5 năm đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo: Thành tựu và thách thức

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: VGP/Nhật Nam

Các nhà khoa học đã tiến hành khảo sát hơn 2.500 cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên các cấp; trên 200 cán bộ lãnh đạo, quản lý và các chuyên gia, gần 1.000 học sinh và sinh viên, 500 cha mẹ học sinh; đồng thời tập hợp các cơ sở dữ liệu từ các bộ ngành, các cơ quan trong khoảng thời gian 5 năm. 

Kết quả bước đầu cho thấy sự chuyển biến tích cực của toàn hệ thống, toàn xã hội về sự cần thiết và những hành động cụ thể cần thực hiện để đổi mới giáo dục. Tuy nhiên, cũng còn rất nhiều thách thức cần được giải quyết như: Kiện toàn hệ thống giáo dục các cấp, thay đổi cách thức quản lý giáo dục từ trung ương tới địa phương, đổi mới kiểm tra đánh giá, vấn đề đội ngũ giáo viên… Từ đây, các nhà khoa học đưa ra những khuyến nghị quan trọng để quá trình triển khai giáo dục trong những năm tới đây tiếp tục hiệu quả và thực chất.

Tại Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Kim Sơn, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc ĐHQGHN nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến vai trò quan trọng của giáo dục đối với sự phát triển của con người và đất nước.Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương đã đặt ra mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện các nội dung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, sau đó được Chính phủ cụ thể hoá thành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW tại Nghị quyết số 44-NQ/CP ngày 09/6/2014.

Để có thêm cơ sở khoa học cho việc đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong thời gian tới, Chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia giai đoạn 2016-2020: “Nghiên cứu phát triển khoa học giáo đục đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam" đã giao cho Đại học Quốc gia Hà Nội chù trì, thực hiện một số nhiệm vụ nghiên cứu nhằm đánh giá một cách khoa học, khách quan, những kết quả đã đạt được cũng như những vấn đề đặt ra cần tiếp tục giải quyết.

Qua kết quả nghiên cứu thu được, theo PGS Nguyễn Kim Sơn, bước đầu nhận thấy dưới sự nỗ lực triển khai Nghị quyết 29 từ cấp Trung ương đến địa phương và các cơ sở giáo dục, nhà giáo, ghi nhận sự chuyển biến tích cực ở cấp vĩ mô của toàn hệ thống, toàn xã hội như sự thay đổi về chính sách, điều chỉnh và bổ sung văn bản pháp quy, đến cấp vi mô trong nhận thức của mỗi người dân, giáo viên, người học về sự cần thiết và những hành động cụ thể cần thực hiện để đổi mới giáo dục.

Nhóm nghiên cứu đã tập trung khảo sát, làm rõ và đánh giá những thay đổi, chuyển biến của nền giáo dục dưới tác động của Nghị quyết 29, trong đó chú ý khảo sát tới sự thay đổi trong nhận thức, về sự quan tâm và ủng hộ của toàn xã hội đối với giáo dục và đào tạo, về vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước được phát huy như thế nào từ trung ương tới địa phương.

Các đề tài nghiên cứu đã chú ý tới tất cả các yếu tố cơ bản của hệ thống giáo dục quốc dân xem chúng được đổi mới và phát triển theo xu hướng như thế nào, chỗ nào còn chưa có nhiều chuyển biến, chỗ nào cần làm tốt hơn, những thách thức và vấn đề đặt

Trong các yếu tố của nền giáo dục, nhóm nghiên cứu đặc biệt quan tâm tới một số phương diện thu hút quan tâm đặc biệt của xã hội và thực sự đó cũng là những nhân tố quan trọng của nền giáo dục, như: Những đổi mới và chuyển biến trong giáo dục phổ thông; Những đổi mới trong phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo; vấn đề tự chủ của các trường đại học.

Phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ nhấn mạnh, đổi mới giáo dục là một quá trình liên tục, đây cũng là sự nghiệp của toàn dân, toàn hệ thống chính trị. Với một nghị quyết lớn như Nghị quyết 29-NQ/TW, để đi vào cuộc sống và phát huy tác dụng thông thường phải 10 năm, 5 năm sơ kết và 10 năm tổng kết. Nhìn nhận về đổi mới giáo dục cần thấu đáo, toàn diện, không sốt ruột nhưng cũng không chậm. Có nhiều việc cần phải giải quyết ngay trước mắt, nhưng nhiều việc phải lâu dài. Nhiều việc đã làm nhưng chưa thể hiện được kết quả.

Đánh giá cao và khẳng định vai trò quan trọng của việc tiếp thu ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học trong quá trình thực hiện đổi mới giáo dục, Bộ trưởng cho biết, để xây dựng được một chính sách, cao hơn là tầm chiến lược về giáo dục, không thể không có nghiên cứu sâu, đánh giá thực tiễn, không thể không có tư vấn của các chuyên gia, tham khảo kinh nghiệm quốc tế và tầm nhìn dài hạn.

Triển khai Nghị quyết 29 đến nay đã có hàng chục đề tài nghiên cứu thuộc các lĩnh vực khác nhau được thực hiện, từ đó làm cơ sở để xây dựng các chính sách giáo dục phù hợp với thực tiễn. Bộ trưởng đề nghị các các đơn vị của Bộ GD&ĐT lắng nghe, tiếp thu, cùng lĩnh hội các đề xuất, cùng phối hợp để các chính sách đề xuất có tính thiết thực, khả thi, hiệu quả và có tầm nhìn dài hạn.