Nghiên cứu thành lập Ủy ban năng suất lao động

Năng suất lao động ảnh hưởng đến sự bền vững của chính sách tiền lương.  Ảnh minh họa

Đây là thông tin được đưa ra tại Hội thảo Chính sách tiền lương trong bối cảnh kinh tế thị trường và hội nhập do Bộ LĐ-TB&XH phối hợp với Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tổ chức.

Diễn ra trong hai ngày 25-26/11, Hội thảo sẽ thảo luận về các vấn đề: Chính sách tiền lương và hội nhập quốc tế, xác lập tiền lương tối thiểu và thương lượng tập thể về tiền lương, ước lượng nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, tác động của điều chỉnh lương tối thiểu tới doanh nghiệp…

Theo Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Thị Hải Chuyền, chính sách tiền lương có đã nhiều điều chỉnh để phần nào theo kịp những biến chuyển của thị trường. Đặc biệt, chính sách tiền lương đã tách bạch tiền lương khu vực hành chính, sự nghiệp (phụ thuộc ngân sách) và tiền lương đối với sản xuất, kinh doanh theo thỏa thuận.

Một bước tiến lớn trong thời gian qua là đã luật hóa xác lập mức lương tối thiểu qua cơ chế 3 bên (Hội đồng tiền lương quốc gia) phù hợp với nguyên tắc thị trường và các công ước của Tổ chức Lao động Quốc tế.

Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cũng chỉ ra những thách thức cụ thể trong việc thực hiện chính sách tiền lương, đó là khả năng nền kinh tế vẫn hạn chế do dân số đông, lực lượng lao động nhiều nhưng năng suất lao động còn thấp. Bên cạnh đó, Việt Nam có khoảng 400.000 doanh nghiệp đang hoạt động với hơn 10 triệu lao động. Trong đó, 95% doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa (trong đó siêu nhỏ chiếm trên 65%), phần lớn gia công, năng suất lao động thấp, giá trị tạo ra không cao, năng lực thương lượng, thỏa thuận tiền lương của người lao động hạn chế dẫn đến tiền lương có xu hướng bị ép.

Thảo luận về các giải pháp cải cách chính sách tiền lương, các đại biểu cho rằng, trong bối cảnh Việt Nam ngày càng cần hội nhập sâu rộng hơn vào kinh tế khu vực và toàn cầu, các chính sách, thực tiễn điều chỉnh tiền lương cần được cải thiện để tạo sự cân bằng giữa thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp với giúp người lao động cũng được hưởng thành quả công bằng từ tăng trưởng năng suất của doanh nghiệp. Xác lập tiền lương cần dựa trên cơ sở khoa học vững chắc, phản ánh nhu cầu của người lao động, gia đình họ, cũng như nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường lao động nói chung.

Vụ phó Vụ Lao động-Tiền lương, Bộ LĐ-TB&XH Tống Văn Lai cho rằng, để xác lập mức lương tối thiểu phù hợp với thực tế cần phải có đầy đủ cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn. Một trong những cơ sở liên quan nhiều đến tiền lương, bảo đảm cho sự tăng trưởng bền vững của tiền lương là năng suất lao động. Vấn đề này hiện nay ở Việt Nam chưa được nghiên cứu đúng mức. Vì vậy, Chính phủ đã giao cho Hội đồng tiền lương quốc gia nghiên cứu về Đề án thành lập ủy ban năng suất lao động.

Theo Tổ chức ILO, tại Việt Nam, chỉ khoảng một phần ba số lao động có việc làm được hưởng lương - nguồn thu nhập chính. Tỷ lệ này khá thấp so với trung bình trên thế giới (khoảng hơn 50%). Tuy nhiên, Việt Nam đã nhanh chóng thu hẹp khoảng cách này với thế giới bởi tỷ lệ lao động làm công ăn lương trên tổng số lao động có việc làm được dự báo là sẽ tăng nhanh trong những thập niên tới.

Ông Gyorgy Sziraczki - Giám đốc Văn phòng ILO tại Việt Nam cho rằng, những thách thức được đặt ra với Việt Nam hiện nay là: Tác động của lương tối thiểu đối với doanh nghiệp, xác định lương tối thiểu đối với doanh nghiệp, vấn đề thỏa ước lao động… Vì vậy, cần kiên trì phối hợp theo kết quả lao động và hiệu quả kinh tế để điều tiết hợp lý tiền lương giữa các ngành, vùng và doanh nghiệp. Đồng thời, tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ thương lượng tiền lương, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra.

Thu Cúc