20 năm tham gia APEC, quyết sách chiến lược và con đường phía trước

Các đại biểu dự Hội nghị “Việt Nam và APEC: 20 năm qua và chặng đường sắp tới”. Ảnh: VGP/Hải Minh

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh vấn đề trên tại Hội nghị “Việt Nam và APEC: 20 năm qua và chặng đường sắp tới”.

Theo Phó Thủ tướng trong hai thập kỷ ấy, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn trên con đường phát triển và hội nhập, đất nước thoát khỏi tình trạng kém phát triển, gia nhập nhóm nước đang phát triển có thu nhập trung bình, với bình quân đầu người tăng từ 350 USD năm 1998 lên gần 2.400 USD hiện nay.

Việt Nam đã trở thành thành viên tích cực, có trách nhiệm của các cơ chế hợp tác khu vực và toàn cầu, là mắt xích quan trọng của nhiều liên kết kinh tế hàng đầu khu vực, trong đó có APEC.

Nhiều thành viên của APEC đã trở thành đối tác quan trọng nhất về thương mại và đầu tư của Việt Nam. 13 trong tổng số 16 hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã và đang đàm phán và ký kết là các hiệp định với 17 thành viên của APEC.

Khu vực APEC chiếm 85% lượng khách quốc tế đến Việt Nam và 80% lượng sinh viên Việt Nam du học, thực sự là cầu nối đưa Việt Nam ra thế giới và mang thế giới đến Việt Nam.

Tham gia APEC, theo Phó Thủ tướng, đã tạo nền tảng để Việt Nam tham gia các sân chơi rộng lớn, có mức độ cam kết cao hơn như WTO, các FTA, trong đó có các FTA thế hệ mới như CPTPP.

Hai thập kỷ qua cũng ghi dấu giai đoạn chuyển mình sâu sắc của Diễn đàn, APEC đã trưởng thành vượt kỳ vọng, khẳng định vai trò là cơ chế hợp tác kinh tế hàng đầu khu vực, dẫn dắt tiến trình tự do hóa thương mại và đầu tư, thúc đẩy xu thế hợp tác, liên kết đa tầng nấc vì hòa bình và phát triển.

Phó Thủ tướng cho rằng thành công của APEC có được là nhờ sự hội tụ của tầm nhìn, quyết tâm chính trị mạnh mẽ và nỗ lực không mệt mỏi của các thành viên, trong đó có Việt Nam.

Việt Nam đã ghi dấu ấn đậm nét trong vai trò chủ nhà năm APEC 2006 và năm 2017 khi lần đầu tiên APEC xác định triển vọng hướng tới hình thành khu vực thương mại tự do châu Á-Thái Bình Dương (FTAAP) tại Tuần lễ Cấp cao tháng 11/2006.

Trong Tuần lễ Cấp cao APEC 2017, các nền kinh tế thành viên cam kết thúc đẩy thương mại và đầu tư tự do và mở, đồng thời ủng hộ hệ thống thương mại đa phương, góp phần quan trọng giữ vững đà hợp tác và liên kết, duy trì giá trị cốt lõi của APEC.

Cũng trong năm 2017, APEC thông qua chương trình hành động về phát triển bao trùm về kinh tế tài chính, xã hội, các chiến lược phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số. Đặc biệt, APEC quyết định thành lập Nhóm Tầm nhìn APEC để khởi động nghiên cứu xây dựng tầm nhìn cho khu vực sau năm 2020.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: VGP/Hải Minh

APEC cần tiếp tục vươn lên khẳng định vai trò không thể thiếu

Đề cập đến con đường phía trước, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cho rằng APEC cần tiếp tục vươn lên để khẳng định vai trò không thể thiếu trong cấu trúc đa cực đang định hình. Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, làm rõ các định hướng sau:

Thứ nhất, APEC cần xác định các mục tiêu và nội hàm hợp tác mới để tiếp tục duy trì các giá trị cốt lõi của mình. Trên nền tảng ba trụ cột hợp tác vốn có, cần thúc đẩy các yếu tố phát triển bền vững, bao trùm và sáng tạo nhằm tạo động lực mới cho tăng trưởng.

Kinh tế số cần trở thành một trọng tâm, chú trọng kết nối số, thương mại số, công nghệ tài chính, kết nối các trung tâm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.

Thứ hai, mọi sáng kiến, dự án, cơ chế hợp tác của APEC cần đặt người dân vào trung tâm của phát triển, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp. Theo đó, APEC cần xây dựng các cộng đồng vững mạnh và bao trùm, chú trọng hơn đến các đối tượng dễ bị tổn thương.

APEC cũng cần tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, doanh nghiệp do phụ nữ lãnh đạo để họ có cơ hội tham gia vào những nấc thang cao hơn của chuỗi giá trị toàn cầu.

Thứ ba, APEC cần nâng cao khả năng thích ứng và vai trò lãnh đạo trong quản trị kinh tế toàn cầu. APEC hoàn toàn có khả năng phát huy vai trò đầu tàu trong xây dựng cấu trúc mới ở khu vực, bảo đảm các nguyên tắc mở, công bằng, minh bạch, dựa trên luật lệ, hài hòa lợi ích của tất cả các bên trong và ngoài khu vực.

Phó Thủ tướng cho rằng, để thực hiện được vai trò đó, APEC cần tiếp tục đẩy mạnh  chủ nghĩa đa phương, đặc biệt là tiên phong thúc đẩy hệ thống thương mại đa phương với vai trò trung tâm của Tổ chức Thương mại Thế giới.

Đặc biệt, APEC cần tiếp tục khẳng định vai trò toàn cầu trong điều phối các khuôn khổ liên kết khu vực đa tầng nấc, hướng tới hình thành FTAAP.

Thứ tư, cần có các biện pháp nhằm nâng tầm tham gia và đóng góp của Việt Nam và ASEAN trong APEC. Việt Nam cần tiếp tục đóng góp tích cực trong xây dựng và triển khai tầm nhìn mới APEC sau năm 2020, đóng góp vào việc định hình cấu trúc mới ở khu vực.

Theo Phó Thủ tướng, 15-20 năm tới có ý nghĩa then chốt đối với quá trình phát triển và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Việt Nam đang nỗ lực hoàn tất các cam kết gia nhập WTO, thực hiện các cam kết liên kết kinh tế quốc tế, nhằm đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 và ứng cử Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021.

Phó Thủ tướng cho rằng đây là minh chứng khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam tiếp tục đổi mới toàn diện, hội nhập quốc tế sâu rộng và nâng tầm đối ngoại đa phương./.

Hải Minh