Xây dựng nông thôn mới: Hành trình dài lâu- Bài 2: Rác thải - Nỗi lo không của riêng ai

Huyện "điểm" nông thôn mới cũng "sợ" rác

Thời gian qua, nhiều tờ báo đã có những bài viết phản ánh về vấn đề ô nhiễm môi trường do rác thải trong các bệnh viện không xử lý hoặc xử lý không đúng quy trình. Vậy, các vùng nông thôn rác thải được đổ và xử lí như thế nào? Quy trình ra sao? Liệu đã có quy định nào về vấn đề này? Xin thưa rằng: "Chưa hề có!"

Tại thị trấn Nam Đàn (huyện Nam Đàn), 9 giờ sáng, ngay cạnh Quốc lộ 46, giữa trung tâm thị trấn có một chiếc xe tải đang ngang nhiên đổ rác ngay mép đường. Tìm đến UBND thị trấn Nam Đàn, ông Nguyễn Thành Lâm, chủ tịch UBND thị trấn hồ hởi: "À xe chở rác hả, chúng tôi vừa bắt xong, đang lập biên bản xử phạt. Nói thật với các chú chứ, rác thì thừa nhận có, nhưng vấn đề nan giải lắm các chú ạ, dân không có chỗ đổ nên họ thi nhau vứt ra đường…".

Huyện Nam Đàn là điểm du lịch văn hóa, lại là huyện điểm xây dựng nông thôn mới của tỉnh Nghệ An nhưng lại có những hiện tượng trên. Đề cập đến vấn đề này ông Nông cho hay: "Khó khăn nhất bây giờ là không có xe, tôi rất muốn có một chiếc xe chuyên dụng như ở huyện Diễn Châu mà kinh phí thì không có. Sắp tới chúng tôi đang định mua một chiếc moóc nhỏ để bên đường ngay chỗ người dân hay đổ rác để họ đổ lên chiếc xe này, khi nào đầy thì kéo đến bãi tập trung để đổ…".

Cách "khắc phục" như lãnh đạo huyện Nam Đàn đưa ra không biết sẽ "cầm cự" được bao lâu? Nhưng vấn đề rác thải đúng là nỗi lo thường trực. Không chỉ ở huyện Nam Đàn mà rất nhiều địa phương khác trên địa bàn tỉnh Nghệ An.

Nỗi lo không của riêng ai

Trên đường Quốc lộ 1A, đoạn qua bệnh viện huyện Quỳnh Lưu, chúng tôi cũng không khỏi rùng mình khi nhìn qua hai bên đường. Rác thải đủ chủng loại được vứt bừa bãi. "Hoành tráng" hơn là khu vực ven Sông Lam, đoạn chạy qua huyện Hưng Nguyên.

Nhiều xã vùng ven Sông Lam việc thu gom rác tập trung đổ ra ven sông gây ô nhiễm môi trường đã diễn ra từ mấy năm qua. Tình trạng ô nhiễm nguồn nước đang ngày một gia tăng, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch bệnh. Chúng tôi men theo con sông đã bị lấp nham nhở bởi rác rưởi với rất nhiều "chủng loại". Đập vào mắt chúng tôi những cảnh tượng khó tin. Ghi nhận đầu tiên là khúc sông đục ngầu nổi lềnh bềnh nhiều chủng loại rác.

Men theo QL46 vượt đường Đê 42 đi vào "bãi rác" của xã Hưng Long ngay sát bờ Sông Lam. Mới 9h sáng nhưng cảm giác ngột ngạt, oi bức cùng mùi hôi nồng nặc rất khó chịu bốc lên theo gió, xộc thẳng vào mũi, khiến chúng tôi phải đeo vội khẩu trang vào mới dám đến gần. Một chị trạc tuổi 50, đang hì hục đào bới, hỏi ra mới biết chị đang tìm những lon bia, ve chai và tìm sắt. Vừa dỡ cái nón trên đầu xuống chị Hiền - tên người phụ nữ - kể: "ở dọc sông Lam ni có nhiều bãi rác lắm, bãi ni là của xã Hưng Long, mấy năm ni họ đổ nhiều lắm, tui bữa mô cũng nhặt rác ở đây mà".

Cách chúng tôi khoảng 500m là đám khói đang nghi ngút. Bác Thái Văn Thìn, xóm 16 xã Hưng Long cho biết : "Đó là bãi rác của xã Hưng Xá, vừa đổ chiều qua, họ tranh thủ đốt vì sợ trời mưa đấy". Nhìn xuống phía dưới đống rác là nước từ những bao rác đang chảy lênh láng xuống sông và bốc lên một mùi hôi khó tả, chúng tôi vội quay lại.

Dưới dòng nước đục ngầu là những túi nilon đang trôi lởn vởn theo dòng nước. Theo quan sát của chúng tôi, khoảng rộng của dải bùn từ mép nước lên bờ sông cây cỏ vàng lá và chết chỏng chơ, chỉ còn sót lại một số nhánh cỏ dường như đang phải "gồng mình" để chống lại những chất độc hại từ bãi rác thải.

Chị Ngô Thị Hiệp (xóm 16, xã Hưng Long) có chồng và 3 đứa con, trong đó cháu Lưu văn Nhật, năm nay mới 5 tuổi chân tay bị đóng vảy và bong tróc từng mảng lớn. Đưa cháu đi khám thì bác sỹ kết luận cháu bị bệnh ngoài da, tuy đã được thầy thuốc kê đơn dùng nhiều loại thuốc nhưng bệnh cháu vẫn chưa lành. Ngay gần đó, phía trên cầu Yên Xuân (khu vực xã Hưng Xuân, Hưng Nguyên), một đống rác cả chục mét khối cao ngất. Trong đống rác hổ đốn bốc mùi ngùn ngụt dưới cái nắng gắt sau mưa, chúng tôi vẫn đủ nhận ra nào là lông gà, lông vịt, chuột chết, vỏ chai, băng vệ sinh và nhiều thứ bẩn thỉu không thể kể hết, nơi đây đang ẩn chứa nhiều hiểm họa, dịch bệnh có thể bùng phát bất cứ lúc nào. Tuy đã được người dân phản ánh lên chính quyền địa phương, nhưng đến nay các cơ quan chức năng vẫn "án binh bất động"?!.

"Vấn đề các xã ven Sông Lam thu gom và đổ rác thải bừa bãi chúng tôi đã nắm được. Tôi đã chỉ đạo Phòng TN&MT nghiên cứu đề án xây dựng bãi tập kết và xử lý rác. Tuy nhiên, vấn đề này rất khó khăn vì thiếu vốn, rác thải và ô nhiễm đang là vấn đề nóng hổi không chỉ riêng huyện Hưng Nguyên chúng tôi mà là vấn đề của toàn xã hội", ông Trần Xuân Trung - Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên cho biết.

Tại xã Hưng Đông (TP Vinh), từ khi có bãi rác tình trạng ô nhiễm môi trường xuất hiện và ngày một gia tăng, đặc biệt là trong khoảng 5-6 năm trở lại đây, vùng đất canh tác của các hộ dân ở xóm 6 xã Nghi Kim trở thành "vùng đất chết", mùi hôi thối nồng nặc, chỉ cần rửa chân tại các kênh rạch cũng có thể gây ngứa và dị ứng da.

Không những thế, hàng chục năm nay, bãi rác thải Hưng Đông đã và đang tàn phá môi trường, đe dọa sức khỏe và cuộc sống của hàng chục nghìn người dân khu vực lân cận. Mặc dù đã kiến nghị nhiều lần, trong nhiều năm nhưng tình trạng này vẫn chưa được cơ quan có thẩm quyền giải quyết (!).

Phạm Tuân - Quách Bình