Thực thi tốt các chính sách hỗ trợ, giảm gánh nặng doanh nghiệp

Đây là ý kiến của ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, đại biểu Quốc hội, tại buổi Đối thoại với chủ đề "Kinh tế vĩ mô và thị trường chứng khoán" vừa qua.

Cần phối hợp chính sách và cải cách thể chế thực chất

Ông Phan Đức Hiếu đúc kết, các giải pháp quan trọng hiện nay chứa các từ khóa quan trọng là "phối hợp chính sách" và "cải cách thể chế". Theo ông Phan Đức Hiếu, "Cải cách thể chế là các vấn đề Chính phủ đặc biệt quan tâm. Mới đây nhất, Chính phủ đã ban hành Công điện số 644/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc chấn chỉnh, tăng cường trách nhiệm và nâng cao hiệu quả công tác cải cách thủ tục hành chính, kịp thời tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho người dân, DN và Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 105 về các nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, siết chặt kỷ luật, kỷ cương".

"Tinh thần của các chỉ đạo này là cải cách thể chế, đặc biệt nhấn mạnh cắt giảm chi phí tuân thủ. Đặc biệt, Nghị quyết 105 nhấn mạnh yêu cầu không ban hành mới các quy định khiến tăng chi phí tuân thủ pháp luật nếu không cần thiết", ông Hiếu nhấn mạnh.

Khẳng định những chỉ đạo của Chính phủ là hết sức sát sao, ông Phan Đức Hiếu dẫn chứng về những trường hợp thể chế chưa sát thực tiễn khiến phát sinh thủ tục hành chính, cũng như chi phí tuân thủ lớn, như các quy định về phòng cháy chữa cháy. Ông Hiếu phân tích, nếu tính toán thì chi phí nhân công chuẩn bị hồ sơ giấy tờ để làm thủ tục không hẳn lớn. Tuy nhiên, để đáp ứng việc làm được một bộ hồ sơ tuân thủ các điều kiện về phòng cháy chữa cháy thì chủ DN phải mua sắm trang thiết bị, đầu tư cơ sở vật chất rất tốn kém, các chi phí này nhiều lúc không được nhận diện rõ ràng trong quá trình thiết kế chính sách gây gánh nặng cho DN. 

"Việc ban hành chính sách là kịp thời, nhưng thách thức lớn nhất hiện nay, vấn đề làm sao quyết sách đúng được thực thi nhanh, đầy đủ và hiệu quả thực tế... Cải cách thủ tục hành chính nhưng phải thật sự đưa các chính sách đã ban hành đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả thực tiễn", ông Phan Đức Hiếu nhấn mạnh.

Nhấn mạnh về tầm quan trọng của giải pháp đồng bộ, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia đánh giá: Quy mô và chất lượng thị trường vốn của Việt Nam chưa đáp ứng được nhu cầu vốn trung, dài hạn của DN để mở rộng và phát triển sản xuất, kinh doanh. Do đó, vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế chủ yếu vẫn dựa vào hệ thống ngân hàng.

Trong bối cảnh đó, theo TS. Cấn Văn Lực, đã có khá nhiều giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng cho Việt Nam là đẩy mạnh đầu tư công, kích cầu tiêu dùng, giải ngân theo Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng các đầu tầu kinh tế, nhất là Hà Nội và TPHCM. Tuy nhiên, để triển khai tốt, cần tiếp tục phối hợp chính sách hiệu quả (đặc biệt giữa chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác) nhằm tiếp tục giảm lãi suất, bình ổn tỉ giá, giá hàng hóa thiết yếu và các thị trường tài chính, xây dựng, bất động sản, lao động…

Chính sách ‘đủ dùng’ nhưng cần thực thi tốt hơn

Có cùng quan điểm, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) khuyến nghị, bên cạnh tín dụng ngân hàng, cần tập trung phát triển các kênh dẫn vốn an toàn khác như thị trường chứng khoán, cụ thể là thị trường cổ phiếu và thị trường trái phiếu DN. Tỉ lệ tín dụng/GDP của Việt Nam hiện đang ở mức 126%, là mức cao nhất trong các nước đang phát triển. Việc nền kinh tế dựa vào tín dụng ngân hàng tiềm ẩn nhiều rủi ro với kinh tế vĩ mô, vì vốn ngân hàng là ngắn hạn, trong khi nhu cầu vốn vay trung và dài hạn lại rất lớn.

Theo ông Phạm Chí Quang, các cơ quan liên quan đang quyết liệt hỗ trợ tháo gỡ 4 vướng mắc chính, đó là: Pháp lý và thực thi công vụ; khả năng tiếp cận và năng lực hấp thụ vốn, nghĩa vụ tài chính; giảm chi phí đầu vào và tìm đầu ra/đơn hàng và giữ chân người lao động. Những động thái này đã phản hồi tích cực đến thị trường chứng khoán nước ta.

"Với DN, các chính sách hỗ trợ khó nói mức nào là đủ, nhưng theo tôi số lượng các chính sách hiện nay đã ở mức "đủ dùng", vấn đề là khả năng thực thi sao cho hiệu quả. 

Đại diện NHNN phân tích thêm: Để hỗ trợ DN, NHNN đã ban hành Thông tư 02 về gia hạn nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng khó khăn với mục tiêu tạo điều kiện cho các khách hàng có khoản vay đáng ra bị chuyển nợ xấu, có thêm cơ hội cơ cấu nợ, có thêm cơ hội tiếp tục đủ tiêu chuẩn vay vốn ngân hàng. Thực tế, lãi suất liên ngân hàng rất thấp, lãi suất qua đêm có lúc chỉ 0,2%, ngân hàng đang trong hoàn cảnh "tiền dư thừa" trong hệ thống, nhưng để lượng tiền đó "ngấm" được vào nền kinh tế hay không là một bài toán không đơn giản. Vì ngân hàng không phải là ngân sách, cấp phát chi mà yêu cầu cho vay phải thu hồi vốn trả cho người gửi tiền.

Trong bối cảnh tổng cầu tương đối yếu, chất lượng DN bị giảm, kinh tế khó khăn, chuẩn DN tương đối giảm, thì cung cầu tín dụng khó "gặp nhau", dù các ngân hàng đã rất "linh hoạt" tìm đủ biện pháp "kỹ thuật" đẩy tín dụng lên", đại diện NHNN nói.

Do đó, biện pháp quan trọng nhất là nâng chuẩn người đi vay lên, ngoài năng lực ngành ngân hàng, Chính phủ và NHNN đang tính đến có thêm các biện pháp quan trọng như: Sửa các quy định liên quan các quỹ như Quỹ Hỗ trợ DNNVV.

Nhấn mạnh về tầm quan trọng của chất lượng của DN phát hành, ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng Thư ký Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam cho rằng, việc ra đời sàn giao dịch trái phiếu riêng lẻ tạo tiền đề quan trọng, nhưng mới là bước đầu bảo đảm nâng cao thanh khoản. Để biến trái phiếu riêng lẻ thành kênh dẫn vốn phù hợp, còn nhiều việc phải làm. Như các kênh dẫn vốn khác, vấn đề đầu tiên, cái gốc phải là chất lượng của tổ chức phát hành.

"DN phát hành phải nâng dần chất lượng, tăng cường minh bạch, công bố thông tin theo từng mức độ rủi ro. Từ đó, nhà đầu tư có cơ sở định giá. Với 1.200 mã trái phiếu sắp lên sàn, chưa có định hạng tín nhiệm, chuẩn mực thông tin như hiện nay không có cơ hội nào cho nhà đầu tư định giá", ông Đỗ Ngọc Quỳnh lo ngại. 

Còn bà Trương Diệu Linh, Trưởng Ban Định chế tài chính của Vietcombank nhận định, thị trường trái phiếu riêng lẻ thứ cấp được vận hành minh bạch, an toàn, hiệu quả sẽ hỗ trợ rất lớn cho thị trường sơ cấp phát triển. DN dễ dàng huy động vốn từ kênh phát hành trái phiếu riêng lẻ.

Với vai trò ngân hàng thanh toán, Vietcombank đã xây dựng hệ thống thanh toán có nhiều tính năng vượt trội như: Thanh toán tức thời, theo từng giao dịch, quản lý được thông tin số dư tiền của nhà đầu tư trái phiếu riêng lẻ. Các tính năng này vừa bảo đảm tuân thủ các quy định pháp luật tại Nghị định 65, Thông tư 30, hỗ trợ dòng vốn của nhà đầu tư được lưu thông nhanh hơn theo thời gian thanh toán T0. Ngoài ra, hệ thống được kết nối qua phương thức API có ký số với các bảo đảm giao dịch được thực hiện nhanh chóng, an toàn, bảo mật. 

Anh Minh