Bài 2: Chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp: Từ TPHCM nhân rộng ra cả nước

Chương trình là kết quả cụ thể hóa các chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhằm đẩy mạnh dòng vốn tín dụng tới các DN sản xuất kinh doanh trên cả nước. Qua đó, hỗ trợ DN phục hồi và mở rộng sản xuất kinh doanh, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Ngân hàng đồng hành cùng DN chia sẻ khó khăn

Nhắc lại bối cảnh khi triển khai Chương trình kết nối NH-DN, ông Nguyễn Hoàng Minh, nguyên Phó Giám đốc NHNN chi nhánh TPHCM, người trực tiếp phụ trách Chương trình cho biết: "Những năm 2008-2011 là thời kỳ kinh tế gặp nhiều khó khăn, kinh tế thế giới suy thoái đã tác động tới trong nước, lãi suất trong nước ở mức rất cao, thị trường bất động sản đóng băng; các doanh nghiệp hoạt động rất khó khăn, " đói vốn", nếu tiếp cận được vốn thì mức lãi suất rất cao, 16-20%/năm.

Để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho DN theo chỉ đạo của NHNN, UBND TPHCM, NHNN chi nhánh TPHCM chủ động đề xuất UBND Thành phố tổ chức Chương trình kết nối NH-DN với vai trò NHNN chi nhánh Thành phố là đầu mối, phối hợp với Sở Công Thương và các quận, huyện tổ chức.

Chương trình kết nối NH-DN lần đầu được tổ chức  vào tháng 7/2012, với số vốn chỉ 93 tỷ đồng của 5 ngân hàng cho 12 doanh nghiệp với lãi suất khoảng 13%/năm (thời điểm đó là ưu đãi lớn). 

Ông Minh nhớ lại, khi triển khai Chương trình, gặp nhiều khó khăn. Với mức lãi suất như trên, các ngân hàng hòa thậm chí lỗ một khoản chi phí dịch vụ để hưởng ứng Chương trình theo chỉ đạo của UBND Thành phố (trên tinh thần cùng chia sẻ, đồng hành với DN khi khó khăn).

Nguyên Phó Giám đốc NHNN chi nhánh TPHCM Nguyễn Hoàng Minh, cho biết: Qua Chương trình này, chúng ta nhận thấy, có NHNN, UBND Thành phố đứng ra làm cầu nối thì sẽ tạo điều kiện cho các DN tiếp cận vốn tín dụng một cách thuận lợi nhất với lãi suất ưu đãi và hợp lý nhất so với thị trường khi đó, từ đó góp phần tháo gỡ khó khăn cho DN. Từ hiệu quả rõ ràng của Chương trình và qua chỉ đạo của UBND Thành phố, ngành ngân hàng đã đẩy mạnh triển khai mạnh mẽ hơn đến tất cả các sở, ngành, các quận, huyện trong năm 2012-2013 và những năm tiếp theo.

Đến năm 2013, các NH trên địa bàn TPHCM đã dành 14.000 tỷ đồng đăng ký tham gia Chương trình và đến năm 2014 con số này tiếp tục tăng lên 40.000 tỷ đồng. Năm 2014, NHNN đã nhân rộng mô hình kết nối NH-DN để triển khai đến các địa phương trên cả nước.

Trải qua quá trình duy trì và phát triển, theo thống kê từ NHNN, trong năm 2024, trên địa bàn TPHCM, Chương trình kết nối NH-DN đã dành hơn 510.000 tỷ đồng giải ngân vốn cho DN với lãi suất ngắn hạn chỉ từ 4-6%/năm.

Đưa vốn ưu đãi vào từng lĩnh vực sản xuất, góp phần tăng trưởng 2 con số của TPHCM

Bước sang năm 2025, trong bối cảnh kinh tế trong nước có nhiều khởi sắc, cả nước cùng bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, trong đó TPHCM với vai trò là đầu tàu kinh tế hướng tới mục tiêu tăng trưởng 2 con số. Để đạt được mục tiêu này, vai trò của nguồn vốn tín dụng đưa vào nền kinh tế để phục vụ cho tăng trưởng 2 con số của TPHCM nói riêng và cả nước nói chung là rất quan trọng.

Ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó Giám đốc NHNN chi nhánh khu vực 2 (địa bàn TPHCM) cho biết, năm 2025, ngành ngân hàng trên địa bàn TPHCM tiếp tục tổ chức thực hiện Chương trình kết nối NH- DN với lãi suất ưu đãi khoảng 4% cho vay ngắn hạn để hỗ trợ doanh nghiệp, mở rộng tăng trưởng tín dụng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong đó, có 18 ngân hàng và các tổ chức tài chính trên địa bàn Thành phố đăng ký gói tín dụng ưu đãi hơn 517.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Chương trình kết nối NH-DN trong năm nay sẽ có những đổi mới. Thay vì các cấp quận, huyện chủ trì như ba năm qua, năm nay các tổ chức tín dụng sẽ trực tiếp kết nối với DN, nhất là các DN thuộc các lĩnh vực động lực tăng trưởng.

Theo đó, NHNN chi nhánh Khu vực 2 đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD) trên địa bàn TPHCM chủ động kế hoạch tổ chức hội nghị kết nối NH-DN theo chuyên đề, nhóm ngành lĩnh vực như: Cho vay xuất khẩu; nông nghiệp và nông thôn; doanh nghiệp nhỏ và vừa; lâm sản thuỷ sản; cho vay nhà ở…

Theo ông Lệnh, việc thực hiện theo phương thức này nhằm phát huy tối đa ý nghĩa hỗ trợ DN và nội hàm của Chương trình kết nối NH-DN, đó là: Kết nối để hỗ trợ vốn, lãi suất; kết nối để hỗ trợ dịch vụ ngân hàng; kết nối để giải ngân các gói tín dụng ưu đãi theo định hướng của NHNN như gói tín dụng lâm sản, thuỷ sản; gói tín dụng nhà ở; gói tín dụng tiêu dùng…

Về phương thức phối hợp, năm 2025 cũng có nhiều đổi mới khi NHNN chi nhánh Khu vực 2 tăng cường phối hợp với Hiệp hội doanh nghiệp, các hội ngành nghề và Sở Công thương, Sở Tài chính, Công ty Đầu tư Tài chính nhà nước TPHCM (HFIC) để nắm bắt kịp thời tình hình DN, những khó khăn vướng mắc và đề xuất kiến nghị để phối hợp xử lý.

Trước những biến động của thị trường trong thời gian gần đây, nhất là ảnh hưởng từ thuế quan mới của Mỹ, Phó Giám đốc NHNN chi nhánh khu vực 2 Nguyễn Đức Lệnh cho biết, ngành ngân hàng Thành phố trước mắt sẽ có những hành động cụ thể, thiết thực để hỗ trợ DN nói chung và DN xuất khẩu nói riêng theo hướng tiết giảm chi phí cho DN, tạo điều kiện thuận lợi về môi trường kinh doanh và giao dịch vốn, dịch vụ ngân hàng.

Trong đó đối với DN xuất khẩu, tiếp tục mở rộng và tăng trưởng tín dụng ngắn hạn bằng VND với lãi suất không quá 4%/năm theo quy định về cho vay ngắn hạn bằng tiền đồng đối với 5 nhóm ngành lĩnh vực gồm: DN nhỏ và vừa; lĩnh vực xuất khẩu; lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn; DN ứng dụng công nghệ cao và công nghiệp hỗ trợ… nhằm tạo điều kiện cho DN giảm chi phí tài chính, hỗ trợ trực tiếp DN để duy trì và phát triển trong điều kiện chịu tác động bởi các yếu tố thị trường, yếu tố thuế quan mới của Mỹ.

Lê Anh