Khủng hoảng nợ công châu Âu lắng dịu

“Điểm nóng” Hy Lạp “hạ nhiệt”

Trước hết, mối lo ngại Hy Lạp có thể vỡ nợ ngay trong tháng 3 này đã lùi lại phía sau. Sau khi Hy Lạp hoàn tất thỏa thuận hoán đổi nợ lịch sử vào ngày 12/3, các Bộ trưởng Tài chính Eurozone đã thông qua ngay lần cuối gói cứu trợ thứ 2 trị giá 130 tỷ Euro cho nước này và hai ngày sau đã quyết định giải ngân các khoản cho vay đầu tiên 39,4 tỷ Euro.

Trong khi các khoản cứu trợ bắt đầu được rót cho Hy Lạp, các cơ quan xếp hạng tín nhiệm cũng đã xem xét lại mức tín nhiệm nợ của nước này. Standard & Poor's ngày 15/3 đã đánh giá độ tín nhiệm của số trái phiếu mới của Hy Lạp được phát hành sau thỏa thuận hoán đổi nợ ở mức CCC. Fitch Ratings cũng đã nâng mức tín nhiệm của Hy Lạp từ "vỡ nợ hạn chế" lên B-, với triển vọng ổn định. Fitch cho rằng thỏa thuận hoán đổi nợ đã giúp Hy Lạp bớt đi đáng kể mối lo về nợ nần cũng như giảm nguy cơ tái diễn những khó khăn ngắn hạn trong thanh toán nợ.

Cùng với đó, triển vọng kinh tế - tài chính của Hy Lạp cũng được nhận định tương đối lạc quan. Sau khi thông qua khoản hỗ trợ mới cho Hy Lạp, IMF nhận định đất nước này sẽ thoát khỏi suy thoái vào năm 2014. IMF dự báo kinh tế Hy Lạp sẽ giảm 4,8% trong năm 2012, không tăng trưởng trong năm 2013 và tăng trưởng 2,5% vào năm 2014.

Mức nợ của Hy Lạp sẽ từ 163% GDP trong năm 2012 lên 167% GDP vào năm 2013, song sau đó sẽ từng bước giảm xuống 116,5% GDP vào năm 2020, trong khi mục tiêu là 120% GDP.

Những hy vọng mới

Trước hết phải nói tới nền kinh tế lớn nhất châu Âu, nước Đức. Theo kết quả khảo sát của Tổ chức ZEW công bố ngày 13/3, lòng tin của các nhà đầu tư Đức trong tháng 3 đã tăng lên 22,3 điểm, mức cao nhất kể từ tháng 6/2010

Thêm vào đó, Italia đã thành công lớn trên thị trường trái phiếu, khi đã phát hành được 6 tỷ Euro (7,8 tỷ USD) trái phiếu kỳ hạn 3 năm và 7 năm trong ngày 14/3, với lãi suất thấp hơn nhiều. Điều này cho thấy các nhà đầu tư đã tin tưởng hơn vào kinh tế Italia và hơn thế, đây là dấu hiệu cho thấy cuộc khủng hoảng nợ ở Eurozone đang dịu bớt, vì chỉ 3 tháng trước, Italia còn được nhận định có thể là nạn nhân tiếp theo của cuộc khủng hoảng.

Số liệu mới công bố cho thấy thặng dư thương mại của Ireland trong năm 2011 đạt kỷ lục 44,697 tỷ Euro, nhờ xuất khẩu tăng mạnh. Mức thặng dư thương mại của nước này trong tháng 1/2012 cũng tăng tới 20% so với cùng kỳ năm 2011, đạt 3,246 tỷ Euro. Điều đáng nói là nước này đã từng phải nhận cứu trợ tài chính 85 tỷ Euro từ EU và IMF. Sự tăng trưởng xuất khẩu là một tín hiệu tích cực cho thấy kinh tế Ailen có thể còn phục hồi mạnh mẽ hơn nữa.

Một tin vui khác từ Bồ Đào Nha, khi Bộ trưởng Tài chính nước này, tuyên bố Bồ Đào Nha đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận khi thực hiện chương trình điều chỉnh kinh tế. Theo đánh giá của IMF, Bồ Đào Nha có thể đạt mục tiêu thâm hụt ngân sách 4,5% GDP trong năm nay. Nước này cũng đang giảm mức nợ nhanh hơn dự báo. Cũng như Ireland, Bồ Đào Nha đã phải nhận gói cứu trợ trị giá 78 tỷ Euro vào tháng 5/2011.

Nỗi lo còn đó

Theo bộ phận phân tích thông tin (EIU) thuộc Tạp chí Nhà Kinh tế (Economist, Anh), nguy cơ lan rộng cuộc khủng hoảng nợ công tại Eurozone vẫn còn.

EIU cho rằng Hy Lạp có thể sớm cần thêm 1 gói cứu trợ nữa vì mức nợ vẫn còn quá cao và có ít dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang tăng trưởng bền vững trở lại. Các biện pháp “thắt lưng buộc bụng” khắc nghiệt nhằm cắt giảm chi tiêu đã khiến kinh tế Hy Lạp rơi vào suy thoái kéo dài, nguồn thu ngân sách giảm và nợ tăng lên. Vì thế khả năng vỡ nợ của Hy Lạp vẫn được cho là những thách thức kinh tế to lớn.

Trong khi đó, ở Tây Ban Nha, sau khi Chính phủ tiền nhiệm của nước này thông báo đã bỏ lỡ mục tiêu thâm hụt ngân sách năm 2011, Chính phủ mới nói sẽ không thực hiện được mục tiêu của năm 2012. Vì thế người ta lo ngại mục tiêu giảm thâm hụt ngân sách trong năm 2013 xuống mức trần 3% GDP cũng sẽ là "nhiệm vụ bất khả thi" với Tây Ban Nha.

Để loại bỏ mối đe dọa về một cuộc khủng hoảng nợ trầm trọng hơn, các Bộ trưởng Tài chính Eurozone đang nỗ lực thực hiện 2 nhiệm vụ là tăng quy mô quỹ cứu trợ tới mức đủ lớn để có thể trợ giúp các nền kinh tế lớn hơn như Tây Ban Nha và Italia nếu cần, và giám sát mức thâm hụt ngân sách một cách hiệu quả hơn.

"Hiệp ước về ổn định, phối hợp và quản lý trong Liên minh tiền tệ và kinh tế" mà 25/27 nước EU vừa chính thức ký kết chính là động thái nhằm siết chặt hơn nữa kỷ luật ngân sách, ngăn chặn nguy cơ xảy ra các cuộc khủng hoảng nợ công trong tương lai./.

Nguyễn Chiến