Kết quả nhìn từ các địa phương thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường

>> Bài 1: Nhìn lại 1 năm thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường

Không tổ chức HĐND, UBND huyện, quận, phường vẫn đảm bảo thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, tiến hành thảo luận tập thể  - Ảnh minh họa

Sơ kết hơn 1 năm triển khai thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường tại 67 huyện, 32 quận, 483 phường của 10 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, có thể thấy một trong những kết quả nổi bật, quan trọng nhất là việc đảm bảo và thực hiện quyền làm chủ của nhân dân trên địa bàn, đảm bảo tính thống nhất, thông suốt trong điều hành, quản lý từ UBND thành phố xuống quận, phường, từ UBND thị xã, thành phố xuống phường ở khu vực đô thị,...

Chính quyền gần hơn với nhân dân

Không còn HĐND, UBND huyện, quận, phường vẫn đảm bảo thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, tiến hành thảo luận tập thể và quyết định theo đa số nhiều vấn đề quan trọng về quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, về tài chính, ngân sách, đầu tư, xây dựng.

Đồng thời, UBND các huyện, quận, phường thí điểm đã chú trọng hơn đến công tác tiếp công dân, giải quyết các khiếu nại, tố cáo và kiến nghị của công dân. Nhiều huyện, quận thực hiện thí điểm (như huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng; huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh...) đã có những sáng kiến như định kỳ hàng tháng tổ chức các hội nghị giao ban dư luận xã hội, hội nghị đối thoại giữa chính quyền với nhân dân.

Nhiều phường cũng đã phân công các thành viên UBND tăng cường tham gia các cuộc họp của tổ dân phố... nhằm thông báo các hoạt động của chính quyền để nhân dân biết; đồng thời lắng nghe, tiếp thu các ý kiến, kiến nghị, phản ánh của người dân. Những hoạt động này đã tạo nên sự gần gũi hơn giữa chính quyền với nhân dân.

Đối với Chủ tịch UBND huyện, quận, phường những nơi thí điểm vẫn đảm bảo thực hiện nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, nên đã không xảy ra tình trạng độc đoán, chuyên quyền. Mặc khác với vai trò là người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương thì thẩm quyền, trách nhiệm cũng đã được xác định rõ hơn. Nghị quyết 725/2009/UBTVQH12 đã quy định Chủ tịch UBND huyện, quận, phường chịu trách nhiệm trước pháp luật và trước UBND cấp trên về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của UBND. Dẫn chứng con số thống kê của thành phố Hải Phòng cho thấy, các quyết định thuộc thẩm quyền riêng của Chủ tịch UBND huyện, quận so với các quyết định của UBND cùng cấp đã tăng 17,54% (so với năm 2008), cấp phương tăng 18,5%.

Đảm bảo thống nhất, thông suốt trong điều hành

Khi không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, UBND quận là cơ quan hành chính trực thuộc UBND thành phố, UBND phường là cơ quan hành chính trực thuộc UBND quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. UBND quận, phường chịu sự kiểm tra hướng dẫn hoạt động của UBND cấp trên trực tiếp.

Một số nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND quận, phường trong việc quyết định những vấn đề quan trọng liên quan đến quy hoạch đô thị, hạ tầng giao thông trước đây nay thực hiện thí điểm đều đã điều chỉnh chuyển lên cho UBND cấp trên. Những quy định này đã tạo điều kiện và thuận lợi hơn cho sự điều hành thống nhất, thông suốt trong cơ quan hành chính nhà nước ở đô thị.

Theo báo cáo của các địa phương, trong khoảng thời gian 1 tháng, từ 25/4/2009 - thời điểm bắt đầu thực hiện thí điểm đến ngày 25/5/2009, tất cả 10 tỉnh, thành phố thực hiện thí điểm đã ban hành các quyết định của chủ tịch UBND cấp trên trực tiếp bổ nhiệm chủ tịch, phó chủ tịch và ủy viên UBND huyện, quận, phường. Đa số đơn vị đã đủ số lượng thành viên UBND theo quy định, số còn lại tuy một số chức danh như phó chủ tịch, ủy viên chưa bổ nhiệm nhưng cũng đã đảm bảo số lượng thành viên UBND cần thiết để hoạt động. 

Chỉ tiêu kinh tế-xã hội đều hoàn thành và vượt mức kế hoạch

Cũng qua báo cáo của các địa phương thực hiện thí điểm, mặc dù năm 2009 cả nước nói chung và các huyện, quận, phường thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND nói riêng bị ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế toàn cầu, một số địa phương còn bị ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh, nhưng tình hình kinh tế - xã hội của các huyện, quận, phường thí điểm vẫn duy trì được sự ổn định và phát triển. Các ngành, lĩnh vực đều có tốc độ tăng trưởng khá, các chỉ tiêu kinh tế - xã hội được HĐND trước đây giao đầu năm đều được hoàn thành và vượt mức kế hoạch đề ra.

Đó là chưa kể trong điều hành ngân sách tại huyện, quận, phường đã giảm bớt được một số khâu trong quy trình, nhưng vẫn đảm bảo sự quản lý thống nhất trong thực hiện ngân sách giữa các cấp và tăng tính chủ động cho UBND huyện, quận, phường trong một số trường hợp đột xuất.

Số liệu tổng hợp từ các địa phương cho thấy, năm 2009 tính bình quân tại các huyện: số thu ngân sách nhà nước trên địa bàn đạt 148%, thu ngân sách địa phương đạt 137%; ở quận: số thu ngân sách nhà nước trên địa bàn đạt 120%, thu ngân sách địa phương đạt 156%; ở phường: số thu ngân sách nhà nước trên địa bàn đạt 111%, thu ngân sách địa phương đạt 132%.

Có thể nêu một số địa phương đã đạt, vượt mức kế hoạch thu ngân sách đề ra như: nhiều quận, phường của Thành phố Hồ Chí Minh đạt trên 200% kế hoạch (quận 1: thu ngân sách địa phương đạt 282%, quận Bình Tân: đạt 249%, quận 12: đạt 227%, quận 10: đạt 226%, quận 7 đạt 204%, huyện Nhà Bè: đạt 270%...), quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng thu đạt 135,4%; quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng thu đạt 135% kế hoạch, tăng 44% so với cùng kỳ, vượt mức cao nhất từ truớc tới nay.

Như vậy, những kết quả nổi bật nêu trên cũng chính là thành công của sự quyết tâm cao, sự phối hợp đồng bộ của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến các địa phương trong quá trình triển khai một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước.

Bộ Nội vụ cho biết, Chính phủ chủ trương tiếp tục chỉ đạo 10 tỉnh, thành phố thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND tại 67 huyện, 32 quận, 483 phường, tổ chức đánh giá kết quả thực hiện thí điểm, phát hiện những vấn đề còn vướng mắc, tồn tại, hạn chế để từ đó có những đề xuất sửa đổi hoặc làm cơ sở cho việc kiến nghị sửa đổi các quy định của pháp luật sau này khi triển khai trên diện rộng.

Được biết, dự kiến trong tháng 7/2010, Chính phủ sẽ tiến hành tổng kết bước 1 việc thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường. Bởi vậy, những đánh giá sơ kết kết quả thực hiện thí điểm đã nêu trong bài viết này là rất có ý nghĩa trước thềm hội nghị quan trọng sắp diễn ra.

Tin liên quan:

Sẵn sàng triển khai có hiệu quả việc thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường

Thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường: Cần làm tốt công tác bố trí cán bộ và tư tưởng

Triển khai thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường: Coi trọng công tác sắp xếp bố trí cán bộ

10 tỉnh, thành phố thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường

Hà Phương