Quản trị nhà nước xã hội chủ nghĩa trong bối cảnh thời đại mới

Đây là diễn đàn thường niên, tập hợp các nhà quản lý, các nhà lý luận, các chuyên gia khoa học của ba nước Việt Nam-Lào-Trung Quốc nhằm trao đổi các vấn đề lý luận và kinh nghiệm xây dựng chủ nghĩa xã hội tại mỗi nước.

Phát biểu khai mạc, TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch VASS chia sẻ chủ đề Diễn đàn lần thứ XII đề cập đến mô hình quản trị nhà nước xã hội chủ nghĩa trong bối cảnh mới.

Đây một vấn đề tương đối mới trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, phản ánh yêu cầu cao hơn đối với vai trò quản lý của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Đó là cách thức tổ chức, vận hành, kiểm soát quyền lực công theo các nguyên tắc dân chủ, pháp quyền dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, là phương thức vận hành, quản lý xã hội bằng thể chế, luật lệ, cơ chế, quy trình, trên cơ sở sự tương tác, phối hợp dân chủ giữa các chủ thể nhà nước, doanh nghiệp và tổ chức xã hội.

Trong quá trình cải cách mở cửa hơn 45 năm ở Trung Quốc, công cuộc đổi mới gần 40 năm qua ở Việt Nam và Lào, mỗi nước đã phát triển lý luận về nhà nước: Từ nhà nước chuyên chính thời kỳ cách mạng giành chính quyền đến nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Những nỗ lực đó đã góp phần đem lại thành công to lớn trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.

Tuy nhiên, bối cảnh mới đặt ra những yêu cầu mới về tổ chức quyền lực nhà nước thống nhất, đồng thời tăng cường phân cấp, phân quyền, gắn với thiết lập cơ chế giảm sát và kiểm soát quyền lực chặt chẽ; vừa mở rộng dân chủ, nâng cao trách nhiệm giải trình, vừa tăng cường pháp chế và kỷ cương xã hội.

Quản trị nhà nước có thể được coi là một phương thức hiệu quả nhằm đáp ứng những đòi hỏi mới, cao hơn về vai trò của nhà nước đối với quá trình phát triển ngày càng xã hội hóa, trong đó nhà nước không chỉ phải thực hiện tốt các chức năng quản lý "truyền thống", mà còn phải thực hiện chức năng kiến tạo phát triển.

Trên cơ sở đó, Diễn đàn tập trung thảo luận 3 hướng chính: Cơ sở lý luận và nội dung cốt lõi của quản trị nhà nước xã hội chủ nghĩa; những thuận lợi, khó khăn trong thực thi quản trị ở từng quốc gia; tác động của bối cảnh mới và kinh nghiệm thực tiễn trong quản trị nhà nước xã hội chủ nghĩa.

Ông Saysongkham Manodham, Phó Chủ tịch Viện Khoa học Kinh tế và Xã hội quốc gia Lào cho biết, Lào đang đẩy mạnh hiện đại hóa quản lý nhà nước nhằm giảm gánh nặng hành chính, tăng cường sự tham gia của người dân. 

Ông chia sẻ 4 vấn đề cần tiếp tục trao đổi kinh nghiệm với Việt Nam và Trung Quốc, đó là: Phân cấp giữa trung ương – địa phương và giữa các ngành; tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức cách mạng và kiến thức, năng lực của cán bộ-công chức cho kịp thời với sự thay đổi của tình hình thế giới; phát huy quyền làm chủ và có sự tham gia của người dân trong quản lý nhà nước và xã hội; giải quyết tiêu cực, tham nhũng và quan liêu trong đội ngũ cán bộ.

Ông Lou Wendong, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chủ nghĩa Mác, Viện Khoa học xã hội Trung Quốc khẳng định Viện Khoa học xã hội Trung Quốc sẵn sàng tăng cường hơn nữa trao đổi, đối thoại với giới lý luận của Việt Nam, Lào và các nước xã hội chủ nghĩa khác, căn cứ vào điều kiện thế giới và điều kiện quốc gia, theo nhịp đập của thời đại, không ngừng làm phong phú và phát triển chủ nghĩa Mác trong thế kỷ 21 và cùng nhau thúc đẩy quá trình xây dựng một cộng đồng với một tương lai chung cho nhân loại.

Phát biểu đề dẫn, TS. Vũ Thị Kiều Phương, Phó Viện trưởng Viện Triết học (VASS) nhấn mạnh tại Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam xác định rõ định hướng tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân do Đảng lãnh đạo; đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tăng cường kiểm soát quyền lực; đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực…

Đây chính là định hướng chiến lược cho quá trình hoàn thiện mô hình quản trị nhà nước xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới, phù hợp với yêu cầu của phát triển bền vững, hội nhập quốc tế và chuyển đổi số.

Cùng với đó Trung Quốc đã triển khai mạnh mẽ tư tưởng hiện đại hóa hệ thống và năng lực quản trị quốc gia dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc, coi đó là nội dung cốt lõi và mục tiêu trọng tâm trong tiến trình hiện đại hóa chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc.

Quốc gia Lào cũng đang tích cực đổi mới hệ thống quản lý nhà nước, nhằm nâng cao năng lực điều hành và vai trò của Nhà nước trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm hài hòa giữa ổn định chính trị và phát triển kinh tế.

Với tinh thần khoa học và trách nhiệm, Diễn đàn lần này được kỳ vọng tạo ra những cuộc thảo luận sâu sắc, mang lại tri thức mới và các giải pháp thực tiễn nhằm tiếp tục hoàn thiện mô hình quản trị nhà nước xã hội chủ nghĩa tại mỗi nước.

Đây cũng là cơ hội quan trọng để 3 cơ quan nghiên cứu hàng thắt chặt hơn nữa mối quan hệ hợp tác hữu nghị, cùng đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và phát triển chủ nghĩa xã hội trong bối cảnh mới.

Thu Giang