Bộ GTVT đôn đốc, xử lý ngay việc ách tắc lưu thông hàng hóa

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể chủ trì cuộc họp trực tuyến về tạo thuận lợi cho vận tải biển và dịch vụ logistics trong điều kiện phòng, chống dịch COVID-19 ngày 17/9. Ảnh: VGP

Sáng 17/9, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể đã chủ trì cuộc họp trực tuyến về tạo thuận lợi cho vận tải biển và dịch vụ logistics trong điều kiện phòng dịch COVID-19 diễn ra ngày 17/9.

Thiếu lao động tại cảng do quy định phòng, chống dịch ngặt nghèo

Ông Nguyễn Cảnh Tĩnh, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC) cho biết, hiện tại, VIMC đang có 78 tàu biển hoạt động trong nước và quốc tế với khoảng 4.000 thuyền viên. Thế nhưng, số lượng sĩ quan thủy thủ được tiêm vaccine phòng COVID-19 mới chỉ được 10%. Ông Tĩnh bày tỏ lo ngại trường hợp thuyền viên nhiễm COVID-19 trong khi đặc thù của tàu biển là hoạt động dài ngày trên biển, không được tiếp cận với cơ sở y tế trên bờ nên sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi vận chuyển hàng hóa.

Thêm vào đó, hoạt động vận tải biển còn gặp vướng mắc về vấn đề thay thuyền viên, trong khi lượng thuyền viên dự trữ ở nhiều địa phương khác nhau. Để thay thế được, các thuyền viên buộc phải đáp ứng yêu cầu cách ly 14 ngày. Đơn cử như khi tàu vào địa phận TP. Hải Phòng, đồng nghĩa với việc tàu phải nằm chờ 14 ngày ở cảng Hải Phòng, phát sinh nhiều chi phí cho doanh nghiệp vận tải. Trong khi đó, thực tế, thuyền viên chỉ đi qua Hải Phòng chứ không lưu trú.

"Đề nghị Bộ GTVT có ý kiến để các tỉnh, thành phố tạo điều kiện cho các thuyền viên có giấy xét nghiệm PCR và chấp nhận quy tắc phòng COVID-19 mà Bộ Y tế và Bộ GTVT đã đưa ra để có thể lên tàu luôn", Tổng Giám đốc Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam đề xuất.

Tương tự, tại Quảng Ninh, Công ty Vận tải biển Vinaship cũng gặp khó khăn vì tỉnh Quảng Ninh quy định người từ ngoại tỉnh vào phải có giấy xét nghiệm PCR còn hiệu lực và đáp ứng tiêm đủ 2 mũi vaccine. Quy định này khiến công tác thay thế thuyền viên của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn vì tỉ lệ tiêm mũi 2 vaccine của thuyền viên còn khá ít.

Vinaship đề xuất Bộ GTVT kiến nghị tỉnh Quảng Ninh nới lỏng quy định về tiêm vaccine, chấp thuận cho thuyền viên có giấy xét nghiệm PCR và đi từ vùng xanh có thể di chuyển qua nội tỉnh để phục vụ công tác thay thế thuyền viên.

Một khó khăn khác mà các doanh nghiệp hàng hải đang gặp phải là tỉ lệ cấp giấy đi đường tại các địa phương quá thấp so với nhu cầu nhân lực.

Theo ông Ngô Anh Tuấn, Tổng Thư ký Hiệp hội Đại lý và Môi giới hàng hải, hiện nay, tại TPHCM, lượng giấy đi đường cấp cho đại lý viên rất hạn chế, mỗi doanh nghiệp chỉ có 1-2 người được cấp. Trong khi việc thực hiện thủ tục về xuất nhập cảnh hay khi tàu gặp sự cố cũng phải có sự xuất hiện của đại lý để giải quyết. Hiện nay do dịch bệnh, các tàu ngoại hạn chế người lên tàu nên vai trò của các đại lý hàng hải càng quan trọng. Bởi khoảng thời gian vào cảng làm hàng của mỗi tàu container thực hiện nhanh chỉ từ 20-26 tiếng, nhưng do thiếu lao động khiến việc thực hiện thủ tục cho tàu ra, vào cảng gặp nhiều khó khăn, nhất là những tàu vào lúc nửa đêm.

Ông Hoàng Hồng Giang, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam cũng thừa nhận, hiện ở TPHCM và một số địa phương chỉ cấp 10% cho các nhân viên hãng tàu, đại lý… ảnh hưởng đến quá trình giao nhận, làm tăng nguy cơ tồn hàng tại cảng.

Thiếu lao động làm việc tại các cảng biển đang khiến các khâu trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa bị ùn tắc. Ảnh minh họa

Tạo điều kiện cho lao động tại cảng biển, tránh đứt gãy chuỗi sản xuất

Lắng nghe những ý kiến đề xuất của các doanh nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhìn nhận, hoạt động vận tải tại cảng biển là đặc thù, liên quan trực tiếp tới việc duy trì sản xuất hàng hóa xuất nhập khẩu trong nước, do đó phải đủ lực lượng từ hải quan, cảng vụ, y tế, lái xe, đại lý giao nhận đến công nhân… Bộ trưởng cho rằng, tỉ lệ cấp giấy đi đường phải đạt mức 70-80% mới bảo đảm đủ nhân lực tham gia khai thác tại khu vực cảng biển, "không thể chỉ ở mức 10-20% như hiện nay".

"Các địa phương cần ưu tiên tiêm vaccine phòng COVID-19 cho đội ngũ lao động tại cảng biển, thuyền viên và các đối tượng làm việc tại doanh nghiệp liên quan đến dây chuyền xuất nhập khẩu hàng hóa. Các cấp chức năng địa phương cũng cần xem xét lại vấn đề cấp giấy đi đường trên tinh thần tạo điều kiện cho lao động làm việc tại cảng biển, duy trì chuỗi sản xuất hàng hóa, không để doanh nghiệp xuất nhập khẩu thiếu nguyên liệu làm hàng hay không thể xuất khẩu được hàng hóa", Bộ trưởng đề nghị.

Hiện tại, Bộ GTVT đang chỉ đạo xây dựng kế hoạch mở lại hoạt động vận tải, ưu tiên những những người đã được tiêm vaccine hoặc được điều trị dịch bệnh thành công tham gia chuỗi vận tải với lộ trình nới lỏng, mở rộng dựa trên tình hình kiểm soát dịch bệnh tốt, giúp cho công nhân và chuyên gia đi lại thuận lợi hơn.

Đối với lo ngại của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) về việc giá cước vận tải container tuyến quốc tế tăng cao đột biến đang gây bất lợi cho chuỗi cung ứng hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam, ông Hoàng Hồng Giang cho biết, việc tăng giá vận chuyển container hiện nay diễn ra trên toàn cầu. Tại Việt Nam, các khoản phụ thu đối với hàng hóa không tăng. Cảng biển cũng đang chia sẻ với doanh nghiệp bằng cách áp dụng thu giá dịch vụ ở mức giá sàn, phần nào giúp chủ hàng giảm bớt phát sinh chi phí.

Chia sẻ với việc tăng giá cước container quốc tế đang là "gánh nặng" cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, Bộ GTVT đang chỉ đạo Cục Hàng hải Việt Nam xây dựng, đề xuất Bộ tham mưu Chính phủ phương án quản lý giá cước, phụ thu giá vận tải tại Việt Nam.

Đồng thời, để minh bạch các khoản giá cước, Bộ trưởng đã yêu cầu Cục Hàng hải Việt Nam, các cảng vụ hàng hải niêm yết toàn bộ chi phí để doanh nghiệp tham khảo, bảo đảm thị trường vận tải đường biển được công khai, minh bạch tối đa.

Liên quan đến đề xuất giảm phí hoạt động cho tàu, thuyền, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, trên cơ sở kiến nghị của Bộ GTVT, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 32, trong đó miễn giảm nhiều loại phí hàng hải. Bộ GTVT sẽ tiếp tục lắng nghe những đề xuất của doanh nghiệp, trên cơ sở đó, sẽ tham mưu Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành chia sẻ với doanh nghiệp theo lộ trình phù hợp.

"Bộ GTVT cam kết sẽ chỉ đạo, kiểm tra hằng ngày toàn bộ hoạt động của các cảng. Bất cứ nội dung nào vướng mắc liên quan đến vận tải, doanh nghiệp phản ánh đến đường dây nóng, Bộ GTVT sẽ đôn đốc xử lý ngay lập tức. Chốt kiểm soát dịch nào khó khăn, Bộ GTVT sẽ làm việc ngay với địa phương đó. Tuyệt đối không để ùn tắc giao thông, ảnh hưởng đến lưu thông hàng hóa", Bộ trưởng khẳng định.

Theo thống kê, 8 tháng đầu năm 2021, sản lượng vận tải hàng hóa bằng đường biển ước đạt 54,5 triệu tấn, tăng 5%; luân chuyển hàng hóa đạt 111,6 triệu tấn.km, tăng 2% so với cùng kỳ năm 2020. Khối lượng hàng hóa thông qua cảng biển 8 tháng năm 2021 đạt hơn 481 triệu tấn, tăng 4% so với cùng kỳ năm 2020. Khối lượng hàng hóa container thông qua cảng biển 8 tháng năm 2021 đạt gần 16,7 triệu Teus, tăng 18% cùng kỳ năm 2020. Đến thời điểm hiện tại đã có hơn 4.200 thuyền viên được tiêm vaccine phòng, chống COVID-19 tại khu vực cảng biển. Số lượng cán bộ, công nhân viên làm việc tại cảng biển được tiêm là hơn 19.400 người và có gần 2.500 nhân viên hãng tàu, hoa tiêu, đại lý, dịch vụ hàng hải đã được tiêm vaccine.