Bộ pháp điển góp phần tạo bước chuyển biến về chất của hệ thống pháp luật

Pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật ở Việt Nam

Theo Cục trưởng Cục Kiểm tra VBQPPL Hồ Quang Huy, trong gần 10 năm qua, với sự nỗ lực của các Bộ, ngành, Bộ pháp điển cơ bản đã được hoàn thành với 250/271 đề mục đã được Chính phủ thông qua. Đây chính là giai đoạn đầu của quá trình đẩy mạnh truyền thông, đưa Bộ pháp điển đi vào cuộc sống.

Những năm qua, công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn nhiều vấn đề đang đặt ra như hệ thống pháp luật còn rất phức tạp, cồng kềnh, nhiều tầng nấc, với nhiều chủ thể ban hành nhiều loại văn bản quy phạm pháp luật (QPPL); số lượng văn bản QPPL được ban hành rất lớn và có xu hướng tiếp tục gia tăng (Có 8.748 văn bản QPPL do các cơ quan ở Trung ương ban hành và 52.544 văn bản QPPL do các cơ quan ở địa phương ban hành). 

Thực tế áp dụng pháp luật cho thấy vẫn còn tình trạng các quy định tản mát, phân tán trong nhiều văn bản. Người dân, doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận các quy định. 

Có trường hợp chính cơ quan ban hành văn bản cũng không xác định được giá trị hiệu lực của văn bản QPPL do mình ban hành, thậm chí các cơ quan nhà nước có quan điểm khác nhau về hiệu lực của một văn bản QPPL cũng là hiện tượng không hiếm thấy. 

Với một hệ thống văn bản QPPL như hiện nay, khó có thể tránh khỏi nội dung các văn bản QPPL có mâu thuẫn, chồng chéo.

Mặt khác, trong điều kiện các quan hệ kinh tế - xã hội ở nước ta đang tiếp tục thay đổi, phát triển mạnh mẽ, hệ thống pháp luật theo đó cũng không ngừng có sự thay đổi cả về số lượng và chất lượng. 

Trong điều kiện đó, việc xây dựng Bộ pháp điển ở Việt Nam là hết sức cần thiết, góp phần tạo bước chuyển biến mới về chất của hệ thống pháp luật, phục vụ đắc lực công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Theo đó, qua việc pháp điển 250/271 đề mục, Bộ Tư pháp đã cùng với các bộ, ngành rà soát, làm "sạch" được gần 08 nghìn văn bản trên tổng số khoảng gần 09 nghìn văn bản QPPL của Trung ương, góp phần nâng cao tính thống nhất, đồng bộ, tính công khai, minh bạch của hệ thống pháp luật cũng như giúp các cá nhân, tổ chức dễ dàng, thuận tiện trong tra cứu, tìm kiếm các quy định pháp luật đang còn hiệu lực.

Ông Hồ Quang Huy cũng cho biết thêm, trong thời gian qua, Cục Kiểm tra VBQPPL đã phối hợp với các dự án nước ngoài để triển khai xây dựng Bộ tài liệu, các công cụ để giúp người dân, tổ chức khai thác sử dụng Bộ pháp điển. 

Trong số đó, tờ gấp, video giới thiệu về Bộ pháp điển được giới thiệu tại Chương trình sẽ cung cấp các kỹ năng cơ bản giúp các Bộ, ngành, địa phương, tổ chức, cá nhân tiệm cận dễ dàng với các quy định của Bộ pháp điển đồng thời góp phần lan tỏa các giá trị, ý nghĩa thực tế của Bộ pháp điển tới đông đảo tầng lớp nhân dân để người dân thấy được giá trị, tiện ích của Bộ pháp điển chính thống do Nhà nước xây dựng và có sự tham gia tích cực của các Bộ, ngành. 

Trên cơ sở đó tiến tới chuẩn bị tổng kết 10 năm triển khai Quyết định 1267/QĐ-TTg ngày 29/7/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án xây dựng Bộ pháp điển.

Đã có hơn 8 triệu người truy cập 

Từ thực tiễn quản lý nhà nước về kiểm tra VBQPPL, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra VBQPPL Nguyễn Duy Thắng nhận định, thực tế áp dụng pháp luật cho thấy vẫn còn tình trạng các quy định tản mát, phân tán trong nhiều văn bản. 

Sự thay đổi nhanh chóng của kinh tế - xã hội dẫn đến sự thay đổi, sửa đổi, bổ sung của nhiều văn bản QPPL. Người dân, doanh nghiệp cũng gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận các quy định. 

Bộ Pháp điển điện tử giúp các cá nhân theo dõi các văn bản có hệ thống, khoa học và từng bước thay đổi thói quen từ khai thác, sử dụng văn bản QPPL riêng lẻ sang khai thác, sử dụng Bộ pháp điển.

Thống kê trên Cổng thông tin điện tử pháp điển, cho đến nay đã có hơn 8 triệu lượt truy cập (trung bình mỗi ngày có hơn 3.000 lượt truy cập). Những kết quả đạt được của Bộ pháp điển bước đầu đã được nhân dân đón nhận tích cực, đánh giá cao và ngày càng có nhiều cá nhân, tổ chức thường xuyên khai thác, sử dụng Bộ pháp điển trong giải quyết công việc của mình.

Theo đó, Bộ pháp điển được sử dụng để tra cứu trong áp dụng và thực hiện pháp luật và được khai thác, sử dụng miễn phí. Pháp lệnh Pháp điển hệ thống QPPL quy định Bộ pháp điển của Việt Nam được cấu trúc theo chủ đề. 

Hiện nay, Bộ pháp điển có 45 chủ đề được đánh số thứ tự từ số 1 đến số 45. Mỗi Chủ đề có 1 hoặc nhiều đề mục (có 271 đề mục thuộc 45 chủ đề). Trong mỗi đề mục có thể có các Phần, Chương, Mục, Tiểu mục, Điều, Khoản, Điểm.

Lê Sơn