Yên Bái: Lò gạch thủ công vẫn "đốt" môi trường

Cùng với những mặt "được": Giữ được nghề truyền thống, cung cấp được vật liệu xây dựng cho địa phương, đặc biệt tận dụng và giải quyết được công việc cho người lao động, việc nung gạch thủ công đã có nhiều tác hại đối với môi trường sống của con người. Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 115/2001 QĐ - TTg quy định đến hết năm 2010 phải đóng cửa tất cả các lò gạch thủ công.

18/10/2011 14:56

Cùng với những mặt "được": Giữ được nghề truyền thống, cung cấp được vật liệu xây dựng cho địa phương, đặc biệt tận dụng và giải quyết được công việc cho người lao động, việc nung gạch thủ công đã có nhiều tác hại đối với môi trường sống của con người. Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 115/2001 QĐ - TTg quy định đến hết năm 2010 phải đóng cửa tất cả các lò gạch thủ công.

Việc đóng cửa các lò gạch thủ công là thực sự cần thiết vì đây không chỉ là một trong những tác nhân gây ô nhiễm môi trường sống mà còn lãng phí tài nguyên đất. Mặc dù vậy cho đến nay việc đóng cửa các lò gạch thủ công trên nhiều địa phương vẫn gặp không ít khó khăn trong đó có thành phố Yên Bái. Hiện ở đây có 49 lò gạch thủ công thuộc 8 xã, phường gồm Văn Phú, Văn Tiến, Giới Phiên, Hợp Minh, Tuy Lộc, Tân Thịnh, Nam Cường và Yên Ninh. Mỗi năm các lò gạch trên cung cấp cho thị trường trên 30 triệu viên và giải quyết việc làm cho gần 500 lao động địa phương. Nam Cường là một trong 2 xã có nhiều lò gạch sản xuất thủ công nhất trên địa bàn thành phố. Những lò gạch thủ công trên địa bàn xã vốn được hình thành từ việc tận dụng khối lượng đất nạo vét từ khu vực quy hoạch xây dựng hồ sinh thái. Trên địa bàn xã có 2 cơ sở với 4 lò. Trong đó 1 cơ sở tại thôn Đồng Tiến đang trong quá trình chuẩn bị ngừng hoạt động, còn lại 3 lò gạch thủ công tại thôn Nam Thọ vẫn đang tiếp tục sản xuất. Trung bình mỗi năm các cơ sở này cung cấp cho thị trường trên 4 triệu viên gạch.

Trước chủ trương ngừng sản xuất vì yêu cầu bảo đảm môi trường sống, các chủ lò gạch ở đây đều đưa ra những khó khăn mà họ đang gặp phải. Theo người dân địa phương, năm 2005, bà con đăng ký sản xuất gạch bằng lò thủ công và địa phương cũng ủng hộ vì muốn sớm nạo vét xong lòng hồ sinh thái. Bây giờ Nhà nước có quyết định đóng cửa các lò gạch thủ công và chuyển đổi sang hướng sản xuất giảm thiểu ô nhiễm môi trường người dân rất ủng hộ.

Tuy nhiên cần phải có thời gian cụ thể về việc chuyển đổi và đóng cửa các lò gạch thủ công. Thực tế vốn xây dựng lò theo quy chuẩn thân thiện với môi trường quá lớn. Hiện nay người sản xuất đang gặp bế tắc cả về thời gian và vốn xây dựng. Nếu Nhà nước đình chỉ việc sản xuất gạch thủ công sẽ tạo ra sự hẫng hụt khiến nhiều người không có việc. Còn nếu chuyển đổi sang hướng sản xuất theo kiểu lò đứng thì bà con lại không đủ khả năng.

Cũng giống như xã Nam Cường, xã Văn Tiến hiện có 28 lò gạch thủ công nằm tại 3 thôn Lưỡng Sơn, Ngòi Sen và Nhà Giát với công suất trên 20 triệu viên gạch/năm. Bắt đầu từ năm 2007, xã Văn Tiến đã đưa một số hộ sản xuất gạch đi tham quan các mô hình sản xuất gạch theo hướng thân thiện với môi trường. Song để xây dựng một lò tuynen hay lò đứng trong sản xuất gạch đòi hỏi phải có một nguồn kinh phí đầu tư lớn. Trong khi đó những hộ sản xuất gạch thủ công ở xã Văn Tiến nói riêng và thành phố Yên Bái nói chung chủ yếu vẫn là các cơ sở nhỏ lẻ và tự phát nên không đủ vốn và lực để xây dựng. Nguồn nguyên liệu để sản xuất gạch sẽ có lúc cạn kiệt nên không ít chủ nhân của các lò gạch thủ công ở thành phố đang băn khoăn trước việc chuyển đổi sản xuất sang ngành nghề khác hay tiếp tục sản xuất gạch theo quy mô sản xuất hiện đại.

Ngày 29/8/2008 Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quyết định Quy hoạch tổng thể phát triển vật liệu xây dựng Việt Nam đến năm 2020. Trên cơ sở đó, tỉnh Yên Bái cũng đã điều chỉnh bổ sung Quy hoạch công nghiệp vật liệu xây dựng của tỉnh giai đoạn 2006 - 2020 và định hướng đến năm 2025. Theo đó đến năm 2015 sẽ xóa bỏ hoàn toàn các lò gạch thủ công trên địa bàn tỉnh và đầu tư 20 dây chuyền sản xuất gạch theo công nghệ lò đứng có tổng công suất 80 triệu viên/năm với vốn đầu tư 2 tỷ đồng/lò tại 4 huyện Lục Yên, Văn Yên, Trấn Yên, Văn Chấn và thành phố Yên Bái.

Việc chuyển đổi các lò gạch thủ công sang sản xuất theo hướng công nghệ hiện đại là phù hợp với tiến trình phát triển xã hội. Tuy nhiên các cấp chính quyền nên có lộ trình chuyển đổi cụ thể đồng thời phải có những giải pháp đồng bộ để giải quyết triệt để, hiệu quả vấn đề theo hướng vừa đảm bảo môi trường vừa tận dụng được thế mạnh sẵn có và lao động dôi dư của địa phương.

Bông Bông