Phát triển hệ thống trường dân tộc nội trú

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: VGP/Mai Vy

Sau 5 năm triển khai kiện toàn và phát triển mạng lưới, hệ thống trường PTDTBT tăng mạnh. Nếu năm học 2010-2011, toàn quốc chỉ có 127 trường PTDTBT với 13.200 HSBT thuộc 2 địa phương thì đến năm học 2015-2016, đã có 979 trường với 146.000 học sinh bán trú trên 28 tỉnh/thành phố.

Đối với các trường phổ thông có HSBT chỉ được quan tâm phát triển sau khi đề án hình thành. Theo đó, từ năm học 2011-2012 đến năm học 2015-2016, đã có 119.000 học sinh bán trú tại 1.982 trường của 30 tỉnh/thành phố.

Mặc dù có sự phát triển nhanh, nhưng cơ sở vật chất phục vụ việc dạy và học của trường PTDTBT hiện còn  nhiều khó khăn. Đa phần các trường PTDTBT chuyển đổi từ trường tiểu học, THCS, PTCS công lập nên các cơ sở vật chất thiết yếu liên quan cho sinh hoạt của học sinh và giáo viên nội trú chưa được trang bị đủ. Các địa phương phải huy động các nguồn lực xã hội hóa để xây dựng các hạng mục đặc thù như phòng ở nội trú, giường nằm, nhà ăn, nhà bếp, công trình vệ sinh, nước sạch…

Tính đến tháng 5/2016, tình trạng cơ sở hạ tầng tại các trường tuy được cải thiện nhưng vẫn còn quá nhiều thiếu thốn. Ông Trần Xuân Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ GD&ĐT cho biết, tỉ lệ cơ sở vật chất kiên cố chiếm từ 30-50%, còn lại là các công trình bán kiên cố, công trình tạm hoặc thuê/mượn.

Có khoảng 67% (98.400/1460.000) học sinh được ở nội trú tại trường, 60% học sinh được ăn tập trung tại nhà ăn. Tại một số trường, giáo viên phải thuê phòng trọ để nhường chỗ ở nội trú cho học sinh hoặc học sinh tự làm lán, trại xung quanh trường để ở (1,8%).

Kiến nghị về tình trạng thiếu thốn của học sinh, ông Lê Thanh Hải - Trưởng phòng Giáo dục huyện K’bang (Gia Lai) đánh giá, mức chi phí 460.000 đồng/tháng đối với học sinh bán trú vẫn còn quá thấp. Các trường phải tự điều tiết chi tiêu nhiều khoản sinh hoạt, nên bình quân, định mức bữa ăn của các em chỉ còn 5.000 đồng/bữa ăn, khó bảo đảm cuộc sống cho học sinh.

Không chỉ vậy, các đại biểu cho biết, kinh phí hỗ trợ được cấp về tới các trường thường rất chậm; nhiều địa phương chưa có biên chế cho nhân viên cấp dưỡng; nhiều trường buộc phải để học sinh tự nấu ăn; giáo viên còn thiếu kinh nghiệm về phong tục, tập quán của học sinh dân tộc thiểu số trong vùng…

Còn theo ông Bùi Hữu Thành Cát - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Đắk Lắk, cần xây dựng thêm các phòng học bộ môn, nhà đa năng để tạo sự hứng thú, thu hút các em đến trường, và cũng là điều kiện để các trường PTDTNT tiệm cận với các trường phổ thông cùng cấp tại vùng, hướng đến xây dựng các trường đạt chuẩn quốc gia.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thị Nghĩa ghi nhận những ý kiến của các địa phương. Thứ trưởng cho biết, sau 5 năm triển khai, hệ thống trường PTDTNT đã góp phần quan trọng trong việc tăng tỉ lệ huy động học sinh trong độ tuổi ra lớp, giảm tỉ lệ học sinh bỏ học.

Các trường là cơ sở để địa phương nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và củng cố nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục tiểu học, THCS đúng độ tuổi ở các vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, cần thêm nhiều sự quan tâm của các cấp, ngành để giảm bớt khó khăn cho cuộc sống của học sinh và giáo viên các trường PTDTNT. Qua đó, góp phần tạo nguồn nhân lực có chất lượng, đào tạo cán bộ cho các vùng khó khăn, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội bền vững của địa phương.

Mai Vy