Tê giác Java Việt Nam đã tuyệt chủng

Tê giác tại Việt Nam đã tuyệt chủng

25/10/2011 15:28

Ngày 25/10, tại Hà Nội, Quỹ quốc tế bảo vệ Thiên nhiên (WWF) và Quỹ Bảo tồn Tê giác Quốc tế (IRF) tổ chức họp báo công bố Tê giác Java một sừng (Rhinoceros sondaius annamiticus) đã tuyệt chủng tại Việt Nam.

Công bố này đã gây sốc, mặc dù dư luận theo dõi cuộc điều tra về sự tồn tại của Tê giác Java tại Việt Nam của WWF và Vườn Quốc gia Cát Tiên từ năm 2009 đến năm 2010 vẫn chưa cung cấp được thông tin mới nào chứng tỏ sự tồn tại của tê giác. Trước đó, năm 2004, Trường Đại học Queen (Canada) cũng đã tiến hành cuộc điều tra quần thể loài Tê giác Java tại Việt Nam, nhận định có ít nhất 2 cá thể tê giác còn sống tại Vườn quốc gia.

Như vậy, con tê giác thuộc phân loài thứ 3 bị săn bắn chết được phát hiện vào tháng 4/2010 tại Vườn Quốc gia Cát Tiên là con tê giác cuối cùng tồn tại ở Việt Nam.

Kết quả phân tích gen của 22 mẫu phân do nhóm khảo sát WWF và Vườn Quốc gia Cát Tiên thu thập từ năm 2009 đến năm 2010 cho thấy, tất cả mẫu phân này đều thuộc về xác tê giác được tìm thấy tại Vườn vào tháng 4/2010.

“Thật đau lòng khi những nỗ lực bảo tồn đã không bảo vệ được loài Tê giác Javà này. Chúng ta đã đánh mất vĩnh viễn một phần di sản của thiên nhiên, một biểu trưng của giá trị đa dạng sinh học tại Việt Nam” - Bà Trần Minh Hiền, Giám đốc WWF Việt Nam nói.

Năm 1988, một con tê giác bị săn bắn tại Vườn quốc Gia Cát Tiên đã làm thay đổi nhận định cho rằng Tê giác Java đã bị tuyệt chủng tại đất liền châu Á; khơi dậy mối quan tâm về sự tồn tại của một quần thể nhỏ tê giác tại đây. Từ giữa những năm 1990, một số tổ chức tham gia sâu vào công tác bảo tồn quần thể tê giác Java còn lại ở Vườn quốc gia Cát Tiên. Nhưng công tác bảo vệ thiếu hiệu quả là một trong các nguyên nhân chính dẫn đến sự tuyệt chủng của tê giác. Đây cũng là vấn đề tồn tại của hầu hết các khu bảo tồn tại Việt Nam, đang đe dọa sự sống của rất nhiều loài khác.

Săn bắn động vật trái phép khiến cho nhiều quẩn thể loài ở Việt Nam bị suy giảm, cô lập; trong đó Hổ, Voi châu Á và các loài đặc hữu như Sao la, Voọc mũi hếch, cá sấu Xiêm cũng đang trên bờ tuyệt chủng. “Thảm kịch của tê giác Java Việt Nam là một minh chứng đáng buồn cho cuộc khủng hoảng tuyệt chủng này” – ông Nik Cox, quản lý Chương trình Loài của WWf- Greater nói . Ông cho rằng “ Bảo vệ môi trường sống tự nhiên và ngăn chặn nạn săn bắn và buôn bán động vật hoang dã trái phép là yếu tố quan trọng nhất để bảo vệ các loại này khỏi bị tuyệt chủng. Nếu tình trạng này không được cải thiện, nhiều loại nữa tại Việt Nam sẽ bị tuyệt chủng là điều không thể tránh khỏi. Các khu bảo tồn Việt Nam cần có nhiều kiểm lâm hơn, họ cần được đào tạo và giám sát tốt hơn nữa, đồng thời chịu trách nhiệm giải trình cao hơn”.

WWF cho rằng, mất sinh cảnh sống là yếu tố then chốt dẫn đến sự tuyệt chủng của loài tê giác Java tại Việt Nam; đồng thời cảnh báo việc thực thi pháp luật không thỏa đáng, quản lý thiếu hiệu quả, xâm lấn đất và xây dựng cơ sở hạ tầng bên trong và gần các khu bảo tồn chỉ làm tăng thêm áp lực cho các quần thể loài vốn đã dễ bị tổn thương.

Thao Lan