Đề nghị xây dựng Luật Công tác xã hội

Ảnh minh họa

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết, đến nay, hệ thống pháp luật Việt Nam đã có trên 15 Bộ luật, Luật; 7 Pháp lệnh và hơn 50 Nghị định, Quyết định, Chỉ thị, thông tư và các văn bản chỉ đạo khác có nội dung quy định công tác xã hội (CTXH) là cơ sở, tiền đề cho việc thực hiện CTXH ở Việt Nam… Các văn bản quy phạm pháp luật này đã tạo tiền đề pháp lý quan trọng để các Bộ, ngành, địa phương từng bước phát triển nghề công tác xã hội chuyên nghiệp tại Việt Nam. Đặc biệt, thực hiện Quyết định số 32/QĐ-TTg ngày 25/3/2010 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án phát triển nghề công tác xã hội giai đoạn 2010-2020 (Đề án 32), các Bộ, ngành và địa phương đã triển khai đạt được những kết quả quan trọng trên các lĩnh vực ban hành văn bản quy phạm pháp luật, phát triển các cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội và phát triển mạng lưới cán bộ, nhân viên, cộng tác viên công tác xã hội; đào tạo công tác xã hội; truyền thông và hợp tác quốc tế phát triển nghề công tác xã hội. Một số quy định về công tác xã hội để trợ giúp các đối tượng như người cao tuổi, người khuyết tật, bảo vệ trẻ em, người nhiễm HIV, người nghiện ma tuý, người bán dâm, bạo lực gia đình đã được quy định tại nhiều bộ luật, luật chuyên ngành như: Bộ luật Lao động; Luật Người cao tuổi; Luật Người khuyết tật; Luật Trẻ em; Luật Phòng, chống lây nhiễm HIV/AIDS; Luật Phòng, chống bạo lực gia đình và nhiều chương trình, Đề án liên quan đến trợ giúp xã hội.

Tuy nhiên, khuôn khổ pháp lý phát triển nghề công tác xã hội chưa được quy định rõ ràng, hoàn chỉnh, đặc biệt là vai trò, nhiệm vụ của công chức, viên chức, nhân viên công tác xã hội; cấp chứng chỉ hành nghề; cấp, thu hồi, điều chỉnh giấy phép hoạt động của các cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội và điều kiện thành lập, hoạt động và điều kiện giải thể cơ sở cung cấp dịch vụ CTXH; quyền và nghĩa vụ của người sử dụng dịch vụ CTXH chưa được xác định cụ thể trong hệ thống văn bản pháp luật; chưa có Luật quy định riêng về công tác xã hội làm cơ sở định hướng phát triển CTXH trong các ngành, lĩnh vực hiện đang được điều chỉnh bởi các luật chuyên ngành; nhiều văn bản pháp luật quy định về công tác xã hội có giá trị pháp lý tương đối thấp, chủ yếu là nghị định và thông tư hướng dẫn của các Bộ, ngành liên quan.

Qua nghiên cứu, so sánh với pháp luật các nước cho thấy, nếu so với các nước phát triển trên thế giới và ngay cả với nhiều nước trong khu vực, thì các quy định liên quan đến CTXH ở Việt Nam còn một khoảng cách lớn và có sự thiếu hụt, ví dụ như thiếu quy định pháp lý về phê duyệt, giám sát, cấp phép đào tạo CTXH theo chuẩn nghề nghiệp, hay quy định pháp luật về thi sát hạch chuyên môn và cấp giấy phép hành nghề trong một số lĩnh vực chuyên biệt của CTXH…. Với sự phát triển và ghi nhận của pháp luật, trên thế giới, CTXH đã có quá trình phát triển hơn 100 năm; công tác xã hội chuyên nghiệp đã tồn tại ở nhiều quốc gia, tính đến nay, có khoảng 140 quốc gia là thành viên của Hiệp hội Cán bộ xã hội Quốc tế; khoảng 100 quốc gia tham gia Hiệp hội đào tạo công tác xã hội thế giới.

Theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, những vấn đề bất cập nêu trên không thể chỉ giải quyết bằng các biện pháp hành chính, kinh tế, bằng tuyên truyền, giáo dục,… mà đòi hỏi phải có sự điều chỉnh, can thiệp bởi pháp luật và đặc biệt là cần ban hành một đạo luật để giải quyết đầy đủ, toàn diện các vấn đề liên quan đến CTXH, nhất là vai trò, nhiệm vụ của CTXH.

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đề xuất dự thảo Luật Công tác xã hội gồm 8 chương, 105 điều. Bên cạnh các quy định chung, Bộ đã đề xuất rõ quyền và nghĩa vụ của người sử dụng dịch vụ CTXH, người hành nghề CTXH, cơ sở cung cấp dịch vụ CTXH, quy trình, tiêu chuẩn cung cấp dịch vụ công tác xã hội, các điều kiện bảo đảm cung cấp dịch vụ CTXH…

Chính sách của Nhà nước về công tác xã hội

Theo dự thảo, Nhà nước xây dựng cơ chế chính sách và bố trí ngân sách nhằm đáp ứng nhu cầu cung cấp dịch vụ CTXH của nhân dân, đặc biệt là các nhóm người ưu tiên cung cấp dịch vụ CTXH; có chính sách khuyến khích xã hội hóa các hoạt động cung cấp dịch vụ công tác xã hội; khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội. Đồng thời, khuyến khích việc nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ trong cung cấp dịch vụ công tác xã hội.

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây.