Về một ca khúc gây tranh cãi

Nhạc sỹ Sơn Tùng. Ảnh:zingmp3

Bài hát “Chắc ai đó sẽ về” đang bị nhiều người “quy kết” là “đạo” bài Because I miss you của nam ca sĩ Hàn Quốc Jung Yonghwa, nhưng cũng có những nhà chuyên môn nói rằng đừng vội vã phán xét…

Có lẽ sẽ ít người để ý nếu như ca khúc này “chìm nghỉm” vào dòng thác của  những ca khúc mới ra đời. Thế nhưng chào đời chưa đầy 1 tuần (ngày 24/10), Chắc ai đó sẽ về nhanh chóng trở thành hit và đạt hơn 31 triệu lượt nghe.

Có ý kiến cho rằng, phần beat (nhịp điệu) và cách xử lý nhạc của Sơn Tùng khá giống ca khúc Because I miss you của Jung Yonghwa (nhóm CNBLUE-Hàn Quốc). Trong khi đó, chủ nhân của nó, Sơn Tùng M-TP lên tiếng khẳng định: "Tôi không sử dụng bất kỳ giai điệu nhạc ngoại nào để sáng tác ca khúc. Tôi chỉ thừa nhận việc sử dụng và lấy cảm hứng từ beat nhạc ngoại, bởi đó là cách làm quen thuộc hiện nay của nhiều người".

Qua báo chí, có thể thấy chủ đề "mượn" beat để sáng tác có phải là "đạo nhạc" hay không đã trở thành đề tài bàn cãi không chỉ trên mạng xã hội mà còn cả trong giới chuyên môn.  Được biết, các yếu tố hình thành nên một ca khúc gồm có phần beat, giai điệu và phần lời.

Vấn đề ở đây là việc sử dụng bản beat có sẵn để sáng tác giai điệu và lời bài hát như Sơn Tùng M-TP có bị cho là "đạo nhạc" hay không?

Không ít ý kiến cho rằng vay mượn beat mà không xin phép tác giả để sáng tác là chuyện hoàn toàn sai. Một nhạc sĩ khi hòa âm một bài hát, họ có bản quyền trên bản hoà âm đó và nếu nghệ sĩ khác muốn dùng lại để viết nhạc thì phải mua hoặc có sự đồng ý của tác giả, cho dù họ có thay đổi giai điệu hay không.

Song cũng có không ít nhạc sỹ tên tuổi trong làng nhạc Việt không đồng tình với quan điểm này.

Nhạc sĩ Nhạc sỹ Nguyễn Ánh 9, cây cổ thụ trong làng nhạc cho rằng đây không thể gọi là đạo nhạc, bởi vì: "Trong âm nhạc, nhiều khi mình nghe quen 1 ca khúc mà mình cảm thấy yêu thích, thì trong khi sáng tác cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi giai điệu, cũng bị trộn vào là chuyện bình thường. Không nói là đạo nhạc được, mà nó nằm trong việc cảm nhận, theo suy nghĩ của tôi, vẫn chấp nhận được, đừng nên phán xét vội vã quá” .

Đồng tình quan điểm này, nhạc sỹ Trần Huân, tác giả của những bài hát nổi tiếng một thời Họa mi tóc nâu, Đánh thức mùa thu cho biết: "Chúng ta phải bảo vệ, giúp lớp trẻ có những sáng tạo mới, bài này hoàn toàn không phải đạo nhạc, kể cả phần hòa âm hay giai điệu vì đều hoàn toàn khác". Theo nhạc sỹ Trần Huân, chúng ta nên giúp lớp trẻ phát triển.

Nhạc sĩ Thái Thịnh, người có thâm niên dày dặn trong lĩnh vực sáng tác cùng với hàng loạt những bài hit lớn nhỏ của các giọng ca tên tuổi như Đàm Vĩnh Hưng, Lệ Quyên, Tuấn Hưng, Bằng Kiều, Lê Hiếu…, cũng cho rằng Sơn Tùng M-TP không đạo nhạc, cũng cho biết chuyện sáng tác trên beat có sẵn là “hoàn toàn bình thường”.

Nhạc sỹ Nguyễn Đức Trung - tác giả của ca khúc nổi tiếng trong bộ phim Giã từ dĩ vãng - chia sẻ: "Chúng ta học tập âm nhạc nước ngoài là chuyện bình thường, hay thì mình học, miễn là học xong thì đừng sử dụng nguyên bản, biến tấu theo văn hóa của mình để nền âm nhạc phát triển tốt hơn thì nên khuyến khích".

Trong câu chuyện lần này của Sơn Tùng, theo nhạc sỹ Nguyễn Đức Trung: “Hãy trân quý những cố gắng của các thế hệ đi sau, phải công nhận các em có đam mê, yêu thích, tìm mọi phương cách để đi nên hãy định hướng giúp các em có hướng đi tốt".

Trước đó, nhạc sỹ Nguyễn Cường cũng cho rằng: "Việc khẳng định Sơn Tùng đạo nhạc hay ăn cắp trí tuệ là không đúng. Từ những năm 1980, khi học nhạc ở Học viện Âm nhạc, tôi đã trải qua một thời gian đào tạo do giáo viên người Nga dạy, tức là làm giai điệu trên bản hòa thanh có sẵn. Vấn đề ở đây là khán giả có chấp nhận xu hướng đó không lại là một câu chuyện khác. Nhưng phải khẳng định lại với các bạn là dùng bản hòa thanh có sẵn thì không gọi là ăn cắp nhạc".

Rõ ràng là vẫn còn đó những tranh cãi mà cán cân chưa thật sự ngả về phía nào, nhưng không thể phủ nhận những ca khúc của Sơn Tùng đã được khán giả đón nhận nồng nhiệt.

Tranh cãi xung quanh Chắc ai đó sẽ về cũng như xu hướng sử dụng bản beat có sẵn để sáng tác giai điệu và lời bài hát có lẽ sẽ chưa ngã ngũ. Với một lĩnh vực phức tạp như nghệ thuật thì ngay cả khi việc vay mượn, sử dụng có sự đồng ý thì những tranh cãi đó cũng chưa hẳn đã chấm dứt. Cũng nên nhắc lại, ngay cả ảnh hưởng của trào lưu K-pop với giới trẻ Việt Nam cũng nhận được những quan điểm trái chiều.

Thiết nghĩ, ngay cả khi những lỗi lầm đã rõ ràng thì chúng ta cũng từng có cái nhìn rộng lượng, huống hồ mọi thứ còn đang tranh cãi. Nếu quá khắt khe và vội vàng, rất có thể những ý tưởng sáng tạo vừa được manh nha sẽ phải chùn bước… Mặt khác, từ những tranh cãi này, V-pop có lẽ cũng nên rút ra những bài học cho riêng mình, trong đó, Sơn Tùng không thể đứng ngoài…

Thu Minh