Ích kỷ sẽ biến mất

Một nghiên cứu gần đây được của các nhà khoa học Đại học bang Michigan, Mỹ đăng trên tạp chí Nature Communications đưa ra bằng chứng mới cho thấy quá trình tiến hóa không đứng về phía những người ích kỷ.

Ông Christoph Adami, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết quá trình tiến hóa sẽ trừng phạt bạn nếu bạn ích kỷ và hẹp hòi. 

Trong thời gian ngắn và với các đối thủ cụ thể thì những người ích kỷ có thể thành công hơn. Tuy nhiên sự ích kỷ là điều không bền vững trong quá trình tiến hóa. Kết luận này đi ngược lại với “Định thức Zero”, một lý thuyết cho rằng, người ích kỷ luôn thành công trước những người biết hợp tác.

Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học sử dụng một tình thế khó xử của tù nhân làm mô hình để nghiên cứu tính hợp tác, trong đó 2 người cùng phạm tội và cùng bị bắt. Cảnh sát đưa ra một đề nghị cho mỗi tù nhân.

Theo đó nếu một người tố cáo người kia, người này sẽ được tự do trong khi bạn mình sẽ bị tù 6 tháng. Nếu cả hai người cùng tố cáo nhau thì cả hai đều bị tù 3 tháng, còn nếu cả hai cùng giữ im lặng, họ chỉ bị ngồi tù tối đa 1 tháng.

Nếu 2 tù nhân có cơ hội được trao đổi với nhau, họ có thể tạo dựng lòng tin và có nhiều khả năng hợp tác hơn vì họ đều chỉ phải ngồi trong tù 1 tháng. Tuy nhiên, nếu họ không được phép trao đổi với nhau, chiến lược tốt nhất là tố cáo người kia vì nó đảm bảo rằng người tố cáo sẽ không bị ngồi tù lâu hơn.

Các nhà nghiên cứu cho biết trò chơi này cho phép họ xem xét một câu hỏi cơ bản mà mỗi cá nhân đều phải đối mặt khi tranh đấu cho những nguồn lợi hạn chế, đó là: họ sẽ hành động ích kỷ hay hợp tác.

Hợp tác sẽ mang lại lợi ích tối đa cho nhiều người, tuy nhiên họ cũng có thể nảy sinh tư tưởng ích kỷ và “ngồi mát ăn bát vàng” bằng cách để những người khác làm việc và chịu rủi ro.

Nhóm khoa học còn sử dụng mô hình máy tính để chạy hàng ngàn trò chơi nhằm xác định “Định thức Zero” hay tính ích kỷ sẽ giúp người chơi chiến thắng đối thủ.

Ông Arend Hintze, đồng tác giả nghiên cứu cho biết, cách duy nhất để “Định thức Zero” có thể tồn tại là con người phải hiểu đối thủ của họ. Ngay cả khi người ích kỷ liên tục thành công, thì về lâu dài họ vẫn phải tiến hóa thoát khỏi "Định mức Zero" để có thể hợp tác với nhau.

Lam An