Những thành tựu của giáo dục

Chèo lái sự nghiệp giáo dục và đào tạo giữa biển tri thức mênh mông của nhân loại là nhận lãnh sứ mệnh vinh quang, cao cả song cũng là sự đương đầu với gian nan, thử thách không ngừng nghỉ, nhất là khi đất nước bước vào thời kỳ đổi mới và hội nhập.

Những con số biết nói

Xin được lấy một ví dụ minh chứng cho sự phát triển của nền giáo dục Việt Nam theo đà phát triển của đất nước.

Trong bức thư Bác Hồ gửi cho ngành Giáo dục cách đây gần 43 năm (ngày 15/10/1968), Người ghi nhận: “Bác vui lòng biết mặc dù hoàn cảnh đất nước có khó khăn , hiện nay đất nước chúng ta đã có một vạn hai nghìn trường phổ thông, mỗi xã đều có trường cấp I, nhiều xã đã có trường cấp II, các huyện đều có ít nhất một trường cấp III. Số người đi học đã hơn sáu triệu, trong đó có hơn một triệu cán bộ và công nông đang học bổ túc văn hóa. Số người vào học các trường đại học và trung học chuyên nghiệp tăng gấp ba lần so với trước chiến tranh chống Mỹ. Hơn 30 trường đại học và 200 trường trung học chuyên nghiệp đã phối hợp chặt chẽ với các ngành và các địa phương, đẩy mạnh công tác đào tạo cán bộ, tập trung cũng như tại chức”.

Thấm thoắt đã gần nửa thế kỷ, con số 6 triệu người đi học ấy nay đã tăng lên gần 24 triệu, tức là gấp 4 lần. Hệ thống, quy mô, mạng lưới giáo dục đào tạo mở rộng với tốc độ nhanh mạnh. Số người vào học đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp không chỉ “tăng gấp 3 lần so với trước chiến tranh chống Mỹ” mà tăng gấp hàng chục lần. Năm 2000, nước ta đã phổ cập giáo dục tiểu học, hiện đã hoàn thành phổ cập GD trung học cơ sở khắp các địa phương và tiếp tục phổ cập THPT và phổ cập mầm non 5 tuổi…

Tại Hội nghị cấp cao LHQ kiểm điểm 10 năm thực hiện Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ (MDG) ở Hoa Kỳ tháng 9/2010, Việt Nam được đánh giá là một điển hình, hoàn thành sớm 5/8 mục tiêu, trong đó 2 mục tiêu được thực hiện thành công nhất là xóa đói giảm nghèo và phổ cập giáo dục.

Trước đó, ngày 19/8/2010, GS Ngô Bảo Châu đã vinh dự là 1 trong 4 nhà toán học giành giải Fields. GS Ngô Bảo Châu là nhà toán học đầu tiên của Việt Nam giành được giải thưởng danh giá này.

Còn rất nhiều giải thưởng ở hàng quán quân khác mà học sinh Việt Nam đoạt được trong những kỳ thi quốc tế. Và ở vào những thời điểm “ bước lên đài vinh quang” như vậy, dư luận trong nước và thế giới đã có cái nhìn công bằng đối với Giáo dục Việt Nam.

Bước đột phá mới.

Kể từ Đại thắng Mùa Xuân 1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước đến nay, 36 năm đất nước không còn chiến tranh, nhưng khái niệm về sự hi sinh vẫn còn trên mặt trận giáo dục.

Biểu hiện rõ nhất là có nhiều cán bộ quản lý, nhà giáo đã gắn bó suốt cả cuộc đời đối với miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn; trong số họ, nhiều người đã hi sinh cả hạnh phúc riêng tư của mình vì nghề dạy học. Công lao to lớn ấy ai cũng có thể nhận thấy. Nhưng những lao tâm, khổ tứ để tìm một hướng đi tốt nhất cho tương lai của cả thế hệ thì khó có thể đo lường ngày một ngày hai.

Đột phá quan trọng để đổi mới tư duy, phương pháp giáo dục có thể nói là cuộc vận động “ Hai không” do nguyên Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Thiện Nhân (nay là Phó Thủ tướng Chính phủ) khởi xướng được chính thức triển khai vào năm học 2006-2007.

Với triết lý “Dạy thật, Học thật, Thi thật, Đánh giá thật”, học tập để có năng lực làm người, năng lực vào đời, cuộc vận động “Hai không” đã làm thay đổi nhận thức, hành vi của hàng triệu học sinh, hàng triệu phụ huynh, hàng vạn giáo viên và của toàn xã hội.

Sau 4 năm thực hiện, chất lượng hiệu quả giáo dục đã có chuyển biến rõ rệt, bằng chứng cứ cụ thể chứ không còn là trên lý thuyết sách vở. Sự chuyển biến về chất của giáo dục không chỉ ở phần ngọn mà đi từ gốc rễ. Liên tục những năm qua, nhiều dự án đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên được triển khai, hướng đến đổi mới suy nghĩ, hành động, phát huy tối đa năng lực của bản thân, giá trị của giáo dục.

Việc thực hiện kiểm định chất lượng được thực hiện ở các cơ sở giáo dục trong cả nước đã giải quyết được vấn đề gay cấn nhất mà dư luận quan tâm nhiều năm nay là sự khó kiểm soát chất lượng. Yêu cầu cấp bách là phải có một cơ chế quản lý chất lượng thích hợp, nhằm làm rõ chất lượng đào tạo của từng trường và toàn bộ hệ thống để tiến tới nâng cao chất lượng thường xuyên. Vì vậy mà liên tục trong 2 năm, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đặt ra nhiệm vụ mà toàn ngành phải hướng đến là “ Đổi mới công tác quản lý, nâng cao chất lượng giáo dục”.

Nhiều mái trường không chỉ xanh, sạch, đẹp mà còn ấm cúng và thân thiện đến mức, phụ huynh dù ở rất xa địa bàn, dù khó khăn bao nhiêu cũng muốn đưa con em đến trường. Từ đô thị sầm uất đến những vùng hẻo lánh, xa xôi, ở đâu cũng có những ngôi trường thân thiện, những ngôi trường làm nên diện mạo đáng tự hào cho giáo dục Việt Nam cũng như những con người đã không hề do dự khi khẳng định rằng: Chúng ta được sinh ra từ giáo dục!