Thúc đẩy tiêu dùng bền vững thông qua nhãn sinh thái

Ngày 27/8, Báo Tiền Phong phối hợp với Cục Môi trường - Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Tọa đàm: "Thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng bền vững thông qua nhãn sinh thái". Tọa đàm có sự tham gia của đại diện cơ quan quản lý nhà nước, chuyên gia, hiệp hội và các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất, kinh doanh sản phẩm nhãn sinh thái ở miền Bắc.

Ông Phùng Công Sưởng, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong cho biết, biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường đang gây ra những hệ lụy ngày càng nặng nề như nắng nóng cực đoan, mưa lũ bất thường, ô nhiễm không khí, rác thải nhựa tràn lan.

Trong bối cảnh này, sản xuất và tiêu dùng bền vững trở thành yêu cầu bắt buộc. Doanh nghiệp phải đổi mới sản xuất, giảm phát thải, tiết kiệm tài nguyên; người tiêu dùng cần ưu tiên sản phẩm xanh, thân thiện môi trường. Đây cũng là định hướng lớn mà Đảng và Nhà nước đã khẳng định nhằm xây dựng nền kinh tế xanh, tuần hoàn.

Nhãn sinh thái chính là "tấm hộ chiếu xanh" giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, tiếp cận người tiêu dùng có trách nhiệm, đồng thời mang lại cơ sở lựa chọn an toàn, chất lượng cho người tiêu dùng.

Theo định nghĩa của Mạng lưới nhãn sinh thái toàn cầu (GEN), Nhãn sinh thái là nhãn chỉ ra tính ưu việt về mặt môi trường của một sản phẩm, dịch vụ so với các sản phẩm, dịch vụ cùng loại dựa trên đánh giá vòng đời sản phẩm. Nhãn sinh thái hoặc nhãn môi trường là hoạt động gắn nhãn tự nguyện đối với các sản phẩm, dịch vụ, đã được triển khai tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Thực hiện Luật Bảo vệ môi trường năm 2005 và Luật Bảo vệ môi trường năm 2014, Bộ Tài nguyên và Môi trường (trước đây) đã triển khai thí điểm Chương trình Nhãn xanh Việt Nam từ năm 2009. Trong khuôn khổ Chương trình Nhãn xanh Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường (trước đây) đã thành lập Hội đồng tư vấn Chương trình Nhãn xanh Việt Nam và Văn phòng Chương trình Nhãn xanh Việt Nam.

Ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận định, nhãn xanh, nhãn sinh thái là công cụ chính sách môi trường quan trọng, được nhiều quốc gia áp dụng thành công như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Thái Lan hay các nước châu Âu.

Công cụ này giúp doanh nghiệp chuyển đổi từ sản phẩm gây ô nhiễm sang sản phẩm xanh, đồng thời hỗ trợ người tiêu dùng tiếp cận hàng hóa thân thiện, bảo vệ sức khỏe.

Ông Lê Hoài Nam thông tin, tại Việt Nam, hệ thống pháp lý về nhãn xanh được hình thành từ Luật Bảo vệ môi trường 2005, 2014 và hoàn thiện trong Luật 2020. Năm 2009, chương trình thí điểm được triển khai, tập trung vào hai nhóm sản phẩm: Sản phẩm được chứng nhận nhãn xanh Việt Nam và túi ni lông thân thiện môi trường (gồm túi phân hủy và túi tái chế).

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành tiêu chí cụ thể cho các nhóm này, một số doanh nghiệp đã được cấp chứng nhận nhưng số lượng còn hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu là do năng lực doanh nghiệp trong nước còn yếu, thiếu nguồn lực đổi mới công nghệ, chính sách ưu đãi chưa rõ ràng, nhiều quy định mới dừng ở luật mà thiếu văn bản hướng dẫn.

Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã tích hợp các quy định về nhãn sinh thái thành một hệ thống thống nhất - nhãn sinh thái Việt Nam, đồng thời bổ sung ưu đãi với sản phẩm, dịch vụ xanh. Đáng chú ý, các dự án đầu tư công khi mời thầu sẽ ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường. Đây được coi là bước tiến quan trọng, kì vọng sẽ thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư mạnh mẽ hơn vào sản xuất xanh, bền vững.

Theo báo cáo, sản phẩm nhãn xanh được triển khai từ năm 2009-2017, có 112 sản phẩm được chứng nhận. Từ sau Luật bảo vệ môi trường năm 2020, chuyển sang khái niệm nhãn sinh thái. Trong 2 năm 2024 - 2025, có 13 sản phẩm được chứng nhận nhãn sinh thái.

Thu Cúc