Để không còn những “người hùng’ bất đắc dĩ

Quán nước bị đập phá sau khi hành hung khách hàng.

Theo đó, ngày 1/5, khi vợ chồng anh Nguyễn Xuân Quang Minh ghé vào quán mua nước uống và có lời qua tiếng lại với chủ quán về chuyện giá cả đã bị chủ quán và người nhà hành hung chảy máu đầu.

Ngay sau khi thông tin này được đưa lên mạng, chiều ngày hôm đó, khi cơ quan chức năng đang mời chủ quán Trần Văn Ngoan lên làm việc thì xuất hiện gần chục thanh niên lao vào đập phá quán và đuổi đánh vợ chủ quán cùng người nhà.

Sau vụ đập phá này, vợ chồng chủ quán đã phải trả mặt bằng và về quê.

Cơ quan chức năng đã xác định 10 thanh niên đập phá quán hoàn toàn không có quan hệ gì với vợ chồng khách hàng bị hành hung, họ chỉ là những người biết thông tin vụ việc qua mạng xã hội, tự phát tụ tập nhau “hành động”. Điều này cũng đồng nghĩa với việc họ không phải là những người đi trả thù cá nhân cho người thân, mà nhìn bề ngoài, là những người “thấy việc bất bằng chẳng tha”. Dù rằng, phải khẳng định ngay những hành động của họ thực chất cũng là vi phạm pháp luật và sẽ bị cơ quan chức năng xem xét xử lý ở mức độ phù hợp với hành vi.

Pháp luật có chế định về phòng vệ chính đáng, trong đó định nghĩa người có hành vi phòng vệ chính đáng là người đáp trả một cách tương xứng khi người khác có hành vi vi phạm pháp luật ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình hay của xã hội. Tất nhiên hành vi phòng vệ chính đáng phải diễn ra ngay lập tức với hành vi tấn công trái pháp luật.

Trong trường hợp này, hành vi tấn công khách hàng của chủ quán đã dừng lại, cơ quan chức năng cũng đã vào cuộc những động thái của những người đập phá quán là muộn và không còn thực sự cần thiết dưới góc độ pháp luật.

Chặt chém khách hàng, thậm chí tấn công, truy sát khách hàng là một vấn đề tồn tại kéo dài gây bức xúc trong dư luận. Theo một số thông tin trên báo chí, bản thân những chủ quán này trước đó cũng đã có hành động bán hàng kém chất lượng, khi khách hàng không đồng ý mua họ sẵn sàng dùng xe máy truy sát ô tô của khách hàng, chặn đầu chém vào xe của khách.

Điều đáng nói là dù dư luận đã phản ánh, tình trạng chặt chém và tấn công khách hàng vẫn không được xử lý một cách dứt điểm triệt để. Khi pháp luật không được thực thi một cách nghiêm mình, người dân sẽ bức xúc và trong số đó sẽ có những người tìm phương án giải quyết cho riêng mình hay còn gọi là tự xử. Như người dân có lúc, có nơi đã có câu trả lời bằng cách đánh hội đồng những kẻ trộm chó; hay việc lan truyền hình ảnh, tài khoản facebook thậm chí phun sơn, bôi bẩn lên cửa nhà người có hành vi dâm ô trẻ em…

Luật pháp được định nghĩa là quy tắc xử sự chung được cộng động chấp nhận và nhà nước nâng nó lên thành luật pháp. Nhưng nếu quy tắc xử sự chung đó không được đảm bảo thực hiện một cách đầy đủ và kịp thời, chính là cơ hội cho những quy tắc xử sự, dù không được nhà nước chấp nhận, vẫn còn đất sống và dân gian thường gọi đó là “luật đời” thậm chí là “luật rừng”. 

"Luật rừng" cho dù động cơ tốt nhưng vẫn gây ra những bất ổn cho xã hội cả trong vụ việc cụ thể lẫn trật tự quản lý lâu dài, nó góp phần tạo nên sự xói mòn niềm tin và luật pháp và trật tự xã hội. Khi cơ quan chức năng kịp thời xử lý các vụ việc, vấn đề nghiêm minh đúng pháp luật thì dĩ nhiên luật rừng sẽ không còn đất sống.

Quang Lê