Rà soát, làm rõ hơn các yếu tố hình thành giá

Tại kỳ họp thứ 4 vừa qua, Quốc hội đã thảo luận dự án Luật Giá (sửa đổi) với 115 lượt ý kiến của đại biểu phát biểu tại tổ và tại hội trường.

Sau kỳ họp, Ban soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra đã phối hợp để rà soát, tiếp thu, chỉnh lý và làm việc với các cơ quan, tổ chức có liên quan, đối tượng chịu sự tác động trực tiếp tổ chức hội thảo, tham vấn ý kiến chuyên gia, nhà khoa học nhằm hoàn thiện dự thảo Luật. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã cho ý kiến về dự án Luật này tại phiên họp thứ 21.

Nên duy trì Quỹ Bình ổn xăng dầu

Báo cáo một số vấn đề lớn về dự án Luật Giá (sửa đổi), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) Nguyễn Thị Phú Hà cho biết sau khi tiếp thu, chỉnh lý, cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã thống nhất bỏ 3 điều, bổ sung 5 điều; bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung 4 nội dung của các luật có liên quan; bổ sung Phụ lục số 1 quy định Danh mục các hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá. Cùng với đó, từng điều khoản cũng đã được hoàn chỉnh về kỹ thuật lập pháp. 

Về bình ổn giá, tiếp thu ý kiến đa số, Thường trực Ủy ban TCNS nhấn mạnh giá là vấn đề ảnh hưởng, tác động trực tiếp đến từng người dân, doanh nghiệp, liên quan ổn định thị trường, do đó cần được quy định cụ thể trong Luật nhằm tạo sự công khai, minh bạch. Đồng thời, việc quy định rõ danh mục các mặt hàng bình ổn giá trong Luật cũng khắc phục tình trạng "luật khung, luật ống".

Nhiều ý kiến đại biểu chuyên trách tán thành duy trì Quỹ Bình ổn xăng dầu. Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban TCNS và cơ quan soạn thảo cho rằng trong điều kiện hiện nay, nên duy trì Quỹ Bình ổn xăng dầu vì đây là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, là biện pháp kinh tế, không phải là can thiệp hành chính. Trong bối cảnh hiện nay, khi thị trường xăng dầu của Việt Nam vẫn chưa hoàn toàn vận hành theo quy luật thị trường, còn có sự điều hành của Nhà nước, công tác quản lý điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước vẫn thông qua giá cơ sở…

Trong trường hợp vẫn giữ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, Thường trực Ủy ban TCNS đề nghị trong quản lý, điều hành, sử dụng quỹ này, Chính phủ cần bảo đảm tính công khai, minh bạch, hiệu quả.

Về định giá, Thường trực Ủy ban TCNS đã rà soát, chỉnh lý, bổ sung một số quy định về nguyên tắc, căn cứ, phương pháp, tiêu chí, thẩm quyền, cơ sở pháp lý của văn bản định giá và danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá nhằm bảo đảm khả thi, minh bạch, bảo vệ người làm công tác định giá.

Về thẩm định giá, Thường trực Ủy ban TCNS đã bổ sung quy định về chuẩn mực thẩm định giá; chỉnh lý quy định chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức liên quan trong đào tạo, thi, cấp, quản lý, thu hồi chứng chỉ và thẻ thẩm định viên về giá, đăng ký hành nghề thẩm định giá, bảo đảm cơ sở pháp lý, tính bao quát.

Cần bổ sung quy định cấm các hành vi gian lận thương mại

Thảo luận tại hội nghị (có 12 lượt ý kiến phát biểu), các đại biểu đánh giá cao cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Giá (sửa đổi) nghiêm túc, đồng thời đóng góp nhiều ý kiến cả về mặt khoa học và thực tiễn hoàn thiện dự thảo Luật. 

Nhiều đại biểu đề nghị cần cân bằng giữa yếu tố thị trường và yếu tố quản lý của Nhà nước để hoàn thiện dự án Luật; lưu ý nghiên cứu thêm về giá dịch vụ trong lĩnh vực chuyển giao trí tuệ, giá trị thương hiệu, giá dịch vụ hàng không, về vấn đề giá trần, giá tối thiểu và đặc biệt lưu ý về giá dịch vụ y tế…

Bên cạnh đánh giá cao dự Luật có nhiều điểm mới, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) cho rằng dự Luật quy định khá chi tiết nhiều vấn đề nhưng còn mang tính hành chính, hơi thiên về các quy tắc quản lý Nhà nước nhiều hơn. Đại biểu cho rằng dự thảo Luật chỉ nên đưa ra các quy định để bảo đảm các quy trình hình thành, vận hành và quản lý yếu tố về giá. 

Đồng thời, dự thảo Luật cần quy định rõ hơn vấn đề quản lý Nhà nước liên quan đến các vật tư hàng hoá, thiết bị mà Nhà nước phải kiểm soát, bình ổn. Cần tạo ra hành lang pháp lý để các tổ chức, đơn vị hoạt động liên quan về giá thực hiện được trong nền kinh tế thị trường. Cùng với đó là cần có những quy định để xử lý các tranh chấp liên quan đến giá.

Liên quan đến các hành vi bị nghiêm cấm quy định tại Điều 7, đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) đề nghị cần bổ sung quy định cấm các hành vi gian lận thương mại, nâng khống giá trị hàng hóa, xâm hại quyền lợi người tiêu dùng. Đồng thời, bổ sung việc quy định các hành vi gian dối gây cản trở chính sách bình ổn giá của Nhà nước vào Điều 7 của dự thảo Luật này…

Trong dự thảo Luật có quy định cấm việc lợi dụng về khủng hoảng kinh tế, thiên tai, địch họa để tăng giá bán, giá hàng hóa, dịch vụ bất hợp lý, không phù hợp với biến động của yếu tố hình thành giá so với khi thời điểm trước điều chỉnh giá. Một số ý kiến cho rằng khái niệm "bất hợp lý" ở quy định này cũng cần phải rõ ràng hơn nữa vì quy định như hiện tại là rất chung chung về khái niệm. Do vậy cần phải quy định cụ thể mức độ như thế nào là "bất hợp lý" bởi yếu tố hình thành giá luôn biến động.

Cũng nội dung trên, đại biểu Tô Ái Vang (Sóc Trăng) nhấn mạnh tại Điểm c Khoản 2 Điều 7 nêu các hành vi bị nghiêm cấm có quy định: "Lợi dụng thiên tai, địch họa, hỏa hoạn, thảm họa, dịch bệnh để tăng giá bán hàng hóa và dịch vụ bất hợp lý, không phù hợp với biến động của yếu tố hình thành giá so với trước khi điều chỉnh giá", đại biểu cho rằng quy định như vậy vẫn chưa làm rõ thế nào là dịch vụ bất hợp lý, thế nào là không phù hợp. Đại biểu đề nghị thay thế cụm từ "bất hợp lý, không phù hợp" thành "giá biến động bất thường" để tương thích với Điều 14 về giải thích từ ngữ.

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (TPHCM) và một số ý kiến cho rằng trong dự Luật, định nghĩa "giá thị trường" chưa phù hợp với nguyên tắc hình thành giá thị trường. Do đó, cần phải quy định lại định nghĩa cũng như sửa đổi lại khái niệm cơ sở hình thành giá.

Giá là vấn đề rất phức tạp và hình thành trên quan hệ cung - cầu.Tuy nhiên, tinh thần này vẫn chưa được thể hiện rõ trong dự thảo Luật. Do đó, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân đề nghị sửa đổi lại trên tinh thần "giá thị trường là giá cả hàng hóa, dịch vụ được hình thành trên cơ sở quan hệ cung cầu phù hợp với chất lượng và giá trị sử dụng hàng hóa và khả năng chi trả của người mua". 

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu cũng chỉ ra rằng định nghĩa về yếu tố hình thành giá trong dự thảo Luật còn chưa bao quát được hết các yếu tố hình thành. Do đó cần tiếp tục được rà soát và có quy định cụ thể hơn, bao quát hơn.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết ý kiến các đại biểu được ghi âm, ghi chép đầy đủ, đề nghị Tổng Thư ký Quốc hội tổng hợp ý kiến thảo luận và có báo cáo gửi đến vị đại biểu Quốc hội, đồng thời gửi đến đại diện các cơ quan có liên quan để nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, hoàn thiện dự thảo Luật.

Sau khi tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cơ quan chủ trì thẩm tra gửi văn bản xin ý kiến Chính phủ về dự án Luật, trong đó nêu rõ các nội dung lớn còn có ý kiến khác nhau; dự kiến phương án tiếp thu, giải trình; đề nghị Chính phủ quan tâm cho ý kiến để thể hiện rõ quan điểm, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình Quốc hội thảo luận, xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 5, đảm bảo chất lượng, đúng thời gian quy định./.

Nguyễn Hoàng