Thế giới đối phó với giá lương thực tăng cao

Hạn hán, lụt lội ở nhiều nơi và nhu cầu gia tăng đã đẩy giá lương thực tại châu Á lên cao hơn trong mấy tháng gần đây. Các chuyên gia cho rằng giá cả còn có thể tăng cao hơn nữa vì một trong các nước sản xuất lúa mì nhiều nhất thế giới là Trung Quốc đang phải đối phó với nạn hạn hán.

Hậu quả là một số nước đã áp dụng các biện pháp để tự túc lương thực. Ấn Độ cấm bán lúa mỳ ra nước ngoài từ năm 2007 và mặc dù vụ mùa năm nay bội thu, Chính phủ nước này vẫn tiếp tục tích trữ lúa mì.

Mới đây, Ngân hàng Thế giới cho biết giá lương thực đã tăng tới mức nguy hiểm và đẩy 44 triệu người vào cảnh nghèo khó. Chủ tịch WB đã thúc giục các chính phủ không ngăn cấm xuất khẩu để kiểm soát giá cả lương thực.

Một chuyên gia về an toàn lương thực thuộc Ngân hàng Phát triển châu Á ở Manila, Philippines,  ông Katsuji Matsunami cho rằng hệ thống cung ứng lương thực dễ bị tổn thương bởi tình trạng khí hậu khắc nghiệt, hạn hán, lụt lội…  Còn nhà kinh tế trưởng của Ủy ban Kinh tế - Xã hội LHQ đặc trách châu Á-Thái Bình Dương Nagesh Kumar nói việc cung ứng không theo kịp tiến độ của nhu cầu ngày càng gia tăng. Vì thế mà sản lượng nông nghiệp bị đình đốn.

Châu Á đã thực hiện cuộc “cách mạng xanh” về nông nghiệp trong thập niên 1960 và 1970. Nhưng kể từ đó sản lượng nông nghiệp thường giảm bớt vì diện tích đất canh tác bị giảm sút qua quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa.

Để đáp lại với tình trạng thiếu hụt lương thực sẽ xảy ra, Trung Quốc cam kết sẽ giúp tiền mặt cho các nông dân tưới các ruộng lúa mì, trồng bắp và lúa mì và giải quyết các dịch bệnh của mùa màng; áp đặt các biện pháp kiểm soát giá cả một số thực phẩm để bảo vệ những người nghèo khó ứng phó với nạn giá cả tăng cao.

Chính phủ Thái Lan đã định mức trần cho dầu cọ dùng để nấu ăn là hơn 1,5 USD/ lít sau khi những trận lụt đã khiến sản lượng trong nước sụt giảm mạnh.

Nhưng nếu từng chính phủ riêng rẽ đối phó với tình hình có thế khiến tình trạng trở nên tệ hại hơn. Ví dụ đầu năm 2008, giá gạo tăng hơn gấp đôi, Campuchia, Ấn Độ và Trung Quốc lo ngại về việc cung ứng, đã cắt giảm số gạo xuất khẩu. Cùng thời gian đó, chính phủ các nước nhập cảng gạo ra lệnh dự trữ thêm trong thị trường quốc tế khiến giá cả tăng thêm nữa.

Cho tới nay thì ngoại trừ Ấn Độ, các chính phủ châu Á đã không hạn chế việc xuất khẩu gạo hay các mặt hàng quan trọng.

Các chuyên gia cũng vận động ráo riết để thành lập các ngân hàng lương thực trong khu vực mà các nước có thể dựa vào trong những lúc thiếu hụt như là một cách để đề phòng giá gạo bất chợt tăng vọt. ASEAN với 10 thành viên, cùng Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản đã lập quỹ dự trữ gạo nhưng chỉ dành cho các nhu cầu nhân đạo khẩn cấp.

Các chuyên gia Mỹ đưa ra đề nghị lấy Qũy can thiệp được thành lập ở Nga làm hình mẫu cho cơ chế dự trữ ngũ cốc của thế giới. Hội đồng quản trị của Quỹ sẽ gồm đại diện các nước xuất khẩu, nhập khẩu và sản xuất ngũ cốc của thế giới./.

Nguyễn Chiến