Bước đi lịch sử chống sốt rét của quốc gia đông dân nhất châu Phi

Bộ trưởng Y tế và Phúc lợi xã hội Ali Pate thông báo giai đoạn đầu của kế hoạch tiêm phòng sẽ bắt đầu vào tháng 11 tại bang Kebbi ở Tây Bắc và bang Bayelsa miền Nam Nigeria, nơi có tỷ lệ mắc bệnh tương đối cao.

Đây là một phần trong chương trình tiêm chủng định kỳ của quốc gia Tây Phi này dành cho trẻ dưới 1 tuổi, với hơn 800.000 liều dự kiến được phân phối trong giai đoạn này. Ông khẳng định việc tiếp nhận vaccine là bước đi lịch sử trong nỗ lực giảm tỷ lệ mắc và tử vong do sốt rét tại quốc gia này.

Nigeria đã mua 846.200 liều vaccine R21 với sự hợp tác của Liên minh toàn cầu về vaccine và tiêm chủng (GAVI) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF). Khoảng 153.800 liều nữa dự kiến sẽ được bàn giao trước cuối tháng 10, nâng tổng số liều vaccine nước này nhận được lên 1 triệu liều.

Vaccine R21 mới do các nhà khoa học tại Đại học Oxford (Anh) phát triển, Viện Huyết thanh Ấn Độ và công ty Novavax sản xuất. Nigeria là nước châu Phi thứ 3 triển khai tiêm vaccine sau Ghana và Kenya vào năm 2023.

Theo số liệu từ UNICEF, Nigeria chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của bệnh sốt rét, chiếm khoảng 27% số ca mắc và 31% số người tử vong vì sốt rét trên thế giới. UNICEF dẫn Báo cáo sốt rét thế giới 2023 cho biết năm ngoái, gần 200.000 người đã tử vong do sốt rét ở Nigeria. Trẻ em dưới 5 tuồi và phụ nữ có thai là nhóm chịu ảnh hưởng nhiều nhất.

Biến đổi khí hậu khiến sốt rét lây lan nhanh tại châu Phi

Trên toàn cầu, các trường hợp sốt rét đang gia tăng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố, số ca nhiễm bệnh đã tăng từ 233 triệu vào năm 2019 lên 249 triệu ở 85 quốc gia vào năm 2022. Số ca tử vong do sốt rét đã tăng từ 576.000 vào năm 2019 lên 608.000 vào năm 2022.

Trong số 12 quốc gia gánh chịu khoảng 70% gánh nặng bệnh sốt rét trên toàn cầu, 11 quốc gia ở châu Phi và quốc gia còn lại là Ấn Độ. Trên khắp châu Phi, bệnh sốt rét chưa bao giờ biến mất mà thậm chí đang có chiều hướng nghiêm trọng hơn khi biến đổi khí hậu được cho đang làm hồi sinh hoặc di cư mối đe dọa của bệnh sốt rét.

Hồi tháng 1/2024, Cameroon trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai chương trình tiêm chủng thường xuyên cho trẻ em đối với vaccine sốt rét. Loại vắc-xin được sử dụng là RTS,S (Mosquirix) của hãng dược GlaxoSmithKline (GSK, trụ sở ở Anh).

Đây là một trong 2 loại vaccine sốt rét được WHO khuyến nghị. WHO khuyến cáo sử dụng vaccine này để phòng ngừa sốt rét do Plasmodium falciparum, tiêm 4 liều theo lịch cho trẻ từ 5 tháng tuổi.

WHO cho biết nếu được triển khai rộng rãi theo mùa ở khu vực nguy cơ cao, vaccine có khả năng ngăn ngừa khoảng 75% các đợt dịch sốt rét.