Khắc phục những bất cập trong thi hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Xây dựng Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) là cần thiết

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2011. Trong gần 12 năm thực thi, các quy định tại Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã góp phần thay đổi mạnh mẽ công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời, kiến tạo các khuôn khổ, nền tảng cơ bản vững chắc để tiếp tục tạo dựng sự phát triển của hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tại Việt Nam trong thời gian tới.

Tuy nhiên, quá trình thực thi Luật hiện đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế, bao gồm các vấn đề liên quan đến tính thống nhất, hiệu lực, hiệu quả thực thi các quy định của Luật, sự thay đổi của thực tiễn sản xuất, kinh doanh cũng như những yêu cầu, xu thế mới đối với công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Cùng với đó, trong những năm gần đây, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, định hướng sự phát triển của công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trong đó đã chỉ rõ và đặt ra yêu cầu xem xét, sửa đổi Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

"Vì vậy, việc xây dựng Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) là hoạt động cần thiết, kịp thời, không chỉ nhằm khắc phục những tồn tại, bất cập đặt ra trong thực tiễn mà còn nhằm thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về hoàn thiện thể chế về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phát biểu.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, việc xây dựng dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về việc hoàn thiện thể chế bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn gần 12 năm thi hành của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010, góp phần nâng cao đời sống nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước.

Để thực hiện mục đích trên, dự án Luật xác định các nguyên tắc xây dựng cơ bản, gồm: Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là trách nhiệm chung của xã hội, có sự kế thừa, phát triển các quy định hiện hành, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế phù hợp với điều kiện tại Việt Nam; bảo đảm sự cân bằng trong giao dịch giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh trên cơ sở tăng cường nhận thức và năng lực tự bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Dự Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) hiện được xây dựng gồm 7 chương, 80 điều. Dự thảo Luật được sửa đổi, bổ sung trên cơ sở kế thừa các điều khoản cơ bản của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hiện hành; bảo đảm tính tương thích, đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành, các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên...

Luật này quy định về nguyên tắc, chính sách bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh đối với người tiêu dùng; hoạt động của tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh; quản lý Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Tránh việc quy định chung, khó định lượng

Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ đối với dự án Luật nêu trên, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành, đáp ứng yêu cầu bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong giai đoạn mới.

Dự thảo Luật có 7 chương, 80 điều; so với Luật hiện hành, dự thảo Luật đã sửa đổi 49 điều, bổ sung 29 điều, bổ sung 1 chương riêng về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong các giao dịch đặc thù đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh. Thường trực Ủy ban KH,CN&MT cơ bản nhất trí với phạm vi sửa đổi này và đề nghị định vị rõ hơn vị trí và mối quan hệ của Luật trong hệ thống pháp luật hiện nay. Có ý kiến cho rằng, dự thảo Luật cần tiếp cận theo hướng chỉ quy định những vấn đề mới, đặc thù, chưa được điều chỉnh bởi các quy phạm pháp luật hiện hành để bảo vệ vị trí yếu thế của người tiêu dùng.

Thường trực Ủy ban KH,CN&MT khẳng định, về cơ bản, hồ sơ dự án Luật đã được chuẩn bị công phu, đầy đủ, đúng trình tự, thủ tục. Tuy nhiên, thời hạn gửi hồ sơ dự án Luật chưa đáp ứng đúng theo quy định.

Về tính khả thi của dự thảo Luật, Ủy ban KH,CN&MT cho rằng, đa số các quy định trong dự thảo Luật có tính khả thi. Tuy nhiên, đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát trong quá trình xây dựng Luật, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam để bảo đảm tính khả thi của một số quy định, tránh việc quy định chung, khó định lượng; nghiên cứu thu hút các nội dung cụ thể trong các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn vào dự thảo Luật;...

Sau khi nghe các ý kiến phát biểu, kết luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, hồ sơ dự án Luật đã được chuẩn bị công phu, đầy đủ, đúng trình tự, thủ tục, đủ điều kiện trình ra Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng yêu cầu tiếp tục rà soát các quy định trong dự án Luật, xử lý mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập và chưa đồng bộ với các luật khác để bảo đảm sự thống nhất và đồng bộ của hệ thống pháp luật. Xác định vị trí và mối quan hệ của Luật với các luật chuyên ngành.

Đồng thời, rà soát các quy định để bảo đảm phù hợp với các yêu cầu hội nhập quốc tế, có biện pháp phòng vệ thích hợp để bảo vệ sản xuất và lợi ích người tiêu dùng trong nước.

Nguyễn Hoàng