Bảo đảm mọi quyền lực được kiểm soát chặt chẽ bằng Hiến pháp và pháp luật

Đó là một trong những nội dung góp ý của các chuyên gia tại Hội thảo góp ý dự thảo các Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng do Bộ Tư pháp tổ chức, ngày 14/11.

Nâng tầm nội dung về xây dựng thể chế

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu cho biết, dưới sự chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị và Tổng Bí thư Tô Lâm, việc xây dựng dự thảo các văn kiện trình Đại hội đã có những cách làm mới, cách tiếp cận mới và chứa đựng nhiều nội dung mới.

Trong đó, Thứ trưởng nhấn mạnh, về cách làm mới, theo tinh thần chỉ đạo chung của Tổng Bí thư, Văn kiện phải mang tính hành động, cụ thể, rõ ràng để có thể triển khai thực hiện được ngay. Do đó, khác với những kỳ Đại hội trước, Văn kiện trình Đại hội XIV có thêm dự thảo Chương trình hành động để có thể triển khai ngay các công việc có liên quan.

Về hình thức, các văn kiện trình Đại hội cũng có nhiều điểm mới, trong đó có việc tích hợp các nội dung trong các báo cáo thành phần như Báo cáo kinh tế-xã hội do Chính phủ chuẩn bị, Báo cáo về công tác xây dựng Đảng trong Báo cáo chính trị để có thể đánh giá một cách toàn diện, sâu sắc, tránh trùng lặp về kết quả thực hiện Nghị quyết của Đại hội XIII.

Đồng thời, cũng xác định đầy đủ, chính xác định hướng, nhiệm vụ, nhất là định hướng trọng tâm, những giải pháp đột phá thực hiện trong nhiệm kỳ và các nhiệm kỳ tiếp theo.

Nội dung các dự thảo Văn kiện cũng có nhiều điểm mới. Theo Báo cáo của Tiểu ban Văn kiện, trong các văn kiện trình Đại hội XIV với 18 vấn đề mới.

Tại Hội thảo, các ý kiến phát biểu đánh giá cao chất lượng dự thảo các văn kiện với tư duy, cách làm, cách tiếp cận vấn đề mới, có nhiều nội dung tư tưởng mới, ngắn gọn, súc tích và sâu sắc; bao quát được các vấn đề có liên quan, đánh giá được sát, đúng mức những kết quả đạt được, đồng thời cũng đã thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, xác định rõ quan điểm, mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp, nhất là các nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp đột phá.

Dự thảo Báo cáo chính trị ngắn gọn, cô đọng, khái quát nhưng cũng cụ thể trong nhiều nội dung, tạo thuận lợi cho việc triển khai thực hiện trong thời gian tới. Đặc biệt, các ý kiến phát biểu đánh giá cao việc xây dựng dự thảo Chương trình hành động đi kèm với Báo cáo chính trị.

Tán thành với việc dự thảo Báo cáo chính trị đã xác định rõ về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nhanh, bền vững đất nước, trong đó xác định việc hoàn thiện thể chế chính trị là then chốt, thể chế kinh tế là trọng tâm, các thể chế khác là rất quan trọng, nhiều ý kiến đại biểu đề nghị làm rõ, nhấn mạnh và nâng tầm nội dung về xây dựng thể chế trong dự thảo Văn kiện để bảo đảm tương xứng với vai trò công tác này trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Nêu tổng hợp ý kiến góp ý của các đơn vị, TS Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp kiến nghị bổ sung vào dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội nội dung: "Việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, ngày càng được triển khai quyết liệt, toàn diện và đồng bộ. Bộ máy nhà nước được sắp xếp tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; nền hành chính được cải cách theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại. Đã có nhiều chỉ đạo quan trọng, kịp thời về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, tháo gỡ các vướng mắc, bất cập do quy định pháp luật. Tư duy xây dựng pháp luật được đổi mới; hệ thống pháp luật tiếp tục được hoàn thiện đồng bộ; công tác tổ chức thi hành pháp luật đạt nhiều tiến bộ".

Qua đó, làm nổi bật vai trò lãnh đạo của Đảng trong đổi mới tư duy pháp luật; đồng thời ghi nhận những tiến bộ thực chất trong hoàn thiện thể chế và cải cách hành chính, phù hợp với tinh thần xây dựng Nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.

Kiểm soát quyền lực bằng thể chế số

Góp ý về nội dung về thể chế tại các dự thảo Văn kiện, GS.TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đề nghị tăng cường thêm phần đánh giá cũng như đề xuất giải pháp hoàn thiện. "Văn kiện cần đánh giá được vai trò cũng như chỉ ra được các điểm nghẽn về thể chế hiện nay để từ đó xác định được giải pháp để hoàn thiện", ông Phan Trung Lý nêu quan điểm.

Cùng với đó, GS.TS Phan Trung Lý cũng đề nghị thể hiện rõ hơn nội dung về nguyên tắc, yêu cầu đối với việc hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Theo đó, Văn kiện cần nhấn mạnh nội dung tiếp tục hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam theo hướng kiến tạo phát triển, pháp quyền hiện đại, liêm chính, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân và thúc đẩy đổi mới sáng tạo; đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản trị quốc gia, kiểm soát quyền lực bằng thể chế số, nâng cao trách nhiệm giải trình, công khai, minh bạch trong hoạt động công vụ, bảo đảm mọi quyền lực được kiểm soát chặt chẽ bằng Hiến pháp và pháp luật, vì mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, tự cường, hạnh phúc của nhân dân trong kỷ nguyên mới.

TS Ngọ Văn Nhân, Đại học Luật Hà Nội đề nghị bổ sung vào dự thảo Văn kiện một số nội dung thể hiện tinh thần chỉ đạo của Nghị quyết 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới; bổ sung mục tiêu gia tăng sức cạnh tranh quốc tế của hệ thống pháp luật Việt Nam.

Quan tâm đến vấn đề hoàn thiện thể chế phát triển, nhiều đại biểu đề nghị làm rõ nội hàm của thể chế phát triển nhanh, bền vững đất nước; mối quan hệ giữa các thể chế, đặc biệt là vai trò lãnh đạo của thiết chế chính trị đối với các thể chế khác. Cùng với đó, cần tiếp cận với thể chế phát triển theo nghĩa rộng, không chỉ gồm pháp luật, cơ chế, chính sách mà còn là bộ máy, con người, cơ chế vận hành các cơ chế thực hiện, thiết chế kiểm tra, giám sát các chế tài xử lý...

Kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu đề nghị Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý tổng hợp đầy đủ các ý kiến phát biểu tại Hội thảo, tổ chức nghiên cứu sâu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến hợp lý và tham mưu cho Lãnh đạo Bộ, Đảng ủy Bộ Tư pháp tiếp tục hoàn thiện Báo cáo góp ý dự thảo các văn kiện gửi các cơ quan có thẩm quyền, bảo đảm ngắn gọn, đầy đủ, thuyết phục, rõ ràng các nội dung đề xuất sửa đổi…

Diệu Anh