Xúc tiến đầu tư bảo vệ môi trường: Lợi ích "kép" cho các doanh nghiệp

Bảo vệ môi trường hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ mang lại những lợi ích về thương hiệu, hoạt động đầu tư bảo vệ môi trường còn có khảnăng mang lại lợi ích về tài chính.

Hiện nay, trong quá trình sản xuất, nhiều doanh nghiệp xả khí thải, nước thảiở mức độ độc hại cao. Khí thải ô nhiễm phát sinh từ các nhà máy, xí nghiệp chủ yếu do hai nguồn: quá trình đốt nhiên liệu tạo năng lượng cho hoạt động sản xuất và sự rò rỉ chất ô nhiễm từ quá trình sản xuất. Tình trạng ô nhiễm bụi ở các khu công nghiệp diễn ra khá phổ biến, đặc biệt vào mùa khô. Nhiều doanh nghiệp chưa được quan tâm xử lý lượng khí bụi này, dù chỉ là những chụp hút khí đơn giản.

Các chuyên gia nhận định, việc đầu tư đổi mới công nghệ xử lý ô nhiễm, tái tạo năng lượng còn có tác dụng giảm thiểu chi phí vận hành đối với các cơ sở sản xuất. Riêng với các ngành sản xuất đặc thù, trong quá trình sản xuất có thể thu hồi dịch để đốt hoặc trong xử lý nước thải phát sinh nhiều Biogas, đơn vị sản xuất có thể đầu tư công nghệ xử lý phù hợp cho phép thu hồi khí để đốt lò hơi, hoặc sử dụng để phát điện. Sử dụng năng lượng tái tạo cho phép các đơn vị sản xuất tiết kiệm một lượng lớn nhiên liệu đầu vào, đạt lợi ích kép vừa giảm thiểu ô nhiễm, vừa giảm thiểu chi phí vận hành. Điển hình là Làng nghề gốm Bát Tràng với hơn 70% hộ dân đang sản xuất đã chủ động chuyển đổi từ lò nung gốm đốt than sang đốt gas, nhờ vậy mỗi năm đã giúp tiết kiệm được khoảng 3.000 tấn dầu quy đổi và giảm phát thải trên 12.000 tấn khí CO2. Sản phẩm gốm từ lò nung gas chất lượng cao hơn và doanh thu tăng 30% so với đốt bằng than đã mang lại hiệu quả kinh tế lớn cho các hộ sản xuất...

Với việc đầu tư cho bảo vệ môi trường, giảm thiểu khí thải nhà kính, các doanh nghiệp có thể thu về những khoản tài chính nhất định thông qua việc bán các Chứng chỉ Giảm thiểu phát thải (CERs). Việt Nam là một quốc gia đang phát triển nên có rất nhiều lợi thế và thị trường này cũng bắt đầu sôi động hơn với nhưng dự án tại bãi rác Đông Thạnh và Phước Hiệp I (TP. Hồ Chí Minh); thu gom và sử dụng khí đồng hành mỏ Rạng Đông...

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, khi hàng rào về thuế quan ngày càng giảm xuống theo tiến trình cam kết tự do thương mại giữa các nước thì các hàng rào kỹ thuật ngày càng gia tăng với những tiêu chuẩn khắt khe hơn. Hàng rào kỹ thuật với rất nhiều quy định về tiêu chuẩn vệ sinh, đo lường, an toàn lao động, bao bì, đóng gói; tiêu chuẩn về vệ sinh thực phẩm, bảo vệ môi trường sinh thái... nhằm bảo đảm sức khỏe cộng đồng người tiêu dùng. Khách hàng sẽ ngày càng chú ý đến mức độ sạch của sản phẩm, trong đó có sạch về môi trường. Đầu tư bảo vệ môi trường sẽ giúp các doanh nghiệp vượt qua các rào cản kỹ thuật, thâm nhập vào thị trường quốc tế, nâng cao khả năng cạnh tranh sản phẩm. Nếu chỉ vì lợi nhuận trước mắt mà xao lãng, quay lưng hoặc phá hủy môi trường, các doanh nghiệp sẽ tự đào thải trên con đường phát triển hội nhập của đất nước.

Sau 10 năm thực hiện Giải thưởng Môi trường Việt Nam của Bộ TN&MT (2000 - 2010), đã có 158 tổ chức và cá nhân được trao Giải thưởng trong 5 lĩnh vực. Sau mỗi năm, số tổ chức và cá nhân đăng ký xét tặng Giải thưởng ngày một nhiều hơn và cho đến nay, hầu hết các tỉnh, thành phố trong cả nước đều đã có tổ chức hoặc cá nhân được vinh danh. Đáng lưu ý là số doanh nghiệp được tặng Giải thưởng chiếm tỷ lệ khá cao và có xu hướng ngày càng tăng. Tổng cộng đã có 42 doanh nghiệp được trao giải trong những năm qua, chiếm tỷ lệ gần 30% tổng số giải thưởng.

Nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài với lợi thế về vốn, khoa học công nghệ và kinh nghiệm quản lý, đã áp dụng các biện pháp xử lý chất thải trước khi thải ra môi trường như Công ty Ford Việt Nam với Cúp vàng Môi trường (2007) do Bộ TN&MT trao tặng, Công ty Khu công nghiệp Việt Nam- Singapo (VSIP) đạt giải Doanh nghiệp thân thiện với môi trường tại Giải thưởng Rồng vàng năm 2009... Một số doanh nghiệp trong nước đã chủ động áp dụng các giải pháp xử lý chất thải và đầu tư đổi mới công nghệ trong sản xuất như: Công ty Cổ phần Nhiệt điện Phả Lại thành công trong đề tài tách dầu mazút ra khỏi nước thải để phục vụ cho sản xuất, Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam với mục tiêu hướng tới "Mỏ sạch - an toàn - hiện đại".

X.Hợp