Bộ Xây dựng báo cáo Thủ tướng việc xử lý thông tin báo chí về cơ chế chỉ định thầu minh bạch

Ngày 31/8/2025, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số 8148/VPCP-CN truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Xây dựng nghiên cứu, xử lý thông tin báo chí phản ánh nội dung "Ngành xây dựng trước loạt dự án đặc biệt lớn: Cần cơ chế chỉ định thầu minh bạch".

Cụ thể, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ có Báo cáo số 778/2025/TTĐT ngày 23/8/2025 phản ánh thông tin báo chí. Trong đó nêu: Tại hội thảo "Cơ chế chỉ định thầu gói thầu dự án quy mô lớn trọng điểm quốc gia", ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC), cho biết chưa bao giờ ngành xây dựng có khối lượng công việc khổng lồ như hiện nay. Tuy nhiên, một vấn đề cấp thiết hiện nay là cơ chế chỉ định thầu. Khối lượng các gói thầu áp dụng hình thức chỉ định sẽ tăng rất mạnh trong thời gian tới, cả trong và ngoài ngân sách. Nhưng hiện chúng ta chưa có tiêu chí rõ ràng, cũng như chưa có hệ thống xếp hạng năng lực doanh nghiệp. VACC kiến nghị nên xếp hạng khoảng 100 doanh nghiệp xây dựng lớn, đủ năng lực để tham gia các dự án trọng điểm. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để áp dụng chỉ định thầu một cách minh bạch, công bằng và hiệu quả. Đại diện Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn kiến nghị Chính phủ tiếp tục duy trì cơ chế đặc thù nhưng cần bổ sung tiêu chí đánh giá rõ ràng, quy định trách nhiệm của chủ đầu tư, cũng như cơ chế bù chi phí khi dự án buộc phải rút ngắn tiến độ. Đại diện Vinaconex đề xuất cho phép đánh giá năng lực tổng thể của cả liên danh thay vì chia theo tỷ lệ; áp dụng linh hoạt nguyên tắc "tương đương, tiệm cận" đối với các dự án phức tạp, mới mẻ như đường sắt cao tốc, điện hạt nhân hay hạ tầng ngầm đô thị để tạo cơ hội cho nhà thầu nội địa; thừa nhận mô hình liên danh không thành lập pháp nhân (Joint Venture) theo thông lệ quốc tế cho các gói thầu EPC, PPP quy mô lớn; đồng thời ban hành bộ mẫu thỏa thuận liên danh chuẩn, giúp tăng minh bạch và hạn chế tranh chấp.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu đồng chí Bộ trưởng Bộ Xây dựng chỉ đạo các đơn vị chức năng nghiên cứu, xử lý thông tin được phản ánh nêu trên theo đúng thẩm quyền và quy định, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trong tháng 9 năm 2025.

Báo cáo của Bộ Xây dựng nêu rõ, ngày 22/8/2025, tại Hà Nội, Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam (Hiệp hội) tổ chức buổi hội thảo với chủ đề: "Cơ chế chỉ định thầu các gói thầu xây lắp thuộc dự án công trình trọng điểm quốc gia và quy trình, thủ tục thực hiện" với sự tham gia của đại diện Bộ Xây dựng và đại diện Bộ Tài chính cùng một số tổ chức, doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng. Tại buổi hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội và đại diện các nhà thầu (Tổng Công ty xây dựng Trường Sơn, Vinaconex) kiến nghị về việc xếp hạng nhà thầu làm cơ sở áp dụng hình thức chỉ định thầu đối với các dự án trọng điểm quốc gia.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, đại diện hai Bộ, ngành đã phối hợp hướng dẫn, làm rõ các vấn đề liên quan tới công tác chỉ định thầu do Hiệp hội kiến nghị; quy định, trình tự cụ thể trong pháp luật hiện hành của hình thức chỉ định thầu đã được giải thích, truyền tải kịp thời tới Hiệp hội.

Ngoài ra, đối với các dự án trọng điểm quốc gia trong thời gian tới, cụ thể là các dự án thuộc lĩnh vực đường sắt, Bộ Xây dựng tiếp tục thực hiện theo nhiệm vụ được giao, phối hợp cùng Bộ Tài chính để đồng hành cùng các tổ chức, doanh nghiệp trong nước tạo điều kiện khuyến khích tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam phát huy tối đa nội lực phục vụ công tác đầu tư xây dựng các dự án trọng điểm quốc gia, đảm bảo hiệu quả, công khai, minh bạch./.