Thượng đỉnh Mỹ - Triều: Bước đi đặc biệt quan trọng

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong un và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.

Trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên lần thứ 2 diễn ra tại Hà Nội, phóng viên TTXVN tại New York đã phỏng vấn Giáo sư Leon Sigal - Giám đốc Chương trình An ninh hợp tác Đông Bắc Á thuộc Hội đồng Nghiên cứu Khoa học Xã hội của Mỹ, về ý nghĩa cũng như mục đích của sự kiện đang thu hút sự quan tâm của dư luận thế giới này. Chương trình do ông Sigal đứng đầu có nhiệm vụ thiết lập cộng đồng an ninh hợp tác ở khu vực Đông Bắc Á, đưa ra các sáng kiến ngoại giao nhằm tiến tới chấm dứt các chương trình hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên. 

Về ý nghĩa của cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, Giáo sư Sigal cho rằng sự kiện này là một bước quan trọng đối với Triều Tiên trong tiến trình đàm phán, đồng thời là bước đi đặc biệt quan trọng cả với phía Mỹ.

Giáo sư Sigal nêu rõ Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ nhất, diễn ra ở Singapore vào tháng 6/2018, đã đặt ra một số nguyên tắc nhất định, tạo tiền đề để hội nghị lần này đạt được một số thỏa thuận và hành động thực sự.

Vấn đề mấu chốt Triều Tiên mong muốn ở thời điểm hiện tại là có được sự thay đổi căn bản trong quan hệ với Mỹ, gạt bỏ những bất đồng nhiều năm qua để bắt đầu quá trình hòa giải.

Việc Tổng thống Mỹ nhất trí ngồi vào bàn đàm phán với nhà lãnh đạo Triều Tiên là tín hiệu rõ ràng cho thấy tiến trình đàm phán đang đi theo hướng mà Bình Nhưỡng mong muốn.

Khi được hỏi về những vấn đề Mỹ và Triều Tiên muốn đạt được trong cuộc gặp thượng đỉnh lần này, Giáo sư Sigal cho biết mục tiêu căn bản đặt ra đối với lần gặp này rất rõ ràng.

Đối với Mỹ, việc đạt được cam kết phi hạt nhân hóa bán đảo Triều tiên là mục tiêu trung tâm trong cả quá trình đàm phán.

Trong khi đó, mục tiêu quan trọng của Triều Tiên là muốn có được cam kết của phía Mỹ trong việc cải thiện quan hệ song phương, đồng thời tiến tới mục tiêu lâu dài là xây dựng hòa bình trên bán đảo Triều Tiên.

Ông Sigal nêu rõ Triều Tiên muốn thấy Mỹ chấm dứt “chính sách thù địch” đối với họ, hay nói cách khác là gạt qua quá khứ và bắt đầu công cuộc hòa giải. 

Giáo sư Sigal cũng cho rằng không ai, kể cả nhà lãnh đạo Kim Jong-un, có thể chắc chắn về khả năng Triều Tiên sẽ hủy bỏ các chương trình hạt nhân của mình ngay sau cuộc gặp thượng đỉnh này.

Tuy nhiên, ông Sigal nhận định việc Triều Tiên đã chuẩn bị dừng sản xuất vũ khí hạt nhân cũng như cam kết của nhà lãnh đạo Kim Jong-un hủy bỏ các cơ sở sản xuất vật liệu phân hạch plutoni và urani (những chất hóa học chế tạo thuốc nổ hạt nhân) là những bước ban đầu hết sức quan trọng để Bình Nhưỡng tiếp tục tuân thủ cam kết đến cùng.

Ông cho rằng những động thái này của lãnh đạo Triều Tiên khiến rất nhiều người theo chủ nghĩa hoài nghi trên thế giới ngạc nhiên, nhất là khi sắp tới cả hai phía Mỹ - Triều đều sẽ tiến hành những bước đi cụ thể trong vấn đề phi hạt nhân hóa. 

Cũng theo vị giáo sư từng giảng dạy ở Đại học Columbia, Princeton và Wesleyan (Mỹ), khả năng Mỹ đạt được những kết quả tích cực trong lần đàm phán này là rất cao.

Đầu tiên, Triều Tiên có thể sẽ dừng sản xuất vật liệu phân hạch plutoni và uranni. Quá trình này sẽ được thực hiện với sự giám sát của cơ quan bên ngoài và cuối cùng Bình Nhưỡng sẽ làm đúng cam kết hủy bỏ các cơ sở sản xuất vật liệu phân hạch này.

Trong khi đó, phía Mỹ cũng cho thấy rõ ràng là đã chuẩn bị tiến hành một số bước để cải thiện quan hệ với Triều Tiên, ví dụ như Mỹ đề xuất hai bên cùng lập văn phòng để liên lạc, trao đổi như trước đây đã từng đề xuất để điều phối hợp tác.

Về kinh tế, Mỹ đã sẵn sàng giảm một số lệnh trừng phạt hiện đang áp dụng với Triều Tiên. Giáo sư Sigal bày tỏ tin tưởng Mỹ và Triều Tiên sẽ đặt mục tiêu hòa bình lên bàn hội nghị thượng đỉnh lần này. Đây là cam kết quan trọng trong tiến trình tìm kiếm hòa bình và cũng là mong muốn cốt lõi của phía Triều Tiên.

Giáo sư Sigal nhận định mặc dù có khá nhiều thách thức tại hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều sắp tới, nhưng nếu hai bên đạt được cam kết ngừng sản xuất vật liệu phân hạch và sau đó hủy bỏ hoàn toàn các cơ sở sản xuất vật liệu phân hạch, thế giới hoàn toàn có thể hài lòng là đã dừng được chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng.

Theo Giáo sư Sigal, nếu Mỹ có thể buộc Triều Tiên ngừng sản xuất tên lửa hạt nhân, đó sẽ là một bước tiến lớn và để làm được như vậy, Mỹ phải đặt hòa bình lên bàn đàm phán đồng thời tiến hành gỡ bỏ một số lệnh cấm vận với Triều tiên và đề xuất một số ý tưởng bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Ông cũng cho rằng đàm phán Mỹ - Triều sẽ mang lại những kết quả thực tế, tích cực và lâu dài./.