Kỳ tích mới trong lĩnh vực ghép tạng Việt Nam

Bệnh nhân nhi 8 tuổi được ghép gan. Ảnh: VGP/Hiền Minh

Chia gan để ghép cùng một lúc cho 2 bệnh nhân là một kỹ thuật rất khó và chưa phổ biến trên thế giới. Ca ghép chia gan đầu tiên trên thế giới được thực hiện thành công năm 1967 tại Mỹ, đến năm 1988 tại Hannover đã thực hiện chia gan để ghép cho 2 bệnh nhân.

Ông Trần Bình Giang, Giám đốc bệnh viện Việt Đức cho biết, theo tổng kết đến năm 2016, Mỹ là quốc gia ghép gan nhiều nhất thế giới thì số ca chia gan để ghép cùng lúc chỉ chiếm 1%; còn tại châu Âu thì tỷ lệ này là 6%. Trên thế giới mới chỉ có 9 trung tâm thực hiện được kỹ thuật này. Thậm chí, có một số trung tâm đã phải từ bỏ tiến hành, điều đó cho thấy tính chất phức tạp của kỹ thuật này.

Tại Bệnh viện Việt Đức, ca chia gan để ghép cùng lúc cho 2 bệnh nhân đã được thực hiện vào ngày 9/3/2019, do chính các bác sĩ của bệnh viện tiến hành. Người hiến tạng là một bệnh nhân nam, 30 tuổi, bị chết não do chấn thương sọ não nặng.  

Từ bệnh nhân này, các bác sĩ đã tiến hành ghép tạng cho 5 bệnh nhân, gồm 2 bệnh nhân ghép gan, 1 bệnh nhân ghép tim và 2 bệnh nhân ghép thận, ngoài ra còn lấy các đoạn mạch máu gửi Ngân hàng mô bảo quản để ghép cho các bệnh nhân khác.

Trong số 5 bệnh nhân được ghép là một bệnh nhi 8 tuổi bị suy gan giai đoạn cuối, đang trong tình trạng hôn mê gan do xơ gan mất bù/ bệnh nhân bị rối loạn chuyển hoá đồng (Wilson) và teo đường mật bẩm sinh, một sự kết hợp giữa 2 bệnh lý hiếm và nặng, rất cần được ghép gan cấp cứu. Bệnh nhân thứ 2 là một bệnh nhân nam 49 tuổi, bị ung thư gan trên nền gan xơ.

Sau ghép các bệnh nhân đều đang tiến triển tốt.  Ảnh: VGP/Hiền Minh

Ca phẫu thuật kéo dài 16 tiếng, bắt đầu từ 7h30’ và kết thúc lúc 23h30’cùng ngày, các bác sĩ đã cùng lúc lấy đa tạng để ghép cho 5 bệnh nhân.

Hiện tại, hậu phẫu ngày 6 sau ghép, tất cả các bệnh nhân đều hồi phục, 2 bệnh nhân ghép gan đã tự thở, tỉnh táo, các chức năng của gan mới đã hoạt động tốt và hoà hợp với người nhận.

Chia sẻ về kỹ thuật chia gan để ghép, PGS.TS Nguyễn Quang Nghĩa, Giám đốc Trung tâm ghép tạng cho biết, việc chia gan trong ca ghép này rất khó, làm sao để số lượng chia gan khớp với người cần ghép, đặc biệt khi chia gan còn phải đảm bảo giữ được mạch máu đường mật, không bị chảy máu.

Kỹ thuật này rất khó thực hiện với các lý do: Không nắm được giải phẫu của gan người hiến trước khi chia; cùng lúc phải thực hiện kỹ thuật ghép gan cho 2 bệnh nhân, đòi hỏi mỗi trung tâm y tế phải có 3 kíp kỹ thuật có thể ghép được gan và thực hiện trong điều kiện cấp cứu (chuẩn bị người cho, 2 người nhận, kỹ thuật mổ, gây mê hồi sức....). Đây là một kỹ thuật tổng hoà của những kỹ thuật tiên tiến nhất.

Theo ông Trần Bình Giang, Giám đốc Bệnh viện Việt Đức, hiện nay số lượng ca ghép gan của Bệnh viện Việt Đức là 62 trường hợp, chiếm trên 50% toàn bộ số ca ghép gan cả nước. Khó khăn lớn nhất hiện nay của ghép gan vẫn là sự khan hiếm của nguồn tạng, do vậy số lượng gan ghép chỉ thoả mãn khoảng 10-15% nhu cầu./.

Thúy Hà