Đổi mới toàn diện công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Cần thiết phải đổi mới tư duy và cách làm

Thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều văn kiện, văn bản mới quan trọng thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến việc hoàn thiện thể chế, tổ chức thi hành pháp luật và phát triển khu vực kinh tế tư nhân – một trong những động lực của nền kinh tế. Trong đó, công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), được xác định là một nội dung trọng tâm.

Triển khai Nghị quyết số 41-NQ/TW của Bộ Chính trị, Chương trình hành động của Chính phủ được ban hành kèm theo Nghị quyết số 66/NQ-CP đề ra một trong những mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 nước ta có ít nhất 2 triệu doanh nghiệp, trong đó hình thành và phát triển nhiều doanh nhân, lãnh đạo các tập đoàn kinh tế mạnh, có tiềm lực, có sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế…

Để đạt mục tiêu này, Chính phủ giao các bộ, ngành, địa phương triển khai 7 nhóm nhiệm vụ, trong đó Bộ Tư pháp được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan đẩy mạnh và đổi mới công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2019/NĐ-CP nhằm đổi mới toàn diện công tác hỗ trợ pháp lý cho DNNVV.

Đặc biệt, với sự ra đời của Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đặt ra yêu cầu đổi mới mạnh mẽ về tư duy và nhận thức trong việc xây dựng, tổ chức thực thi pháp luật. Các nghị quyết này nhấn mạnh việc phải kịp thời nhận diện, tháo gỡ những "điểm nghẽn" từ quy định pháp luật, mở đường cho phát triển, huy động sự tham gia tích cực của người dân và doanh nghiệp trong quá trình kiến tạo kinh tế - xã hội.

Cùng với đó, Nhà nước cũng chủ trương xây dựng cơ chế, chính sách đặc biệt hỗ trợ DNNVV theo nguyên tắc thị trường và cam kết quốc tế; ưu tiên nguồn lực cho khu vực kinh tế tư nhân, nhất là trong hỗ trợ pháp lý, giải quyết tranh chấp thương mại và hội nhập quốc tế.

Sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Nhà nước, cùng các chương trình hành động cụ thể của Quốc hội, Chính phủ đã tạo nền tảng chính trị - pháp lý vững chắc để để đổi mới tư duy, nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ pháp lý như một hợp phần không thể thiếu trong quá trình phát triển bền vững của DNNVV.

Đa dạng hóa hình thức hỗ trợ pháp lý

Để nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ pháp lý cho DNNVV, Bộ Tư pháp sẽ triển khai công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp theo hướng thực chất, linh hoạt và sát nhu cầu của doanh nghiệp. Các hoạt động sẽ gắn với chủ trương của Đảng, Nhà nước, bám sát đời sống thực tiễn, tăng cường ứng dụng chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa hiệu quả.

Bộ Tư pháp cũng đang nghiên cứu xây dựng mô hình hỗ trợ pháp lý phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp, lĩnh vực ngành nghề, có cơ chế ưu tiên cho hộ kinh doanh, doanh nghiệp vùng sâu, vùng xa, doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ hay doanh nghiệp tạo tác động xã hội.

Về thể chế, trọng tâm trước mắt là sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2019/NĐ-CP, nhằm khắc phục những bất cập, hạn chế đã bộc lộ sau 5 năm triển khai. Theo đó, tập trung hoàn thiện thể chế theo một số định mở rộng đối tượng hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp không chỉ DNNVV, cần bổ sung đối tượng thụ hưởng là hộ kinh doanh để phù hợp với chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước và nhu cầu của xã hội; có cơ chế chung về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp và cơ chế ưu tiên, đặc thù cho từng loại đối tượng cần được ưu tiên theo các Nghị quyết của Đảng.

Song song với đó, cần làm rõ hơn trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương và tổ chức đại diện doanh nghiệp trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc pháp lý cho doanh nghiệp. Một hướng đi quan trọng là nâng mức chi phí hỗ trợ tư vấn pháp luật, bảo đảm tính thống nhất với các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp khác.

Bộ Tư pháp cũng đang nghiên cứu quy định cụ thể về mô hình và vận hành của Trung tâm hỗ trợ pháp lý doanh nghiệp, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc pháp lý, giải quyết tranh chấp trong và ngoài nước. Kịp thời có quy định điều chỉnh sự vận hành của Cổng Pháp luật quốc gia theo hướng là đầu mối thống nhất trong tiếp cận pháp luật của người dân, doanh nghiệp; được hỗ trợ bởi ngân sách của nhà nước; Bộ Tư pháp là cơ quan quản lý nhà nước đối với Cổng này.

Nghiên cứu xây dựng quy định về cung cấp miễn phí một số dịch vụ tư vấn pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo quy định tại Điều 13, Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Cùng với hoàn thiện thể chế, Bộ Tư pháp cũng xác định nhiệm vụ trọng tâm là tăng cường công tác quản lý nhà nước về hỗ trợ pháp lý cho DNNVV, thường xuyên hướng dẫn, giải đáp, tháo gỡ vướng mắc gắn với nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp. Công tác kiểm tra, đánh giá, sơ kết, tổng kết sẽ được đẩy mạnh, qua đó hình thành bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả hỗ trợ pháp lý cho DNNVV.

Bên cạnh đó, cần đa dạng hóa hình thức hỗ trợ pháp lý, thông qua các chương trình truyền thông, hội thảo, đối thoại, tư vấn pháp luật trực tuyến… Việc ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo sẽ giúp nâng cao hiệu quả, giảm chi phí, mở rộng khả năng tiếp cận pháp luật của doanh nghiệp trên phạm vi toàn quốc.

Ngoài ra, đội ngũ tư vấn viên pháp luật, cán bộ thực hiện công tác hỗ trợ pháp lý sẽ được củng cố, đào tạo chuyên sâu để đáp ứng yêu cầu mới. Đây là yếu tố quyết định chất lượng dịch vụ pháp lý, giúp doanh nghiệp yên tâm sản xuất, kinh doanh trong môi trường pháp lý minh bạch và ổn định…

Bích Phương