Cân nhắc tính khả thi của một số mục tiêu và khả năng giải ngân trong từng giai đoạn

 07 mục tiêu tổng quát, 09 mục tiêu cụ thể

Theo Tờ trình của Chính phủ, Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 sẽ thực hiện trên phạm vi cả nước và tại một số quốc gia có mối quan hệ văn hoá lâu dài, tương tác văn hoá lâu dài với Việt Nam, có đông đảo người Việt Nam sinh sống, lao động, học tập. Trong đó, ưu tiên nguồn lực của Chương trình để đầu tư cho các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm theo nhóm mục tiêu đã được xác định.

Chương trình tập trung vào các hoạt động thuộc các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, cụ thể gồm: Di sản văn hóa; văn hóa cơ sở; nghệ thuật biểu diễn (âm nhạc, sân khấu, múa...); văn học; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; điện ảnh; thư viện; giáo dục văn hóa; đào tạo; văn hóa dân tộc (văn nghệ dân gian, văn nghệ các dân tộc thiểu số,…); văn hóa đối ngoại; công nghiệp văn hóa…

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy cho biết, Chương trình có 07 mục tiêu tổng quát và 09 mục tiêu cụ thể. Thời gian thực hiện Chương trình trong 11 năm (từ năm 2025 đến năm 2035). Theo đó, năm 2025 tập trung thực hiện các hoạt động xây dựng cơ chế chính sách, hệ thống các văn bản hướng dẫn thực hiện các nhiệm vụ của Chương trình, hệ thống giám sát, đánh giá; bồi dưỡng, nâng cao năng lực cán bộ quản lý Chương trình; chuẩn bị đầu tư các nhiệm vụ và các nội dung quản lý khác. 

Giai đoạn 2026-2030 tập trung giải quyết các vấn đề hạn chế, thách thức đặt ra trong thời gian qua; triển khai các mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra đến 2030. Giai đoạn 2031-2035 tiếp tục xây dựng, phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa trở thành sức mạnh nội sinh, động lực để phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc; triển khai các nhiệm vụ, mục tiêu đặt ra đến 2035.

Trình bày báo cáo thẩm tra tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục nhất trí với sự cần thiết chủ trương đầu tư Chương trình và cho rằng việc xây dựng Chương trình ở thời điểm hiện nay đáp ứng đầy đủ căn cứ chính trị, pháp lý, khoa học và thực tiễn. Hồ sơ Chương trình đã đáp ứng yêu cầu theo quy định của pháp luật. Đồng thời cho biết, Ủy ban thống nhất với đề xuất của Chính phủ về thời gian thực hiện Chương trình.

Về kinh phí thực hiện Chương trình, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cơ bản nhất trí với dự kiến tổng mức đầu tư và các nguồn vốn để thực hiện Chương trình. Đồng thời nhấn mạnh, việc bố trí nguồn lực thỏa đáng là cần thiết để cụ thể hóa đầy đủ, hiệu quả các quan điểm, chủ trương của Đảng về phát triển văn hóa.

Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cũng cơ bản nhất trí với việc quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù trong thực hiện Chương trình tại dự thảo Nghị quyết. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, đánh giá tình hình thực tiễn, đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.

Qua thảo luận, các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự chủ động, tích cực, trách nhiệm của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Chính phủ cùng các cơ quan có liên quan trong việc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến của đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7 để chỉnh lý Chương trình. Đồng thời, bày tỏ cơ bản nhất trí với Báo cáo thẩm tra của Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, trong đó có các nội dung về sự cần thiết; thời gian thực hiện Chương trình...

Nghiên cứu, đánh giá kỹ quy mô, cơ cấu, khả năng huy động, bố trí các nguồn lực

Về cơ bản, các ý kiến tại Phiên họp đều nhất trí cho rằng các mục tiêu của Chương trình rất có ý nghĩa và quan trọng. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ cần cân nhắc để đảm bảo về tính khả thi của một số mục tiêu đề ra (mục tiêu số 5 và mục tiêu và số 6) và khả năng giải ngân trong từng giai đoạn.

Đồng tình với ý kiến thẩm tra của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục liên quan đến mục tiêu thực hiện Chương trình, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị, Chính phủ cần xem xét tính khả thi của 2 mục tiêu cụ thể đến năm 2030. Đó là mục tiêu số 5: Phấn đấu 100% các đơn vị hoạt động văn hóa, nghệ thuật thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng các thành tựu của cách mạng công nghiệp lần thứ 4; và Mục tiêu số 6: 100% học sinh, học viên, sinh viên trong hệ thống giáo dục quốc dân được tiếp cận, tham gia hiệu quả, thường xuyên các hoạt động giáo dục nghệ thuật, giáo dục di sản văn hóa. "Bởi tỷ lệ 100% đặt ra là rất khó thực hiện", Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu quan điểm.

Đồng thời, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh và Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, tổng mức đầu tư của Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 là rất lớn; do vậy cần nghiên cứu, đánh giá kỹ quy mô, cơ cấu, khả năng huy động, bố trí các nguồn lực thực hiện Chương trình bảo đảm tính khả thi, phù hợp với khả năng đáp ứng của nguồn lực quốc gia, sử dụng hiệu quả ngân sách.

Nhấn mạnh các mục tiêu của Chương trình đặt ra rất có ý nghĩa, có tác động sâu rộng đến đất nước, con người Việt Nam. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh nêu rõ, qua quan sát, khả năng giải ngân trong thực tế của các dự án văn hóa thời gian qua có nhiều khó khăn, bởi văn hóa là lĩnh vực yêu cầu chuẩn mực cao nên cần nhiều thời gian. Bên cạnh đó, việc xây dựng cơ chế chính sách, hệ thống các văn bản hướng dẫn để chuẩn bị thực hiện các nhiệm vụ của Chương trình cũng cần cân nhắc kéo dài hơn để đảm bảo tính khả thi, phù hợp.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ghi nhận, so với hệ thống mục tiêu, chỉ tiêu Chương trình được thiết kế rất đồ sộ được trình ra Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 7, thì mục tiêu tổng quát, các mục tiêu cụ thể của Chương trình lần này đã được chỉnh lý theo hướng tránh trùng lắp với các chương trình, dự án đã được phê duyệt hoặc đang triển khai. Mục tiêu tổng quát đã khái quát hơn, các mục tiêu cụ thể cũng phù hợp và logic hơn với các mục tiêu tổng quát.

Nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm tính khả thi, đồng bộ của Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục rà soát để bảo đảm các mục tiêu tổng quát của Chương trình bám sát các chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển văn hóa, con người Việt Nam; cập nhật kịp thời các chủ trương mới; phát huy sức mạnh của nhân dân để xây dựng các thương hiệu văn hóa, du lịch...

Phát biểu kết thúc nội dung Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nhấn mạnh, Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 rất quan trọng, có nội dung rộng, liên quan đến tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, an ninh, quốc phòng và toàn bộ đời sống xã hội. “Chương trình có tính đột phá sẽ cụ thể hóa, đẩy mạnh có hiệu quả các quan điểm, chủ trương của Đảng về phát triển văn hóa; khi được thực hiện sẽ góp phần tích cực cho quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của đất nước, góp phần xây dựng văn hóa trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, sức mạnh nội sinh, hồn cốt của dân tộc”, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Sau Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo khẩn trương tiếp thu tối đa ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong đó lưu ý tiếp tục rà soát mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể của Chương trình trong từng giai đoạn, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu bố trí nguồn lực một cách trọng tâm, trọng điểm nhằm tạo ra các đột phá trong phát triển văn hóa. Phát huy mạnh mẽ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Tiếp tục rà soát, đánh giá tình hình thực tiễn, đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và phát triển văn hóa, báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.

LS