Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số

Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) Lê Quang Huy cho biết, trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã tổ chức phối hợp, nghiên cứu, kịp thời thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW; nghiêm túc thực hiện Quy định số 178-QĐ/TW của Bộ Chính trị và các Công thư số 15, số 17 của Chủ tịch Quốc hội.

Về nội hàm công nghệ số và phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, có ý kiến đề nghị làm rõ nội hàm công nghệ số theo hướng xác định bản chất thay vì liệt kê các công nghệ cụ thể. Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội (ĐBQH), thuật ngữ "công nghệ số" tại khoản 1 Điều 3 được chỉnh lý, quy định bản chất, làm rõ nội hàm, không liệt kê công nghệ cụ thể nhằm khái quát, bảo đảm tính ổn định của pháp luật.

Một số ý kiến đề nghị rà soát, làm rõ phạm vi điều chỉnh; xác định rõ mối quan hệ giữa dự án Luật này với các luật khác có liên quan như Luật Công nghệ thông tin, Luật Công nghệ cao, Luật Giao dịch điện tử, Luật Dữ liệu. Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, hồ sơ dự án Luật Công nghiệp công nghệ số đã có Báo cáo rà soát các văn bản quy phạm pháp luật và các điều ước quốc tế liên quan đến dự án Luật. Trong đó, Báo cáo rà soát đề cập một số luật có liên quan chủ yếu như: Luật Công nghệ thông tin, Luật Công nghệ cao, Luật Giao dịch điện tử, Luật Dữ liệu. Qua nghiên cứu, rà soát, tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật không có xung đột, mâu thuẫn với các Luật Công nghệ thông tin, Luật Công nghệ cao, Luật Giao dịch điện tử, Luật Dữ liệu, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Đề cập về tài sản số (Điều 13 và Điều 14), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết: Có ý kiến cho rằng, tài sản số là vấn đề mới, thay đổi nhanh cần có sự đầu tư nghiên cứu, rà soát kỹ hơn và nên giao Chính phủ quy định chi tiết. Ý kiến khác cho rằng, cần nghiên cứu để bổ sung quy định về các loại tài sản số trong dự thảo Luật. Để có thêm cơ sở lý luận và thực tiễn hoàn thiện nội dung này, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã phối hợp tổ chức làm việc với các cơ quan chuyên môn có liên quan.

Về trí tuệ nhân tạo (Điều 54 và Điều 55), có ý kiến đề nghị xác định rõ các tiêu chí hệ thống trí tuệ nhân tạo có rủi ro cao, phạm vi tác động lớn, bổ sung quy định về hạn chế rủi ro và các nguyên tắc quản lý rủi ro; ý kiến khác đề nghị bổ sung quy định giao Chính phủ hướng dẫn về vấn đề quản lý rủi ro. Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thống nhất quan điểm xây dựng quy định quản lý về trí tuệ nhân tạo trong dự thảo Luật dựa trên nguyên tắc quản lý rủi ro đồng thời khuyến khích phát triển, lấy con người làm trung tâm.

Về tiêu chí xác định hệ thống trí tuệ nhân tạo rủi ro cao, phạm vi tác động lớn, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, theo Đạo luật Trí tuệ nhân tạo của Liên minh Châu Âu, danh mục hệ thống trí tuệ nhân tạo rủi ro cao được xác định trên cơ sở mức độ ảnh hưởng sức khỏe, sự an toàn, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã bổ sung nội dung này (Điều 54), quy định những tiêu chí cơ bản và giao Chính phủ quy định cụ thể về phân loại, thẩm quyền, nội dung quản lý hệ thống trí nhân tạo có tác động, rủi ro cao, trách nhiệm, miễn trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan để bảo đảm linh hoạt trong quản lý, điều hành.

Ngoài những vấn đề nêu trên, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu nhiều ý kiến góp ý của ĐBQH, thể hiện lại văn phong, sắp xếp bố cục dự thảo Luật cho khoa học và hợp lý hơn.

Tại Phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với các nội dung được đề cập trong dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số và đề nghị Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát để đảm bảo ý kiến của đại biểu Quốc hội, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp và tại Thông báo Kết luận số 4388 ngày 14/10/2024 được tiếp thu hoặc giải trình đầy đủ, thuyết phục; tiếp tục rà soát để thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng.

Các ý kiến cũng yêu cầu tiếp tục rà soát, hoàn thiện các khái niệm giải thích từ ngữ để giải thích đầy đủ, đảm bảo tốt nhất, rõ nghĩa, phù hợp với pháp luật trong nước và quốc tế. Chú ý phân biệt những khái niệm công nghệ thông tin và công nghệ số. Tiếp thu, hoàn thiện chính sách phát triển công nghiệp công nghệ số, quy định tài sản số, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, quy định về công nghiệp bán dẫn, quy định về trí tuệ nhân tạo để đảm bảo tính khả thi, kiểm soát rủi ro và phát triển các lĩnh vực này đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước theo đúng chủ trương của Đảng, phù hợp với điều kiện của Việt Nam.

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải khẳng định: Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất với định hướng giải trình, tiếp thu, chỉnh lý một số vấn đề lớn về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, vấn đề ưu đãi cho công nghiệp bán dẫn, việc áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, trí tuệ nhân tạo; đồng thời nhất trí với nhiều nội dung trong dự thảo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Công nghiệp công nghệ số do Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường chuẩn bị.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chủ động, tích cực của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ Thông tin và Truyền thông, các Bộ, cơ quan hữu quan trong việc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình ý kiến ĐBQH tại Kỳ họp thứ 8 để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật. Các tài liệu, báo cáo trình Thường vụ cần được chuẩn bị đầy đủ, kỹ lưỡng và cập nhật các nội dung để kịp đảm bảo tính kịp thời. Bên cạnh đó, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng tham gia nhiều ý kiến cụ thể vào các điều khoản trong luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cơ quan thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến này và đề nghị cơ quan soạn thảo chuẩn bị các nghị định có liên quan. Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoàn thiện dự thảo Luật và các tài liệu liên quan thực hiện các bước công việc theo quy định hoàn chỉnh hồ sơ dự án luật trình Quốc hội xem xét, quyết định và đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì thẩm tra để hoàn thiện báo cáo tiếp thu, giải trình vào dự thảo Luật./.

Nguyễn Hoàng