VAMC: Nợ xấu không "bị nhốt" một chỗ

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Chủ tịch HĐTV Công ty VAMC. Ảnh: TBNH

Tỉ lệ nợ xấu của TCTD còn 2,9%

Trả lời phỏng vấn của Thời báo Ngân hàng, ông Nguyễn Quốc Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (TCTD) Việt Nam - VAMC cho biết tính đến cuối tháng 9/2015, tỉ lệ nợ xấu của hệ thống các TCTD đã giảm về mức 2,9%, trong đó xử lý nợ xấu qua VAMC chiếm 41,3%.

Về số nợ 226.000 tỉ đồng đã chuyển sang VAMC, theo ông Hùng, giá trị để VAMC quản lý và phát hành trái phiếu đặc biệt là 191.000 tỉ đồng. Như vậy, 35.000 tỉ đồng đã được các TCTD trích dự phòng rủi ro và xử lý rủi ro.

Một mặt TCTD tự xử lý bằng nguồn dự phòng rủi ro, một mặt VAMC bán tài sản đảm bảo để thu hồi nợ. Ông Hùng cho rằng không thể nói nợ xấu chỉ được “nhốt” lại mà VAMC không làm gì.

Nếu TCTD không bán nợ xấu cho VAMC thì doanh nghiệp có đến các TCTD khác cũng không ai cho vay. Ví dụ, một DN vay vốn ở 5 TCTD nhưng chỉ có nợ xấu ở một TCTD thì các TCTD khác cũng “đóng cửa”, theo quy định tại Thông tư 02/2013/TT-NHNN và Thông tư 09/2014/TT-NHNN của NHNN. Vậy, nếu VAMC không hình thành, không mua lại nợ xấu thì doanh nghiệp đó “chết” và “cục máu đông” nợ xấu khó thoát ra khỏi nền kinh tế.

VAMC làm gì với nợ xấu?

Ông Hùng cho biết, đa số những khoản nợ VAMC mua đều đủ điều kiện là có tài sản đảm bảo và tài sản đảm bảo đó không có tranh chấp, có thể phát mại; sau đó, sẽ xem xét toàn bộ hồ sơ, phân loại nợ… Khoản nợ nào mà doanh nghiệp vay có khả năng phục hồi thì VAMC nghiên cứu kỹ, trao đổi với TCTD, rà soát, sàng lọc, có văn bản gửi các TCTD xử lý.

Ví dụ, một ngân hàng bán 150 khoản nợ cho VAMC, sau khi rà soát lại thấy có khoảng 30 khoản nợ có thể cơ cấu lại, trong đó TCTD có thể tự xử lý được 20 khoản và 10 khoản cần VAMC hỗ trợ, khi đó tổ chức này sẽ xem xét bắt tay vào cùng TCTD xử lý 10 khoản nợ đó.

Trong trường hợp các khoản nợ không có đủ điều kiện cơ cấu lại vì các lí do như không có phương án kinh doanh khả thi, không có năng lực thực hiện phương án mới… thì chỉ có thể phát mại tài sản, xử lý tài sản đảm bảo, bán khoản nợ, chuyển nhượng cho các đơn vị khác để tiếp tục sản xuất. Do lo ngại tài sản đảm bảo hao hụt, mất mát, VAMC sẽ trao đổi với các TCTD xem xét, rà soát lại, tổ chức thu giữ phát mại càng sớm càng tốt.

Ông Hùng cho biết cũng có những trường hợp khi VAMC và TCTD hợp tác với nhau để làm việc với khách hàng thì khách hàng rất thiện chí, tự nguyện huy động mọi nguồn, bán tài sản để trả nợ.

Vẫn bán tài sản đảm bảo là chính

Ông Hùng thừa nhận đúng là bán nợ sẽ xử lý nợ xấu nhanh nhất và hiệu quả nhất. Tuy nhiên, cơ sở pháp lý hiện nay chưa hoàn thiện, chưa sẵn sàng cho việc bán nợ xấu, khi chưa có thị trường mua bán nợ tại Việt Nam và cũng chưa có đối tác để VAMC bán nợ.

Hiện, VAMC mua nợ của TCTD nhưng lại bán tài sản bảo đảm để thu hồi nợ chứ không phải bán nợ. Vì những người được phép mua khoản nợ là Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam (DATC), các công ty quản lý nợ và khai thác tài sản (AMC) của các TCTD và VAMC. Thế nên, khi VAMC mua nợ về thì chỉ xem xét bán tài sản đảm bảo thông qua hình thức đấu giá chào hàng cạnh tranh, còn bán khoản nợ thì chưa có đối tác, đối tượng.

Nhà đầu tư nước ngoài có vào mua nợ cũng khó. Vì các nhà đầu tư nước ngoài vào trả giá rất rẻ, lại yêu cầu xử lý nhanh khoản nợ đó. Trong khi, cơ sở pháp lý, thủ tục cho việc bán nợ nói chung và bán nợ cho nhà đầu tư nước ngoài nói riêng hiện chưa rõ ràng, nên chưa thể bán được nợ xấu.

Theo ông Hùng, ngay cả vấn đề bán tài sản đảm bảo cũng còn gặp nhiều khó khăn. Mặc dù theo quy định 15 ngày có thể thay đổi một mức giá, nhưng nếu giá khởi điểm ban đầu mà không có sự đồng thuận với khách hàng thì cũng rất khó.

Bởi khi VAMC định giá, khách hàng không đồng ý thì không thể tiến hành đấu giá được. Và để đưa ra được mức giá “thật” sát với thị trường thì đã phải qua bao lần thay đổi, qua nhiều tháng. Đến khi đạt được bằng giá mua thì phải 8-9 tháng mới có được cuộc đấu giá thành công.

Hơn nữa, VAMC mua nợ của các TCTD và bán tài sản đảm bảo thì phải kế thừa khoản nợ, nên khi bán dưới giá trị khoản nợ thì trách nhiệm vẫn thuộc về công ty này. Ví dụ, VAMC mua của TCTD khoản nợ gốc là 100 tỉ đồng và lãi của khoản nợ đó là 50 tỉ đồng. Như vậy, giá trị của VAMC mua khoản nợ đó là 150 tỉ đồng.

Đúng ra, VAMC bán tài sản đảm bảo của khoản nợ với giá 60 tỉ đồng là hoàn thành nhiệm vụ. Nhưng theo quy định hiện nay, VAMC mua nợ phải kế thừa khoản nợ nên 40 tỉ đồng gốc và 50 tỉ đồng lãi và phải chịu trách nhiệm tiếp tục đôn đốc thu hồi, hoặc thành lập hội đồng xét miễn giảm gốc và lãi. Trong khi đó, chưa có quy định cụ thể về nội dung công việc này.

(Theo TBNH)