Nữ bác sĩ nhận Giải Kovalevskaia: Cống hiến hết mình vì sức khỏe nhân dân

PGS. TS. Bác sĩ Trương Thanh Hương.

Ấn tượng của tôi khi gặp người vừa được vinh danh với giải thưởng quốc tế cao quý ấy là sự giản dị, chân thành khi bước vào căn phòng làm việc nhỏ, đơn sơ của PGS.TS. Bác sĩ Trương Thanh Hương tại Viện Tim mạch (Bệnh viện Bạch Mai).

Phía sau bàn làm việc của chị là những cuốn sách về y học, trong đó có nhiều cuốn chị là tác giả cùng những giải thưởng chị đã đạt được trong suốt quá trình làm việc và nghiên cứu khoa học của mình.

Thành công chỉ đến khi kiên trì, nỗ lực, tâm huyết và say mê

Sinh ra trong gia đình có truyền thống làm ngành y và quân đội nên chị Thanh Hương đã quen với môi trường nghiêm khắc, vất vả và khổ luyện từ nhỏ. Tốt nghiệp bác sĩ nội trú với điểm số cao, trở thành giảng viên Trường Đại học Y Hà Nội, chị là một trong hai bác sĩ nội trú tim mạch khóa đầu tiên của Đại học Y Hà Nội có cơ hội tiệm cận, đào tạo một cách bài bản tại các trung tâm y khoa của thế giới.

Bác sĩ Hương được cử đi tu nghiệp về tim mạch học lâm sàng và siêu âm doppler tim tại Đại học Paris VI, Bệnh viện Saint-Antoine Paris, Pháp, tiếp đó là chuyên khoa tim bẩm sinh tại Bệnh viện Robert Debre.

Nhớ lại hành trình của mình, chị Trương Thanh Hương cho rằng công việc nghiên cứu ở mỗi giai đoạn, đều có ý nghĩa khác nhau, nghiên cứu sau làm tiền đề cho nghiên cứu trước. Chị chỉ biết dồn tâm huyết và nỗ lực của mình để học tập, nghiên cứu thành tựu khoa học hiện đại, tiên tiến nhất của nước ngoài để sau này có thể vận dụng vào công việc khi về nước.

Thời điểm đó ít người học về siêu âm tim, chị Hương và đồng nghiệp “cắm chốt” ở bệnh viện hầu như 24/24 giờ mỗi ngày, nhiều khi quá nửa đêm, rạng sáng, chỉ cần nghe có ca nào đặc biệt là kéo nhau tới thăm khám. Lúc đó chị không có sự mệt mỏi mà chỉ có đam mê, mong muốn được học hỏi, được làm việc, cống hiến và đương đầu với những thử thách, khó khăn nhất. 

Cho tôi xem bức ảnh kíp mổ từ hơn 30 năm trước khi là người duy nhất làm siêu âm tim, đó là thời điểm bác sĩ Thanh Hương bắt đầu nghiên cứu tim mạch trong mối quan hệ với tăng huyết áp và rối loạn lipid máu.

Năm 2020, nối tiếp những đề tài trước đây, công trình nghiên cứu “Xây dựng bản đồ đột biến gen bệnh tăng cholesterol máu gia đình và đề xuất mô hình quản lý bệnh tại Việt Nam” do PGS.TS Thanh Hương làm Chủ nhiệm đã chính thức được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp giấy xác nhận. Công trình xây dựng thành công mô hình sàng lọc, chẩn đoán, điều trị và theo dõi bệnh tăng cholesterol máu gia đình tại Việt Nam và chuyển giao đến các cơ sở y tế. Ước tính, tại Việt Nam, có gần 500.000 người mắc bệnh này.

Khi nghiên cứu đề tài này không phải gia đình nào cũng hợp tác cho khám bệnh, nhưng bằng sự kiên trì, nhiệt huyết và chân thành của mình bác sĩ Thanh Hương được ủng hộ, rồi sau trở thành người thân của gia đình người bệnh. Có gia đình, nếu người cha mất vì bệnh tim thì phải nghiên cứu xem con của họ có bị di truyền không, ở mức độ nào, có nguy hiểm không. Đây là bệnh tích lũy cho nên có cơ hội là bệnh phát triển và cần phải theo dõi để chăm sóc can thiệp sớm, để không xảy ra biến chứng.

Thông qua công trình nghiên cứu khoa học này, các bệnh nhân và gia đình họ có thể tiếp cận được việc chẩn đoán, điều trị sớm, ngăn chặn việc phát tán nguồn gen bệnh và phòng, chống biến chứng gây tàn phế, thậm chí gây tử vong như nhồi máu cơ tim, đột quỵ não, xơ vữa động mạch. 

Với công trình nghiên cứu của mình cùng với những cống hiến cho ngành y khoa nói chung và tim mạch nói riêng, bác sĩ Thanh Hương đã vinh dự đón nhận Giải thưởng Giải thưởng Kovalevskaia.

“Giải thưởng đã chứng tỏ cho tôi niềm tin về sự đúng đắn khi lựa chọn con đường nghiên cứu khoa học, hợp tác toàn cầu nhằm phục vụ thực tiễn phòng bệnh, chữa bệnh tim mạch, giảng dạy và đào tạo các bác sĩ, thạc sĩ ngành y gắn với việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Giải thưởng là nguồn động lực thu hút các bác sĩ trẻ, đặc biệt là các nữ bác sĩ tim mạch lâm sàng tiến vào con đường nghiên cứu khoa học ứng dụng, không chỉ chữa bệnh cho các bệnh nhân trực tiếp đến bệnh viện mà còn chủ động đi tìm bệnh nhân trong cộng đồng, làng xã. Giải thưởng càng làm tăng niềm tin của người bệnh đã dành cho chúng tôi trong quá trình sàng lọc, phát hiện và chữa trị cho họ.”, bác  sĩ Thanh Hương cho biết.

PGS.TS. Bác sĩ Trương Thanh Hương cùng các đồng nghiệp trẻ thăm khám bệnh nhân. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Chú trọng đào tạo thế hệ trẻ

Bác sĩ Thanh Hương cũng cho rằng điều kiện duy nhất để làm việc và cống hiến, đó là luôn luôn giữ được sức khỏe thể lực và tinh thần. Đây là một điều rất quan trọng.

Theo PGS. TS. Thanh Hương, bản thân mình không dành thời gian cho những điều tiêu cực bởi sẽ làm mất năng lượng của mình. Với chị dù có bất kỳ khó khăn cũng phải vượt qua, “kể cả trong bão cát mình vẫn phải đi nếu không cát sẽ lấp mình”, chị nói.

Bên cạnh việc giảng dạy, chị còn tích cực đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành y tế, thông qua hướng dẫn khoa học cho hơn 40 tiến sĩ, thạc sĩ, bác sĩ nội trú và trực tiếp giảng dạy, chuyển giao các công nghệ tiên tiến trong thăm dò, chẩn đoán, điều trị bệnh lý tim mạch cho hàng trăm bác sĩ, nhân viên y tế tại các cơ sở y tế trong cả nước.

PGS. TS. Trương Thanh Hương góp phần là cầu nối của ngành y tế Việt Nam với quốc tế thông qua các đóng góp ngang tầm trong nghiên cứu và hợp tác sáng tạo với các nhà khoa học, các nghiệp đoàn khoa học lớn trên thế giới như Pháp, Hoa Kỳ, Australia, Nhật Bản... Từ những kết nối quan trọng đó, nhiều bác sĩ, nhà khoa học trẻ đã có cơ hội tiếp cận, học tập và phát triển năng lực trong môi trường khoa học quốc tế, là tiền đề quan trọng để nâng cao năng lực khoa học của Việt Nam.

Bên cạnh đó chị còn là chủ biên và thành viên soạn thảo 20 giáo trình, sách chuyên khảo, tài liệu y khoa có giá trị.

Mặc dù rất bận rộn với công việc chuyên môn nhưng chị vẫn sắp xếp công việc gia đình một cách khoa học. Hơn nữa, gia đình chị đều là ngành y cho nên có thể chia sẻ với nhau mối quan tâm chung ngoài việc nuôi dạy con, hay chăm sóc cha mẹ, còn có nỗi lo thường trực là sức khỏe, tính mạng của bệnh nhân.

Chia sẻ về gia đình, ánh mắt chị lấp lánh hạnh phúc. Mỗi thành viên trong gia đình bác sĩ thực sự là những người bạn của nhau. Mọi người đều ủng hộ sự lựa chọn và sở thích của mỗi người, cùng dõi theo con đường của nhau để tương trợ và giúp đỡ nhau.

Nói về những dự định tương lai, bác sĩ Thanh Hương cho biết, toàn bộ tiền thưởng vừa nhận được chị sẽ để dành cho một nghiên cứu mới. Với chị, mục tiêu lớn của sự nghiệp không thay đổi từ lúc được đi học là cứu chữa người bệnh và đào tạo thêm thế hệ những bác sĩ trẻ để tiếp nối công việc của mình. Có thể không nhất thiết phải là chuyên ngành tim mạch mà chuyên ngành y khác như: Nội trú nhi, chẩn đoán hình ảnh, ngoại khoa, nghiên cứu về sinh học hay nghiên cứu hóa sinh…

Giải thưởng Kovalevskaia là giải thưởng quốc tế đầu tiên dành cho các nhà khoa học nữ tại Việt Nam, nhằm ghi nhận những đóng góp của phụ nữ trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt là khoa học tự nhiên - một lĩnh vực có vai trò then chốt trong nền kinh tế tri thức.

Để theo đuổi khoa học, các nhà khoa học nữ, trong đó có PGS.TS. bác sĩ Trương Thanh Hương, đã phải nỗ lực vượt qua nhiều. Nhiều chị đã hy sinh âm thầm, cố gắng để vừa có thể theo đuổi đam mê nghiên cứu khoa học, vừa nuôi dạy con, xây dựng, chăm lo gia đình. 

Giải thưởng được trao cho những nhà khoa học nữ Việt Nam đã thể hiện tài năng, sức sáng tạo và trí tuệ trên con đường chinh phục nhiều đỉnh cao khoa học.

 Minh Anh