Nhà báo trước đòi hỏi của cuộc sống, của độc giả

TS. Trần Đoàn Lâm, Giám đốc kiêm Tổng Biên tập Nhà xuất bản Thế giới. Ảnh: VGP/Mai Anh

Những người làm báo cần đảm bảo được 2 yếu tố là nhân cách, đạo đức và tri thức cần có cho nghề nghiệp.

Về đạo đức nghề nghiệp, đội ngũ làm báo phải nắm vững, thấm nhuần những quy chuẩn đạo đức nghề báo. Ngoài những kiến thức trên giảng đường thì cần phải tự đào tạo, đào tạo lại trong thực tế công việc cả về kiến thức và phông văn hoá. Phông văn hóa, kiến thức càng rộng thì mỗi sản phẩm báo chí sẽ có trọng lượng và hàm lượng chất xám nhiều hơn để phục vụ độc giả.

Theo ông Trần Đoàn Lâm, chúng ta không thiếu những nhà báo tâm huyết, tài năng, chân chính, phục vụ lợi ích cộng đồng, là những người đóng vai trò hướng dẫn, định hướng dư luận xã hội, là cầu nối giữa chính quyền với người dân, phản ánh trung thực những vấn đề xã hội xảy ra trong cuộc sống với con mắt khách quan và tinh thần xây dựng để các cấp có thẩm quyền nhận biết được và có giải pháp kịp thời điều chỉnh.

Song bên cạnh đó, vấn đề mà một bộ phận nhà báo hiện nay đang thiếu có lẽ là việc họ chưa ý thức được sức mạnh của ngòi bút, chưa ý được sự tác động và lan toả mạnh mẽ của những con chữ đến độc giả. Vì vậy, đôi khi có những hiện tượng họ nhìn chưa đúng với sự thật, nhìn nhận qua lăng kính chủ quan và khi lăng kính đi qua một cái tâm thiếu chân chính có thể dẫn tới cái nhìn lệch lạc cho bạn đọc.

Báo chí có công rất lớn trong việc phanh phui những vụ việc phức tạp hoặc những tệ nạn xã hội, nhưng xu hướng đi quá đà vào phản ánh tiêu cực của xã hội mà quên mất những tấm gương đẹp có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến xã hội.  Bên cạnh đó, không thiếu những hiện tượng rất bình thường có thể biến thành các tin giật gân, câu khách để thu hút bạn đọc, hoặc có bài báo tác giả đi sâu chi tiết miêu tả như phim hành động xã hội đen... tất cả những điều này có thể ảnh hưởng không nhỏ đến bạn đọc, nhất là bạn đọc trẻ.

Trong định hướng lâu dài, Nghị quyết Trung ương 9, khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước đã đặt ra nhiệm vụ quy hoạch, sắp xếp lại hệ thống báo chí đáp ứng yêu cầu phát triển, bảo đảm thiết thực, hiệu quả; nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về văn hóa; xây dựng chiến lược phát triển đội ngũ cán bộ văn hóa… Trong đó, đội ngũ những người làm báo chính là những người làm công tác văn hóa tư tưởng, việc phát triển đội ngũ này để đáp ứng yêu cầu của thời đại là điều rất cần thiết.

Việc phản ánh đúng sự thật khách quan, dân chủ chính là nhiệm vụ của nhà báo. Tuy nhiên, trong một xã hội, chúng ta cũng sẵn sàng nghe những tiếng nói trái ngược, nhưng những tiếng nói này phải có tính chất xây dựng, không mang tính chất khiêu khích, phá hoại, gây chia rẽ gây thù oán... là những điều cần tránh trong quá trình làm nghề của mỗi nhà báo.

Nghị quyết Trung ương 9 cũng đã đặt ra giải pháp đổi mới để bảo đảm để vǎn hóa, vǎn học - nghệ thuật, báo chí phát triển đúng định hướng, bảo đảm quyền tự do, dân chủ cá nhân trong sáng tạo. Vậy thì, tự do ngôn luận ấy có nghĩa là nhà báo phản ánh các vấn đề có có tính chất xây dựng, phản ánh trung thực được tiếng nói người dân, truyền tải tiếng nói từ cơ sở đến các nhà hoạch định chính sách, những cấp có thẩm quyền để họ điều chỉnh chính sách kịp thời, mang lợi ích đến với người dân. Lúc đó, các sản phẩm báo chí mới có giá trị tác động tích cực đến cộng đồng.

Chúng ta cần sử dụng ngòi bút để phát huy tinh thần đoàn kết dân tộc, khơi gợi lòng yêu nước của nhân dân, giới thiệu đất nước Việt Nam tươi đẹp đến với thế giới, mặc dù có những khó khăn, còn những tệ nạn xã hội, còn nhiều vấn đề cần xử lý như bất kỳ một quốc gia nào khác nhưng chúng ta còn nhiều điều tốt đẹp qua những giá trị văn hoá, tấm gương, cảnh đẹp, món ăn...

Vì vậy, đội ngũ những người làm báo cần phản ánh thông tin trung thực, chính xác, khách quan để góp phần xây dựng con người theo các tiêu chuẩn chân, thiện, mỹ.

Mai Anh