Tổng kết 5 năm (2006 - 2010) các Chương trình liên tịch về bảo vệ môi trường tại TP.HCM: Góp phần hạn chế phát sinh ô nhiễm và nâng cao ý thức trong cộng đồng

Phó Giám đốc Sở TN&MT Nguyễn Văn Hồng (thứ 3 từ trái sang) trao Bằng khen của UBND TP.HCM cho các đơn vị có thành tích trong Chương trình liên tịch

Ngày 18/1/2010, Sở TN&MT TP.HCM đã tổ chức Hội nghị tổng kết các Chương trình liên tịch về bảo vệ môi trường (BVMT), nhằm đánh giá kết quả phối hợp thực hiện giữa Sở TN&MT với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể TP.HCM trong công tác BVMT giai đoạn 2006-2010; đồng thời khen thưởng cho những cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc.

Từng bước trở thành nhiệm vụ chung của tất cả các cấp ngành

Trên cơ sở thực hiện Nghị quyết số 41/NQ-TW ngày 15/11/2004 của Bộ Chính trị về Chiến lược BVMT Quốc gia và Luật Bảo vệ môi trường, Sở TN&MT TP.HCM đã ký kết Chương trình liên tịch BVMT với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP.HCM và nhiều đoàn thể như: Thành Đoàn, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Liên hiệp Hội KHKT, Liên đoàn Lao động, Hội Nông dân và Sở NN&PTNT TP.HCM giai đoạn 2006-2010. Các Chương trình liên tịch này đã không ngừng phát huy, nâng cao trách nhiệm của hệ thống Mặt trận, các đoàn thể, đẩy mạnh và đa dạng hóa các hình thức trong công tác tuyên truyền, vận động các giới, các tầng lớp nhân dân, nâng cao nhận thức, tự giác tham gia chấp hành pháp luật về BVMT.

Nổi bật trong Chương trình liên tịch với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP.HCM là Cuộc vận động "Toàn dân tham gia BVMT", Sở TN&MT TP.HCM đã phối hợp xây dựng 4 mô hình làm điểm về phong trào toàn dân tham gia BVMT. Đến nay, đã nhân rộng thành 13 mô hình tại nhiều quận, huyện trên địa bàn TP.HCM. Hội thi Môi trường cấp thành phố được tổ chức định kỳ 2 năm cho các đối tượng: Tuyên truyền viên về BVMT của các đoàn thể, Ban Công tác mặt trận, Ban Điều hành khu phố, ấp, tổ dân phố, tổ nhân dân và người dân quan tâm tới công tác BVMT…với mục đích phổ biến các kiến thức về BVMT trong đời sống hàng ngày, trong lao động sản xuất. Bên cạnh đó là tạo diễn đàn cho cộng đồng toàn thành phố cùng tham gia đóng góp ý kiến và đề xuất các giải pháp trong công tác BVMT tại địa phương…

Đối với Thành Đoàn, Sở TN&MT TP.HCM đã phối hợp tổ chức 25 Ngày Chủ Nhật Xanh cấp thành phố và 5 đợt hưởng ứng Tuần lễ quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường, huy động được đông đảo lực lượng đoàn viên thanh niên, người dân địa phương tham gia. Kết quả đã thực hiện tổng vệ sinh tại 10.060 diểm, thu gom 26.850 tấn rác, trồng 119.520 cây xanh, với 1.250.000 đoàn viên thanh niên tham gia. Hàng năm trong chiến dịch tình nguyện Mùa hè xanh đã tổ chức công trình thanh niên "Cải thiện môi trường các tuyến kênh trên địa bàn thành phố", kết quả giải tỏa 725 ụ rác tồn đọng lâu năm, thu dọn hơn 8.500 tấn cỏ rác, góp phần chuyển hóa 10 tuyến kênh trọng điểm trên địa bàn TP.HCM…

Từ 2 Câu lạc bộ "Phụ nữ tham gia BVMT" được thí điểm triển khai tháng 3/2006, đến nay Hội Liên hiệp Phụ nữ và Sở TN&MT TP.HCM đã nhân rộng thành 380 Câu lạc bộ trên địa bàn toàn thành phố. Nhằm cải thiện tình trạng vệ sinh môi trường cho người dân ngoại thành, Hội Liên hiệp Phụ nữ và Sở TN&MT đã tổ chức triển khai cho các hộ dân ở quận 9 và các huyện: Nhà Bè, Cần Giờ, Hóc Môn, Củ Chi…được vay vốn làm nhà vệ sinh hợp quy cách và hầm biogas…

Năm 2007, Sở TN&MT TP.HCM đã phối hợp với Liên đoàn Lao động TP.HCM tổ chức lễ ra mắt Câu lạc bộ Doanh nghiệp tham gia BVMT tại quận 5 với 26 thành viên đại diện cho 23 doanh nghiệp. Đã tổ chức nhiều buổi sinh hoạt tại doanh nghiệp, nhằm tạo điều kiện để các thành viên Câu lạc bộ học hỏi, trao đổi kinh nghiệm về tiết kiệm năng lượng và tài nguyên, BVMT trong lao động sản xuất. Liên đoàn Lao động quận 5 đã mở rộng phạm vi Câu lạc bộ này bằng lớp tập huấn hướng dẫn triển khai sản xuất sạch hơn cho đại diện của 90 doanh nghiệp, đơn vị đóng trên địa bàn quận 5. Sở cũng đã phối hợp với Liên đoàn Lao động TP.HCM xây dựng và tổ chức hoạt động cho 4 khu nhà trọ Xanh sạch đẹp tại quận Thủ Đức năm 2008, quận Bình Tân năm 2009; tổ chức nhiều buổi sinh hoạt chuyên đề , tổ chức hội thi dành cho công nhân sống tại các khu nhà trọ công nhân Xanh sạch đẹp…

Tương tự, các Chương trình liên tịch với Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân, Liên hiệp Hội KHKT TP.HCM, Sở NN&PTNT cũng đã được triển khai trong 5 năm qua đạt hiệu quả cao bằng nhiều chương trình thiết thực như: Câu lạc bộ "Cựu chiến binh tham gia BVMT", Câu lạc bộ "Nhà nông và Môi trường"… Đặc biệt là sự tham gia tích cực của các nhà khoa học, thông qua các dự án cụ thể, các buổi hội thảo và đề xuất nhiều giải pháp BVMT ở TP.HCM giảm thiểu ô nhiễm nước thải, khí thải, chất thải rắn…

Song song với các hoạt động liên tịch cấp thành phố, Phòng TN&MTcủa 17 quận, huyện cũng đã ký kết các chương trình liên tịch với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể cấp quận, huyện về BVMT.

Đã tạo được sự chuyển biến tốt trong ý thức người dân

Ông Huỳnh Thuận Giàu, Trưởng ban Nhân dân ấp 7, xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh cho biết: Trước đây, địa bàn này tập trung nhiều rác thải,thường xuyên gây mất vệ sinh và mỹ quan đô thị. Sau khi thực hiện mô hình thí điểm Cuộc vận động "Toàn dân tham gia BVMT", nhận thức của người dân ấp 7 đã có sự chuyển biến rõ rệt. Ấp 7 đã triển khai việc đăng ký hợp đồng thu gom rác đến từng gia đình, rác thải sinh hoạt được người dân bỏ vào thùng rác theo từng nhóm, hộ đăng ký để các tổ rác dân lập đi thu gom, không đổ rác tràn lan ra đường như trước đây. Đến nay đã có trên 85% hộ gia đình trong ấp 7 đã thực hiện khá tốt hoạt động này, 15% hộ còn lại do sinh sống cách trở kênh, cầu nhỏ nên xe rác chưa vào được để thu gom…Đặc biệt qua công tác tuyên truyền, vận động của Ban nhân dân ấp 7, các cơ sở sản xuất trong KCN Lê Minh Xuân cũng đã bớt xả nước thải chưa qua xử lý ra hệ thống kênh B, nên ô nhiễm môi trường nước cũng đã giảm đáng kể…

Đánh giá về các Chương trình liên tịch, ông Nguyễn Văn Phước, Phó Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM cho biết: Chủ trường thực hiện công tác BVMT và xây dựng nếp sống văn minh, sạch đẹp, an toàn đã luôn được các dơn vị liên tịch quan tâm, lồng ghép vào các nội dung hoạt động thường niên của đơn vị. Kết quả đạt được là góp phần hạn chế phần nào sự phát sinh ô nhiễm và nâng cao ý thức BVMT trong cộng đồng dân cư. Công tác kiểm tra, giám sát của hệ thống Mặt trận đã được phối hợp tích cực của địa phương, đã tạo những chuyển biến tốt trong ý thức người dân về giữ gìn vệ sinh môi trường tại khu dân cư, đồng thời đề xuất kịp thời các giải pháp giúp cải thiện tình hình vệ sinh môi trường khu phố. Trong 5 năm qua, phong trào toàn dân tham gia BVMT, các mô hình câu lạc bộ BVMT, mô hình khu phố không rác, tuyến đường không rác…đã phát triển về số lượng và hoạt động ngày càng đi vào nề nếp, góp phần đẩy mạnh công tác BVMT tại địa phương. Chương trình tập huấn nâng cao kiến thức về môi trường, hoạt động tổ chức hội thi ngày càng phong phú về nội dung và hình thức, phù hợp với nhiều đối tượng tham gia, đã góp phần chuyển tải lượng kiến thức môi trường đến với cộng đồng, tạo điều kiện cập nhật các kiến thức về BVMT cho lực lượng tuyên truyền viên cấp cơ sở. Các hoạt động tổ chức lễ mít tinh ra quân tổng vệ sinh, trồng cây xanh, dọn rác, khai thông kênh rạch…trong các Ngày Chủ nhật xanh, Tháng Hành động hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới hàng năm đã từng bước góp phần hình thành thói quen giữ gìn vệ sinh môi trường cho người dân. Chương trình liên tịch còn được triển khai đến cấp quận, huyện với nhiều hoạt động thiết thực, đã góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động liên tịch cấp thành phố, đồng thời góp phần thay đổi nhận thực về BVMT trong cộng đồng tại địa phương.

Những khó khăn cần sớm khắc phục

Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Phước cũng cho biết, còn một số khó khăn như : Cán bộ phụ trách Chương trình liên tịch của các đơn vị thành phố và quận huyện do phải kiêm nhiệm nhiều việc nên chưa thể đi sâu sát với các hoạt động BVMT. Lực lượng tuyên truyền viên nòng cốt tại địa phương chưa mạnh dạn trong việc phổ biến kiến thức đã được tập huấn đến từng hộ dân, nên công tác tuyên truyền chưa thực sự sâu rộng. Các mô hình điểm khu phố không rác, khu nhà trọ xanh sạch đẹp…do không có kinh phí để duy trì hoạt động lâu dài nên sau khi kết thúc thời gian làm điểm thì các mô hình này chưa phát huy được hiệu quả lâu dài. Hoạt động của các câu lạc bộ BVMT trên tinh thần tự nguyện, không có nguồn kinh phí hỗ trợ nên gặp khó khăn trong việc duy trì và tổ chức hoạt động thường xuyên.

Phó Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM Nguyễn Văn Phước cho biết: Do đặc thù là một đô thị lớn, số lượng người vãng lai cao, vì vậy việc tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân về BVMT cần được thực hiện đồng bộ, duy trì thường xuyên từ thành phố đến quận huyện phường xã. Hiện tại kinh phí cho hoạt động này vẫn còn hạn chế, các mô hình điểm, các câu lạc bộ BVMT…bước đầu đã được hình thành với hiệu quả chưa ổn định, rất cần nguồn kinh phí để các cấp cơ sở có thể tiếp tục triển khai mô hình cũ, nhân rộng mô hình mới và duy trì các hoạt động thường xuyên. Ông Nguyễn Văn Phước còn đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP.HCM thúc đẩy việc triển khai các tiêu chí, quy ước và cam kết BVMT (đã dự thảo) để lồng ghép vào Tiêu chuẩn xây dựng khu dân cư tiên tiến - văn hóa năm 2011 và những năm tiếp theo. Cũng theo ông Phước, UBND và Phòng TN&MT các quận huyện cần tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng tuyên truyền viên nòng cốt các đoàn thể triển khai các chương trình tuyên truyền BVMT tại địa phương.

Nguyễn – Thanh