa trị, chăm sóc. Đồng thời, nếu không tiếp cận tốt người nhiễm HIV, không làm tốt công tác truyền thông thanh đổi hành vi, thì nguy cơ lan truyền HIV ra cộng đồng rất lớn.

Bên cạnh đó, hiên nay, tỷ lệ nhiễm trong các nhóm có hành vi nguy cơ cao ở tuy có giảm nhưng vẫn ở mức độ cao.

Ví dụ tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm tiêm chích ma túy là trên 13%. Tức là cứ 100 người tiêm chích ma túy thì có hơn 13 người nhiễm HIV. Trong nhóm nữ bán dâm là 3%. Tỷ lệ này là cao so với tỷ lệ trung bình của một số nước trên thế giới. Trong khi đó hành vi của các nhóm nguy cơ cao vẫn đáng lo ngại. Ví dụ như tỷ lệ của các nhóm tiêm chích ma túy dùng bơm tiêm chung vẫn cao, rồi phụ nữ bán dâm không dùng bao cao su thường xuyên, người mua dâm cũng không dùng bao cao su thường xuyên, rồi quan hệ với bạn tình bất chợt, hoặc quan hệ ngoài vợ, ngoài chồng tỷ lệ dùng bao cao su thấp. Quan niệm về bao cao su chưa có nhiều thay đổi. Người ta vẫn cảm thấy ngại ngùng khi đề cập đến bao cao su, mua bao cao su, hoặc tiếp cận với bao cao su.

Ở một số tỉnh miền núi phía Bắc (như Nghệ An, Thanh Hóa) hiện nay, dịch HIV/AIDS đang diễn biến khó kiểm soát. Các số liệu giám sát gần đây cho thấy, các tỷ lệ nhiễm HIV trong một số cộng đồng dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa đang ở mức cao và đang có chiều hướng gia tăng. Vì vậy, chúng ta cần có biện pháp kiểm soát dịch bệnh ở khu vực này.

Trong Luật Phòng chống HIV/AIDS và Chiến lược quốc gia phòng chống HIV/AIDS đến năm 2020, tầm nhìn 2030 đều khẳng định: Nhóm đối tượng được ưu tiên trong tiếp cận dịch vụ về phòng chống HIV/AIDS là người dân sống ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, trên thực tế hoạt động này còn gặp nhiều khó khăn. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ chủ trương tăng cường và phân bổ nguồn lực nhiều hơn cho các tỉnh cũng như kêu gọi nguồn tài trợ cho các địa phương như vậy.

Có lẽ đáng kể nhất của việc thực hiện chủ trương này  là được sự đồng ý của Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế đã ký qui chế phối hợp hoạt động với Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng. Việc thực hiện qui chế phối hợp này nếu thực hiện tốt, chúng ta sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề trong phòng chống HIV. Bởi vì ở những khu vực xa như thế, lực lượng biên phòng là lực lượng thuận lợi nhất có thể tiếp cận người dân địa phương, bộ đội biên phòng cũng là lực lượng tốt nhất có thể nói chuyện với dân vì bộ đội biên phòng là những người có uy tín với đồng bào các vùng khó khăn, vùng núi cao.

Ông Chu Quốc Ân cho rằng, phòng chống HIV/AIDS phải là giải pháp đồng bộ nhưng công tác truyền thông vẫn hết sức quan trọng, mà trong đó, một trong những nhiệm vụ của truyền thông là cần làm tốt việc tuyên truyền giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người có HIV trong cộng đồng.

Theo ông Chu Quốc Ân, một trong những nguyên nhân sâu xa của hành vi kỳ thị, phân biệt đối xử người nhiễm HIV là người ta sợ lây nhiễm HIV. Bố mẹ không cho con, đặc biệt là trẻ con đi học với trẻ nhiễm HIV vì sợ con mình bị lây. Vì thế, muốn chống phân biệt đối xử thì phải làm cho người dân hiểu đúng căn bệnh này, phải tuyên truyền giải thích cho người dân hiểu thật rõ là HIV/AIDS lây lan như thế nào, qua những con đường nào.

Nếu chúng ta tuyên truyền tốt trên các phương tiện thông tin đại chúng, thì chúng ta sẽ giúp cho người dân có cách nhìn nhận đúng hơn về HIV, họ tin tưởng vào các biện pháp phòng chống HIV và họ sẽ phòng chống tốt hơn. Tương tự, tuyên truyền dùng bao cao su đúng cách trong hành vi tình dục cũng vẫn rất cần thiết.

Một vấn đề nữa cũng cần thực hiện là việc giúp người có HIV hòa nhập tốt với cộng đồng, theo ông Chu Quốc Ân, biện pháp trước mắt vẫn là truyền thông.

Chẳng hạn, thông qua truyền thông, nếu làm tốt, người dân sẽ không còn sợ HIV, cũng qua truyền thông, hình ảnh người nhiễm HIV có thể được cải thiện (qua cách phòng chống của chính người bệnh, qua các hoạt động học tập, lao đông sản xuất, hoạt động xã hội của người nhiễm HIV…).

Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2012 diễn ra từ 10/11 đến 10/12 với chủ đề  "Hướng tới không còn người nhiễm mới HIV" mà nội dung chủ yếu là truyền thông vận động thay đổi hành vi tự phòng tránh nhiễm HIV và tăng cường tiếp cận cung cấp các dịch vụ dự phòng, chăm sóc và điều trị bệnh nhân HIV/AIDS.

Mai Hồng