Xây dựng thành phố xanh ít carbon tại Phú Quốc: Sự thật hay giấc mơ ?

Vườn Quốc gia Phú Quốc

15/11/2011 14:38

Huyện đảo Phú Quốc (Kiên Giang) đang hướng tới xây dựng thành phố du lịch xanh ít carbon và tăng trưởng xanh. Để trở thành một thành phố đảo xanh theo đúng nghĩa, Phú Quốc còn một chặng đường dài.

Quy hoạch và phát triển bền vững

Giá trị của hệ sinh thái và đa dạng sinh học (ĐDSH) trên vùng đảo Phú Quốc có ý nghĩa cực kỳ quan trọng như lưu giữ khí nhà kính CO2, vùng chuyển tiếp giữa hệ sinh thái trên cạn và thủy vực, nơi lưu giữ nhiều nguồn gen sinh vật quý hiếm... nhưng lại rất nhạy cảm, dễ bị tổn thương, mặc dù cho đến nay chưa có thể đánh giá cụ thể hết được giá trị của từng loại tài nguyên sinh học trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội ở Phú Quốc.

Theo nhận định của các chuyên gia, nếu như các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có giao thông, du lịch sinh thái các địa điểm vui chơi giải trí ở mức độ phù hợp với các đặc điểm vốn có của môi trường tự nhiên, thì sẽ không gây tác động lớn đến các hệ sinh thái và ĐDSH của Phú Quốc.

Phú Quốc có nhiều cảnh quan sinh thái độc đáo với 26 hòn đảo lớn nhỏ. Chính nhờ địa hình mang sắc thái riêng với 99 ngọn đồi lượn sóng ẩn hiện trong bức rèm xanh của biển diện tích rừng nguyên sinh giàu có cùng với các thảm rừng tràm trải rộng theo bãi Dài. Đây là hệ sinh thái khu rừng nhiệt đới cây lá rộng, trong những hệ sinh thái này xen kẽ có nhiều sông suối như sông Dương Đông, Cửa Cạn, Rạch Tràm. Các dòng suối, sông nước trong mát và hầu như có nước quanh năm nếu thảm rừng với diện tích 37.000 ha này được bảo vệ nguyên vẹn.

Cùng với hệ sinh thái sông suối, các bãi tắm ở Phú Quốc cũng thuộc tiêu chí du lịch như các bãi: Giếng Ngự, Bãi Khem, Bãi Sao, Bãi Thơm, Bãi Vòng, Bãi Vũng Bầu, Bãi Cửa Cạn, Bãi Dài. Cho đến nay các bãi này chưa có tác động gì lớn, nhưng theo quy hoạch thì khu vực Bãi Dài sẽ được xây dựng lấn vào khu rừng tràm. Chính vì vậy khi hình thành khu du lịch tắm biển, vui chơi nên giải quyết vấn đề quy hoạch một cách hài hòa, vừa bảo đảm mục tiêu phát triển nhưng không nên làm mất đi hệ sinh thái rừng trên cạn, rừng ngập mặn, rừng tràm vốn dĩ độc đáo của đảo Phú Quốc.

Một vấn đề nữa là trong quy hoạch phải tính đến cả lợi ích của người dân sở tại. Họ chính là trung tâm của các kịch bản quy hoạch phát triển. Phải làm sao nền kinh tế của thành phố Phú Quốc phát triển thì sinh kế của những người dân trên đảo phải được ổn định và thu nhập của họ phải ngày càng được cải thiện. Theo số liệu điều tra, số hộ nông dân có nhà kiên cố trên đảo Phú Quốc chỉ chiếm khoảng 10%, nhà bán kiên cố cỡ khoảng 60% và số hộ nông dân có nhà tạm khoảng 30%. Do đó việc nâng cấp nhà ở cho các hộ nông dân là một nhu cầu cấp bách, cần được ưu tiên trong quá trình phát triển Phú Quốc.

Từng bước vượt qua rào cản!

Để trở thành một thành phố đảo theo đúng nghĩa thì Phú Quốc còn rất nhiều việc phải làm. Vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu, đặc biệt là nước biển dâng phải được coi là yếu tố quan trọng, là một kịch bản khi quy hoạch xây dựng đảo Phú Quốc và cần được coi là tầm nhìn của quy hoạch chung phát triển thành phố đảo Phú Quốc đến năm 2030 và sau năm 2030. Các chuyên gia cho rằng, trong suốt một thời gian dài, tài nguyên rừng ở Phú Quốc đã bị tác động mạnh. Theo kết quả điều tra về tài nguyên động vật rừng của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật (thuộc Viện Khoa học - Công nghệ), Vườn Quốc gia Phú Quốc có 208 loài động vật hoang dã, trong đó có 28 loài thú, 119 loài chim và 14 loài lưỡng cư.

Từ năm 1975 đến 1980, tài nguyên động vật hoang dã ở Vườn Quốc gia Phú Quốc vô cùng phong phú do rừng còn được bảo tồn. Tuy nhiên, sau này rừng bị khai thác mạnh nên đã làm suy giảm tài nguyên động vật hoang dã. May mắn là hiện nay, Vườn Quốc gia Phú Quốc vẫn còn 314 ha rừng nguyên sinh ít bị tác động bởi nước biển dâng và nằm ở khu bảo vệ nghiêm ngặt. Kết cấu tán của rừng chưa bị phá vỡ. Những khu rừng nguyên sinh như thế này trên thế giới không nhiều vì chỉ tính riêng đến tiêu chí thời gian thì phải mất hàng trăm năm hình thành và nếu mất đi sẽ không bao giờ khôi phục lại được.

Trong một nỗ lực bảo vệ môi trường, huyện đảo Phú Quốc đã mở chiến dịch tuyên truyền phát động nhân dân trên toàn đảo, nhất là tại các khu du lịch, bãi biển, không vứt rác bừa bãi xuống biển. Một hợp đồng cam kết mang tính ràng buộc tuân thủ những quy định về bảo vệ môi trường được đông đảo người dân đồng tình ký kết trước sự quản lý giám sát của chính quyền khối phố.

Phú Quốc đã đầu tư hơn 1 tỷ đồng để mua 2 tàu chuyên thu gom rác thải ở số đảo vệ tinh Hòn Thơm, An Thới; chi hỗ trợ người dân xây dựng khu xử lý chôn rác thải, nhà vệ sinh gia đình, vệ sinh công cộng ở những khu du lịch bãi biển như Bãi Khem, Bãi Trường, Bãi Ngự; một số nơi du lịch hướng Bắc đảo gồm Hàm Ninh, Gành Dầu, Cửa Cạn…là những nơi thường xuyên có lượng khách du lịch trong và ngoài nước lui tới.