Xây dựng cơ chế hút nguồn lực hỗ trợ mục tiêu phát triển xanh và bền vững

Cam kết mạnh mẽ để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng "0"

Trong phát biểu khai mạc của Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng và bà Michele Wee, Chủ tịch BWG, đều nhấn mạnh những thách thức, rủi ro các quốc gia phải đối mặt khi biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường và tác động trực tiếp tới mọi nền kinh tế trên thế giới. Vì vậy, các quốc gia cần khẩn trương xây dựng các chính sách, kịch bản phù hợp để đối phó, thích ứng với những tác động này.

Là một trong số những quốc gia dễ bị tổn thương nhất bởi biến đổi khí hậu, trong thời gian qua, Việt Nam luôn chủ động và tích cực triển khai nhiều hoạt động vừa ứng phó với biến đổi khí hậu, vừa hướng tới phát triển xanh và bền vững. Trong bối cảnh này, những cam kết mạnh mẽ của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP26) với quyết tâm đưa mức phát thải ròng về "0" vào năm 2050 đã được cộng đồng quốc tế đánh giá cao, qua đó mở ra nhiều cơ hội hợp tác về tăng trưởng ít phát thải, thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn, thích ứng với biến đổi khí hậu, tạo đà thuận lợi để Việt Nam phát triển nhanh và bền vững. 

Để hiện thực hoá mục tiêu trên, ngay sau Hội nghị COP26 với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia về triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 đã được thành lập với sự tham gia của nhiều bộ, ngành (trong đó có NHNN) cùng với các chương trình, nhiệm vụ cụ thể, khẳng định quyết tâm, trách nhiệm của Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế.

Tại hội nghị, các bên cũng cung cấp thông tin về tình hình huy động nguồn lực cho Việt Nam trong thời gian vừa qua cũng như chia sẻ, trao đổi, trong đó nhấn mạnh cần có những giải pháp cụ thể để khai thông nguồn lực cho tăng trưởng xanh, tạo cơ sở, niềm tin cho các tổ chức, đối tác quốc tế để huy động nguồn lực cho Việt Nam nhằm hỗ trợ Chính phủ thực hiện cam kết tại Hội nghị COP26.

Qua đối thoại, các bên hiểu rõ hơn mong muốn của nhau gồm: Các tổ chức cấp vốn, các quỹ, nhà đầu tư, đồng thời gợi mở cho các cơ quan quản lý trong nước có những nghiên cứu, xem xét để có tham mưu, đề xuất những thay đổi, điều chỉnh chính sách cho phù hợp với tình hình thực tiễn, bắt kịp xu thế phát triển của thế giới.

Trao đổi với các đối tác phát triển, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho rằng cam kết đưa mức phát thải ròng về "0" vào giữa thế kỷ này là một thách thức nhưng đồng thời cũng là cơ hội cho Việt Nam thực hiện những cải cách mạnh mẽ, tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng tăng trưởng xanh, bền vững, tăng dần tỉ trọng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo trong phát triển kinh tế. Trong tiến trình này, sự đồng hành, chia sẻ của các tổ chức quốc tế, các định chế tài chính, các ngân hàng nước ngoài không chỉ ở góc độ tư vấn chính sách, chia sẻ kinh nghiệm đối với cơ quan quản lý Nhà nước, mà còn ở việc hỗ trợ nguồn lực tài chính, vốn trực tiếp cho các chủ đầu tư dự án xanh, phát triển bền vững. Với tín hiệu, thông điệp đưa ra trong hội nghị từ các tổ chức quốc tế, các ngân hàng nước ngoài về nguồn lực hỗ trợ/tài trợ, NHNN tin tưởng rằng sẽ có dịch chuyển, thu hút dòng vốn, nguồn lực đầu tư mới chuyển vào Việt Nam trong thời gian tới.

Tạo cơ chế thuận lợi thu hút nguồn lực quốc tế đa dạng 

Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà và bà Michele Wee, Chủ tịch BWG, kỳ vọng các tổ chức quốc tế, định chế tài chính, các ngân hàng nước ngoài tham dự hội nghị sẽ tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ, ngành ngân hàng, huy động các nguồn lực, vốn tín dụng cần thiết với chi phí hợp lý cho quá trình chuyển đổi xanh của nền kinh tế.

Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) Phạm Thị Thanh Tùng cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải có kế hoạch hành động của đơn vị chậm nhất một năm sau khi kế hoạch quốc gia được ban hành. NHNN dự kiến trong một năm tới hoàn thành kế hoạch hành động, hướng tới phân công nhiệm vụ cụ thể trong NHNN cũng như các tổ chức tín dụng (TCTD). NHNN tập trung hoàn thiện khung khổ pháp lý như: Thông tư quản lý rủi ro về môi trường, hiện đã hoàn tất thủ tục soạn thảo và đang xin ý kiến các đơn vị liên quan. NHNN cũng thống nhất với Bộ Tài nguyên và Môi trường các TCTD phải đánh giá rủi ro các dự án tác động tới môi trường khi cấp tín dụng, dự kiến cuối quý 3/2022 hoàn tất.

Bên cạnh đó, trên cơ sở Quyết định của Thủ tướng về danh mục xanh quốc gia, Chính phủ đã giao Bộ TN&MT dự thảo trình Thủ tướng ban hành danh mục xanh trong năm 2022. Trên cơ sở đó, NHNN chỉ đạo các TCTD tập trung nguồn lực cấp tín dụng cho các dự án xanh này.

Các vụ, cục của NHNN cũng phải rà soát khuôn khổ pháp lý cho hỗ trợ tín dụng xanh, trong đó, có thể sửa thông tư tạo thuận lợi các TCTD trong nước và quốc tế tài trợ nguồn vốn cho các dự án xanh.

Nhấn mạnh về tầm quan trọng của NHNN, đại diện Tập đoàn Tài chính quốc tế (IFC) cho rằng, thực tế các đối tác như IFC rất kỳ vọng là đối tác của các TCTD của Việt Nam tài trợ cho các dự án xanh. Nhưng hiện nay không ít ngân hàng chưa biết làm thế nào để vận hành cơ chế tài chính xanh, đánh giá rủi ro, quy trình thủ tục làm dự án xanh. NHNN cần đưa ra hướng dẫn chi tiết hơn cho các TCTD để triển khai.

Đại diện IFC gợi ý về hình thức "chia sẻ rủi ro với sự bảo lãnh của IFC". Theo đó, IFC sẽ bảo lãnh một phần cho tín dụng của ngân hàng, có thể chịu 50% rủi ro mất vốn hoặc lợi nhuận. Đó là cách tốt giảm bớt nguồn vốn và rủi ro mà hệ thống ngân hàng Việt Nam phải gánh chịu.

"IFC có xếp hạng tín nhiệm AAA, khi hợp tác với IFC thì hệ số rủi ro sẽ thấp hơn, ngân hàng sẽ thuận lợi hơn trong việc phối hợp tài trợ tín dụng xanh. Đây là điều kiện quan trọng thu hút nguồn lực quốc tế, quốc tế hóa cho các dự án xanh ở Việt Nam, IFC có khả năng hỗ trợ toàn bộ thị trường, vấn đề là cần có những cơ chế, sản phẩm đặc thù để phối hợp tài trợ cho các dự án xanh", đại diện IFC nói.

Ông Phan Văn Tấn , Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ TN&MT) khẳng định, Chính phủ đã có Ban chỉ đạo COP 26 thực hiện điều phối nhiệm vụ này và thực tế có nhiều đối tác trên thế giới đã phối hợp với Chính phủ thực hiện nhiều chương trình chống biến đổi khí hậu.

"Nỗ lực quyết tâm của Chính phủ và các bộ, ngành của Việt Nam hoàn toàn có khả năng đạt mục tiêu phát thải ròng bằng '0'", ông Phan Văn Tấn khẳng định.

Đại diện Bộ TN&MT cho biết, xây dựng thị trường carbon là công cụ hữu hiệu huy động sự tham gia của người dân vào việc ứng phó với biến đổi khí hậu. Trong Luật Bảo vệ môi truòng năm 2020 đã ghi rõ nhiệm vụ xây dựng thị trường carbon trong nước, trong đó cốt lõi phải có cung và cầu.

"Cần xác định lượng phát thải khí nhà kính phải giảm, xác định từng doanh nghiệp cần giảm bao nhiêu lượng phát thải, xác định lượng giảm đó đúng không, biến lượng giảm đó thành hàng hóa trên thị trường, xây dựng quy chế vận hành thị trường. Chúng tôi đang làm và thời hạn là hoàn thiện toàn bộ trong năm 2028", ông Phan Văn Tấn cho hay.

Huy Thắng