“Xôi đỗ” mặt bằng trong các khu công nghiệp- Ảnh hưởng xây dựng hạ tầng và thu hút đầu tư

Nhìn lại các KCN đang triển khai trên địa bàn thành phố, trừ KCN Nomura hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, thu hút đầu tư “lấp đầy” diện tích đất cho thuê, các KCN còn lại đều “dang dở”trong xây dựng hạ tầng. Nguyên nhân chủ yếu do vướng mắc, khó khăn trong giải phóng mặt bằng. Nhiều KCN tuy đã thu hồi được diện tích mặt bằng khá lớn song chưa thể triển khai hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật bởi tình trạng “xôi đỗ”.

KCN Tràng Duệ triển khai từ năm 2006, trước đó, KCN này được thành phố triển khai một phần diện tích, đến nay, cơ bản bàn giao gần 150 ha mặt bằng giai đoạn 1. Trên diện tích đó, chủ đầu tư là Công ty CP KCN Sài Gòn- Hải Phòng (SHP) san lấp phần lớn diện tích và triển khai xây dựng nhiều hạng mục, song phần lớn vẫn dở dang. Tuyến đường trục chỉ dài 1,5 km cũng mới xây dựng được 1,1 km, phần còn lại, 8 hộ dân thôn Đồng Xuân vẫn tại vị sinh sống 6 năm nay mà chưa có phương án di chuyển. Trên nhiều diện tích khác, các hạng mục đường ngang, hệ thống điện chiếu sáng, cấp, thoát nước, nhà xưởng, nhà điều hành…đều được xây dựng. Song lỗ mỗ ở chỗ này, chỗ kia còn những diện tích tuy được bàn giao cho chủ đầu tư song người dân chưa nhận tiền đền bù. Đó là 19 hộ dân ở xã Lê Lợi có quyết định cưỡng chế; 5 hộ dân khác chưa có quyết định cưỡng chế và 4 hộ nuôi trồng thủy sản đã nhận tiền đền bù nhưng không chịu di dời. Mỗi khi có nhà đầu tư thứ cấp đến cắm cọc, xây dựng nhà máy, người dân lại kéo ra giữ đất, gây cản trở . Giữa năm ngoái, xảy ra xô xát giữa nhân viên công ty hạ tầng với người dân và một số thanh niên khác, phải đưa đến cơ quan pháp luật.Không chỉ người sống giữ đất, người chết cũng “giữ đất”. Nhiều khu mộ nằm rải rác trong KCN chưa được di dời và quy tập bởi chưa có nghĩa trang “tái định cư” cho người chết.

Tương tự, tạiKhu đô thị, công nghiệp và dịch vụ Bắc Sông Cấm (huyện Thủy Nguyên) do Công ty TNHH VSIP làm chủ đầu tư cũng có những vướng mắc này. Trên tuyến đường công vụ cũ, chủ đầu tư đang mở rộng quy mô 50,5 m, làm tuyến đường trục của khu đô thị và công nghiệp, một khu nghĩa trang nằm ngay giữa tuyến đường chưa được di dời. Trên một số tuyến đường khác, các hộ dân nuôi trồng thủy sản và làm nhà trên đất nông nghiệp vẫn “án ngữ” khiến đơn vị thi công đành “án binh bất động”. Nguyên nhân là chưa có đất tái định cư mặc dù trong nhiều cuộc họp, lãnh đạo thành phố đã cho chủ trương về việc giải quyết chế độ đối với các hộ dân này cũng như yêu cầu huyện và các ngành liên quan nhanh chóng tìm địa điểm, xây dựng khu tái định cư.

KCN Tràng Duệ thu hút 15 dự án đầu tư, song tại đây mới có 8 dự án đi vào hoạt động. Một số dự án không triển khai được do vấn đề mặt bằng. Công ty TNHH Hoàng Nam, sản xuất đồ gỗ thuê lô đất D3-1. Lô đất được bàn giao nhiều lần nhưng công ty chưa thi công được vì mặt bằng còn khu vực chưa giải tỏa xong. Công ty ra “tối hậu thư”, nếu trong tháng 2-2011, không có mặt bằng sạch, công ty sẽ chuyển đi nơi khác và SHP phải chịu trách nhiệm về các thiệt hại cho công ty. Tương tự với Công ty TNHH Xây lắp và Vật liệu công nghiệp (CIM) thuê lô đất C6-1 để xây dựng Nhà máy Thép Tam Bảo. Quá trình thi công, nhiều người dân liên tục đến ngăn cản khiến doanh nghiệp không thể triển khai. CIM có công văn cho biết, do phải hủy hợp đồng xây lắp, di dời nhà máy về Hải Dương nên thiệt hại tới gần 10 tỷ đồng. CIM cũng ra điều kiện, nếu tiếp tục đầu tư, SHP phải cho chậm trả tiền thuê đất trong 6 tháng, sau khi nhận được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, miễn các loại phí bảo dưỡng hạ tầng, tiện ích công cộng…trong 20 năm kể từ ngày nhà máy thép Tam Bảo đi vào sản xuất.

Đó chỉ là những thiệt hại nhìn thấy, ảnh hưởng lớn hơn là những đồn thổi không tốt về môi trường đầu tư của thành phố;không đạt các chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế- xã hội, cơ hội giải quyết hàng vạn việc làm cho người lao động và đóng góp vào ngân sách thành phố…Theo Giám đốc Công ty CP KCN Sài Gòn- Hải Phòng Đào Hùng Tiến, công ty đẩy mạnh xúc tiến, thu hút đầu tư. Hiện công ty xúc tiến bàn thảo hợp đồng thuê đất với 7 nhà đầu tư đến từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Mỹ. Dự kiến, trong quý 1 và đầu quý 2 sẽ trình hồ sơ lên Ban quản lý KKT Hải Phòng để cấp giấy chứng nhận đầu tư một số dự án. Tuy nhiên, nếu các vướng mắc của KCN, nhất là vấn đề giải phóng mặt bằng không hoàn tất, công ty hạ tầng sẽ không thể triển khai cung cấp các dịch vụ, tiện ích cũng như hạ tầng hoàn thiện cho nhà đầu tư. Đối với Khu đô thị, công nghiệp và dịch vụ Bắc Sông Cấm cũng vậy, các vướng mắc về mặt bằng cần được nhanh chóng giải quyết cùng với các kiến nghị về tạm tính tiền thuê đất và các hỗ trợ khác nhằm giúp chủ đầu tư có cơ sở để tính toán tiền thuê đất với nhà đầu tư thứ cấp.