Tái cơ cấu doanh nghiệp - cơ hội để phát triển

Hiện cả nước có khoảng 350.000 doanh nghiệp với hơn 90% là doanh nghiệp vừa và nhỏ theo tiêu chí mỗi doanh nghiệp có vốn dưới 10 tỉ đồng và dưới 300 lao động.

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ có tổng số vốn khoảng 85 tỉ USD, hằng năm đóng góp khoảng 40% GDP, 50% việc làm mới. Theo Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, có khoảng 60% doanh nghiệp nhỏ và vừa đang gặp khó khăn.

Cuộc suy thoái hiện nay đã làm bộc lộ rõ hơn thực trạng doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, còn hạn chế và yếu kém nhiều về tiềm lực, cơ sở vật chất kỹ thuật, trình độ quản lý, đội ngũ tay nghề, công nghệ, khả năng thích ứng với thị trường...

Nhiều chuyên gia cho rằng, đứng trước những thách thức mới của môi trường kinh doanh, cũng như nhu cầu phát triển, cùng với những khó khăn phát sinh trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế toàn cầu, các doanh nghiệp Việt Nam rất cần tái cấu trúc để có thể tồn tại và phát triển một cách bền vững.

Tại một hội thảo gần đây, nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan khẳng định: Tái cơ cấu kinh tế là nhu cầu cấp thiết. Hiện nay kinh tế Việt Nam đang đứng trước 3 nhiệm vụ gắn kết với nhau. Ở tầm ngắn hạn là tiếp tục đối phó với các tác động của cuộc khủng hoảng tài chính và suy giảm kinh tế toàn cầu. Ở tầm trung hạn là vận dụng những cơ hội mới, ứng phó với những thách thức mới của thời kỳ "hậu khủng hoảng". Ở tầm dài hạn hơn là chuẩn bị cho chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2011-2020.

Việc tái cơ cấu của Việt Nam sẽ tập trung vào lĩnh vực đầu tư, nhất là đầu tư công vào hạ tầng cơ sở; tái cơ cấu doanh nghiệp, trong đó tiếp tục đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước; tái cơ cấu hệ thống tài chính - ngân hàng.

Các đề án tái cơ cấu của doanh nghiệp đã và đang bắt đầu được triển khai

Trên thực tế, các đề án tái cơ cấu của doanh nghiệp đã và đang bắt đầu được triển khai. Nhiều mô hình công ty mẹ - công ty con, mô hình tập đoàn đã hình thành sau khi cơ cấu lại doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp “ăn nên làm ra” sau khi cơ cấu lại.

Điển hình là những doanh nghiệp trong ngành dệt may (như Vinatex), thủy sản (Seaprodex Đà Nẵng) hay cà phê (Vinacafe). Đặc biệt, sự phục hồi của Pacific Airlines cũng là ví dụ điển hình sau khi tái cơ cấu…

Ngoài các doanh nghiệp trên, nhiều doanh nghiệp ở các ngành khác như vận tải, xây dựng, hàng không… cũng đang tích cực chuyển đổi mô hình và hoạt động của mình để chủ động với sân chơi mới. Đáng chú ý, cuộc tái cơ cấu gần đây được dư luận xã hội quan tâm là phương án tái cơ cấu Tập đoàn Điện lực Việt Nam của Bộ Công Thương.

Trên một góc độ khác của khủng hoảng kinh tế lại là cơ hội để doanh nghiệp tái cơ cấu cực kỳ tốt như nhiều trang thiết bị hiện đại của nước ngoài đang được bán với giá rất phải chăng do tình trạng suy thoái, đặc biệt khi hỗ trợ của Chính phủ dành cho doanh nghiệp khá hấp dẫn như hoãn, giảm thuế, chậm nộp thuế, khoanh nợ xấu, bù lãi suất…

Các hoạt động mua bán, sáp nhập, chia tách và chuyển đổi doanh nghiệp cũng là những cách thức để có thể vượt qua khó khăn.

Bên cạnh đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang phối hợp cùng các Bộ, ngành xây dựng dự thảo đề án về tái cấu trúc nền kinh tế trong điều kiện kinh tế thế giới suy giảm.

Theo đó, thời gian tới mô hình phát triển cần được điều chỉnh theo hướng phát huy tối đa nội lực, đồng thời sử dụng có hiệu quả ngoại lực, tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế, của các doanh nghiệp và sản phẩm sản xuất tại Việt Nam. Điều này càng đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải “chuyển mình” mạnh hơn.

Đức Tuân