Đồng Nai: Hệ lụy từ xả thải của Công ty Sonadezi tại Tam An

Những ngày này, hàng trăm hộ dân ở xã Tam An, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai nườm nượp kéo về UBND xã để nộp đơn đòi Công ty Sonadezi Long Thành (thuộc công ty Cổ phần dịch vụ Sonadezi) bồi thường thiệt hại do công ty xả thải không đạt chuẩn gây ra.

22/08/2011 14:14

Vùng đất Tam An với đặc sản tôm càng xanh, măng cụt, sầu riêng ... nổi tiếng là những món ngon đặc sản, đó là nhờ con rạch Bà Chèo dẫn nguồn phù sa về cung cấp cho vườn tược của xã thêm xanh tươi. Năm 2003, địa phương này nhường 500 ha đất để xây dựng Khu công nghiệp Long Thành, thế rồi vùng đất thuần nông năm nào từng ngày đổi khác, quán xá mọc lên, tiếng xe cộ inh ỏi suốt ngày... Rạch Bà Chèo xưa kia theo lời của người dân nước xanh ngăn ngắt nay đậm đặc, đen ngòm với mùi hôi thối bốc lên. Nói như ông Chủ tịch Hội Nông dân xã Tam An: “Cuộc sống có đi lên nhưng cũng mang theo nhiều vấn đề phiền toái, đặc biệt là ô nhiễm môi trường”.

Dẫn chúng tôi đi xem vườn sầu riêng thứ trơ trụi lá, thứ chết đứng chơ vơ, anh Trần Văn Dô (ấp 1, xã Tam An) cho biết: Những năm trước đây, sau khi trừ chi phí, 3 ha sầu riêng của nhà anh cho thu nhập trên 300 triệu đồng/năm. Đất ở vùng này, theo lời kể của người dân, rất hợp với cây sầu riêng, bởi thế mà cả ấp có hơn 90% các hộ dân trồng loại cây này. Nhà anh Dô, trước chỉ trồng có 3 ha, nhưng năm 2005, thấy cây sầu riêng mang lại hiệu quả kinh tế cao anh không ngại đầu tư mở rộng thêm 2 ha nữa. Thế rồi, “từ năm 2009 đến nay, cây sầu riêng cứ chết dần, chết mòn, chỗ diện tích này là 1,7 ha, tôi trồng 180 gốc nhưng giờ đã chết mất 120 gốc. Để có thu hoạch, chúng tôi phải chăm bón cây sầu riêng suốt 5 năm” - Anh Dô bức xúc nói.

Sầu riêng Tam An thơm ngon nổi tiếng, đã giúp hàng trăm gia đình nơi đây thoát khỏi đói nghèo, nay đã bị chết hàng loạt. Chỉ vào 1 gốc sầu riêng vừa cưa hạ, anh Dô cho biết: Vì nguồn nước ô nhiễm nên ở đây sầu riêng của nhà nào cũng bị chết, thời gian qua dân quanh đây đã phải chặt bỏ đi rất nhiều. Từ đầu năm đến nay, gia đình chỉ mới thu hoạch được hơn 30 triệu tiền sầu riêng, tại nhiều cây bị chết, cây còn thì cũng cho rất ít quả. Cây trái cứ chết thế này không biết rồi chúng tôi sẽ sống ra sao?

Theo ông Nguyễn Văn Hải (ấp 2), người đã có hơn 30 năm làm nghề đánh cá, trước đây cả ấp 2 có 21 chiếc thuyền ngược xuôi trên rạch Bà Chèo, có ngày ông đánh bắt được trên 50kg cá và cái nghề này đã nuôi sống cả gia đình ông, cũng như nhiều gia đình khác. Song hiện tại, ấp 2 chỉ còn có 4 chiếc thuyền, ông Hải kể: Rạch Bà Chèo có chiều dài 4 km, đi qua địa phận 4 ấp của xã, con rạch này đã giúp Tam An trở thành vùng đất màu mỡ, cây trái quanh năm và loại nào cũng thơm ngon, nổi tiếng khắp vùng. Nhưng mấy năm qua, những măng cụt, sầu riêng, bưởi, chôm chôm,… cứ chết dần, chết mòn, còn tôm cá thì ngày càng vắng bóng. Mà nước thải của Công ty Sonadezi xả ra như thế thì có cây gì, con gì sống nổi. Tôi đi thuyền nên tôi biết, từ 6 giờ chiều là công ty này bắt đầu xả thải cho đến 7 giờ sáng hôm sau. Mùi nước thải thì ghê lắm, vừa hôi, vừa đen ngòm lại có váng nữa.

Tôm cá chết, đồng nghĩa với việc hàng trăm ao đầm nằm dọc hai bên rạch Bà Chèo chẳng ai thèm ngó ngàng. Chỉ vào 2.000 m2 ao đầm, anh Nguyễn Minh Hải (ấp 1) chán nản: Dân ở đây nhà nào cũng có đầm để nuôi cá tự nhiên, nghĩa là vào tháng 8 chúng tôi mở cửa ao cho tôm cá vào rồi đến tháng 10 bắt. Trước đây tôm nhiều lắm, từng này ao nhà tôi cho thu nhập hơn 20 triệu một mùa, nhưng mấy năm trở lại đây thì chẳng còn con tôm nào, con cá nào. Dân Tam An vì thế mà bỏ trống ao đầm, mất đi một nguồn thu lớn.

Người dân phản ánh, mỗi khi Công ty Sonadezi Long Thành xả thải là mùi hôi thối bốc lên khắp vùng, ai mà dính phải nước thải là về ngứa cả mấy ngày liền. Theo ông Huỳnh Ngọc Trai, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tam An, từ ngày 4/8/2011, Cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm về môi trường (C49) - Bộ Công an bắt quả tang nhà máy xử lý nước thải tập trung Sonadezi tại Khu Công nghiệp Long Thành, đang xả nước thải không đạt tiêu chuẩn ra rạch Bà Chèo, sông Đồng Nai, dân ở đây đã gửi đơn lên xã thống kê thiệt hại, yêu cầu công ty này bồi thường. Xã Tam An có 4 ấp (ấp 1, 2, 3 ,4 với tổng diện tích đất ở và đất sản xuất hơn 760 ha) sống gần rạch Bà Chèo, nên chịu ảnh hưởng do việc xả thải không đạt chuẩn của doanh nghiệp này gây ra là rất lớn. Hiện đã có 146 đơn của người dân nộp lên xã với số tiền đòi bồi thường trên 7 tỷ đồng (có 32 hộ chỉ thống kê thiệt hại chứ chưa tính được mức bồi thường). Trước đây, lần nào chúng tôi đi tiếp xúc cử tri, dân cũng phản ánh về việc nước thải nhà máy gây ô nhiễm, chúng tôi chỉ biết kiến nghị lên cấp trên. Sau đó cũng có đoàn của Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra và xử phạt, nhưng rồi đâu lại vào đấy. Ông Trai thông tin thêm: “Cách đây mấy năm, trong lúc công ty đang làm hầm sinh thái (nhưng chưa hoàn thiện) để xảy ra sự cố làm nước tràn ra ngoài gây thiệt hại cho người dân, chúng tôi đã mời công ty đến làm việc và doanh nghiệp này đã phải hỗ trợ tiền cho hơn 60 hộ dân ở ấp 2. Hiện Hội Nông dân huyện và tỉnh đã về làm việc để nắm tình hình, UBND xã cũng đã mời dân đến gặp mặt để giải thích cho người dân hiểu là cơ quan chức năng đang tiến hành điều tra, chưa có kết luận”.

Trước khi bị Cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm về môi trường (C49) - Bộ Công an bắt quả tang xả thải chưa đạt chuẩn ra môi trường, Công ty Sonadezi Long Thành đã nhiều lần bị các cơ quan chức năng xử phạt vì hành vi tương tự. Hiện chính quyền tỉnh Đồng Nai cũng như Công ty Sonadezi Long Thành đang chờ kết luận từ cơ quan điều tra để có hướng xử lý và khắc phục. Mức độ sai phạm dù thế nào đi chăng nữa, thì công ty này cũng khó phủ nhận những hệ lụy mà họ đã gây ra do những sai phạm của mình.

Công Phong