Bài 1. Văn hóa là nguồn lực quan trọng trong phát triển nhanh và bền vững Thủ đô

Phát huy giá trị của văn hóa để là nguồn lực quan trọng trong sự phát triển nhanh và bền vững Thủ đô

Giàu có về vốn văn hóa, đặc biệt là vốn văn hóa truyền thống

Tháng 4/1021, Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội ban hành kế hoạch triển khai xây dựng Nghị quyết chuyên đề về “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô, giai đoạn 2021-2025 định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Đây là một trong hai Nghị quyết chuyên đề của Thành uỷ Hà Nội giai đoạn 2021-2025.

Với vị thế là Thủ đô, có bề dày trên nghìn năm lịch sử, thời gian qua, chính quyền TP. Hà Nội đã ban hành nhiều chính sách phát triển văn hóa nói chung và công nghiệp văn hóa nói riêng trong bối cảnh hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa. Với những chính sách cụ thể, công nghiệp văn hóa đã từng bước có sự chuyển động tích cực. Năm 2018, ngành công nghiệp văn hóa đóng góp khoảng 1,49 tỷ USD vào tổng sản phẩm trên địa bàn TP. Hà Nội, chiếm tỷ trọng 3,7% GRDP của Thành phố.

Theo Phó Bí thư Thành uỷ Hà Nội Nguyễn Văn Phong, nhận thức về xây dựng văn hóa và phát triển con người được Thành uỷ Hà Nội thường xuyên quan tâm. Qua 8 lần Đại hội Đảng bộ Thành phố đã luôn cập nhật các chỉ đạo của Trung ương, bám sát thực tiễn của Hà Nội nhất là những đặc thù của Thủ đô, đặc biệt sau khi Hà Nội mở rộng địa giới hành chính năm 2008.

Theo ông Nguyễn Văn Phong, Hà Nội sau khi mở rộng địa giới không chỉ có nền tảng của văn hóa Thăng Long mà còn có văn hóa xứ Đoài, văn hóa xứ Sơn Nam Thượng, có ảnh hưởng của văn hóa xứ Đông và văn hóa của vùng Kinh Bắc. Nhiều nhà nghiên cứu và các chuyên gia cũng cho rằng Hà Nội là địa phương đặc biệt ở chỗ giàu có về vốn văn hóa, đặc biệt là vốn văn hóa truyền thống.

Nhận thức được vấn đề này, tại Đại hội Đảng bộ TP. Hà Nội lần thứ 17 đã tiếp cận quan điểm mới của Đảng, xác định phát triển văn hóa, xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh, khơi dậy ý chí khát vọng phát triển, tình yêu với Hà Nội là một trong 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm của nhiệm kỳ. Đồng thời cũng xác định phát triển văn hóa, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh thực sự trở thành nguồn lực quan trọng trong phát triển nhanh và bền vững Thủ đô.

Theo Phó Bí thư Thành uỷ Hà Nội: “Đây là nhận thức rất mới, nếu như trước đây chúng ta xác định văn hóa vừa là mục tiêu vừa là nguồn lực, thì hiện nay nhấn mạnh hơn về việc phát huy giá trị của văn hóa, con người Hà Nội thực sự trở thành nguồn lực quan trọng trong sự phát triển nhanh và bền vững Thủ đô.

Để hiện thực hóa quan điểm này, Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố thống nhất xây dựng Nghị quyết chuyên đề về “phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025 hướng đến 2030 và tầm nhìn 2045”. Trong đó, chọn khâu quan trọng và phù hợp với xu thế chung của thế giới, cũng như định huớng toàn quốc và thế mạnh của Hà Nội, đó là xác định phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô nhưng vẫn bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Phát triển toàn diện các ngành công nghiệp văn hóa của Thủ đô

Đến nay, Thành phố đã tổ chức 3 cuộc tọa đàm để lấy ý kiến của các tổ chức, cá nhân, các chuyên gia để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết. Các nhà hoạt động xã hội, tổ chức phi Chính phủ, đại diện các không gian sáng tạo văn hóa cùng nhiều cá nhân đã có nhiều đóng góp tích cực cho các ngành công nghiệp văn hóa, công nghiệp sáng tạo Thủ đô.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa việc phát triển các ngành công nghiệp văn hóa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có sự phát triển rõ rệt cả về chất và lượng, đóng góp tích cực vào tăng trưởng GRDP Thủ đô, đạt được mục tiêu Hà Nội trở thành một trong 3 trung tâm công nghiệp văn hóa của cả nước trong Chiến lược phát triển văn hóa của Chính phủ, tạo nền tảng vững chắc, động lực quan trọng thúc đẩy xây dựng Thành phố sáng tạo trong thời gian tới, bên cạnh những thuận lợi, Hà Nội cũng nhận thấy còn nhiều hạn chế, khó khăn, thách thức đặt ra.

Đó là những vấn đề như sự tăng trưởng kinh tế chưa ổn định, thể chế, cơ chế và các chính sách đặc thù, ưu tiên cho sáng tạo văn hóa chưa hoàn thiện; thiếu sự phối hợp, liên kết tuần hoàn, bền vững giữa các lĩnh vực công nghiệp văn hóa; giáo dục sáng tạo, phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng nhân tài trong các lĩnh vực công nghiệp văn hóa chưa được quan tâm đúng mức và theo kịp sự tiến bộ, phát triển chung của thế giới; việc triển khai thực hiện các cam kết với UNESCO về di sản văn hóa thế giới Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long, Thành phố Sáng tạo còn chưa được tập trung đẩy mạnh…

Vì vậy, mục tiêu Hà Nội đặt ra là tạo bước phát triển toàn diện các ngành công nghiệp văn hóa của Thủ đô Hà Nội cả về quy mô, chất lượng sản phẩm, dịch vụ và thị trường, bảo đảm phát triển bền vững, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có tốc độ, tỷ trọng, giá trị gia tăng cao; hoạt động có tính chuyên nghiệp, với hạ tầng đồng bộ, hiện đại; dịch vụ, sản phẩm văn hóa đa dạng, chất lượng, giá trị cao, có thương hiệu, đáp ứng nhu cầu sáng tạo, hưởng thụ, tiêu dùng của người dân trong nước và xuất khẩu.

Tập trung đầu tư phát triển một số lĩnh vực giàu tiềm năng, lợi thế riêng có của Thủ đô như: Du lịch văn hóa; nghệ thuật biểu diễn; thủ công mỹ nghệ, thiết kế; quảng cáo; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; điện ảnh; thời trang; phần mềm và các trò chơi giải trí; truyền hình và phát thanh, xuất bản phù hợp với thực tiễn từng giai đoạn cụ thể.

Trong đó, mục tiêu đến năm 2025, ngành công nghiệp văn hóa Thủ đô trở thành ngành kinh tế quan trọng, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; cải thiện hạ tầng tương đối đồng bộ, hiện đại; hoàn thiện thể chế và sẵn sàng cho phát triển công nghiệp văn hóa có tính chuyên nghiệp; sản phẩm công nghiệp văn hóa có chất lượng cao, đa dạng, có thương hiệu, mang đậm bản sắc văn hóa Hà Nội, cạnh tranh được với các nước trong khu vực; giữ vững và phát triển thương hiệu Thành phố sáng tạo. Phấn đấu đóng góp từ 4%-5% GRDP của Thành phố.

Nhiều giải pháp cũng đang được Thành phố nghiên cứu, đặt ra, trong đó có việc xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách thúc đẩy sáng tạo; xây dựng cơ chế phát triển thị trường, dịch vụ, sản phẩm văn hóa đa dạng, chất lượng, giá trị cao, có thương hiệu, đáp ứng nhu cầu sáng tạo, hưởng thụ tiêu dùng của người dân trong nước và xuất khẩu.

Mục tiêu đến năm 2030, ngành công nghiệp văn hóa Thủ đô phấn đấu đóng góp khoảng 7% GRDP của Thành phố. Mục tiêu đến năm 2045 đưa công nghiệp văn hóa Thủ đô xứng đáng là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn quan trọng, là động lực phát triển các ngành, lĩnh vực khác, phấn đấu đóng góp khoảng 10% GRDP của Thành phố.

Theo Phó Bí thư Thành uỷ Hà Nội Nguyễn Văn Phong, Thành phố mong muốn xây dựng Nghị quyết về phát triển công nghiệp văn hóa để khai thác hết tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô.

“Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô là hướng đi đúng, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới, phù hợp với với xu thế phát triển của thế giới về văn hóa và công nghiệp văn hóa”, ông Nguyễn Văn Phong cho biết.

Với việc phát triển công nghiệp văn hóa sẽ bảo đảm gắn kết được văn hóa và kinh tế, giúp bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa truyền thống, bảo đảm an sinh xã hội cho những người trực tiếp tham gia, đặc biệt đem lại giá trị gia tăng cho các sản phẩm. Phát triển công nghiệp văn hóa cũng bảo đảm được câu chuyện chuyển đổi số, ứng dụng thành tựu mới nhất của cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đối với nhiều ngành, lĩnh vực; giúp quảng bá, giới thiệu Thủ đô Hà Nội và Việt Nam ra quốc tế.

Gia Huy

Bài 2: Hà Nội: Phát huy di sản và du lịch trong phát triển công nghiệp văn hóa