Cần thiết ban hành Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình của Liên hợp quốc

Phát biểu tại phiên họp, Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam cho biết: Hoạt động gìn giữ hoà bình LHQ là cơ chế đặc biệt trong khuôn khổ LHQ dựa vào nguồn lực và lực lượng do các nước thành viên đóng góp, đặt dưới sự chỉ huy của LHQ thể theo những quy định về an ninh tập thể của Hiến chương LHQ.

Tháng 6/2014, Việt Nam chính thức cử lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hoà bình LHQ, đến nay đã cử hơn 1.000 lượt sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp đi thực hiện nhiệm vụ. Các lực lượng Việt Nam đã và đang hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được Lãnh đạo LHQ, Chỉ huy Phái bộ, Chính quyền nước sở tại và cộng đồng quốc tế đánh giá cao. 

Qua đó, góp phần thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hoà bình, hợp tác và phát triển, đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ. Đồng thời, thể hiện Việt Nam là một thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; nâng cao hơn nữa uy tín, vị thế của Việt Nam và đóng góp vào chiến lược bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa bằng biện pháp hoà bình.

Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình của LHQ thời gian qua đã phát sinh một số hạn chế, bất cập trong công tác tổ chức xây dựng lực lượng; cơ chế, quy trình triển khai…

Vì vậy, việc xây dựng, ban hành Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình của LHQ là cần thiết, không chỉ nhằm đảm bảo hành lang pháp lý đầy đủ, vững chắc, lâu dài, ổn định cho việc triển khai lực lượng tham gia gìn giữ hoà bình của LHQ mà còn củng cố sự đồng thuận chính trị, sự ủng hộ xã hội đối với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đóng góp vào sứ mệnh cao cả của LHQ là gìn giữ hoà bình thế giới.

Tại phiên họp, các thành viên hội đồng thẩm định đã cho ý kiến về nội dung dự thảo Luật. Về quy trình triển khai lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hoà bình LHQ, đại diện Bộ Công an cho rằng hiện quy trình này tương đối phức tạp, trải qua nhiều bước, chưa có sự phân cấp, phân quyền hợp lý dẫn tới lãng phí thời gian, nguồn lực và chưa đảm bảo các yêu cầu về thời gian triển khai lực lượng theo đề nghị của LHQ. Do đó, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rút gọn quy trình cử, điều chỉnh, rút lực lượng vũ trang, dân sự.

Về chế độ chính sách cho cá nhân tham gia lực lượng là nữ, đại diện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, mặc dù tỷ lệ nữ trong lực lượng gìn giữ hoà bình LHQ của Việt Nam khá cao so với mức trung bình của LHQ, tuy nhiên vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và đáp ứng chỉ tiêu của LHQ đặt ra. Do đó, đồng chí đề nghị bổ sung các chính sách quan tâm, ưu đãi, động viên đối với lực lượng quân nhân nữ để thu hút họ tham gia nhiều hơn và yên tâm công tác.

Ngoài ra, các thành viên cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát thêm các cam kết và điều ước quốc tế có liên quan; đồng thời giải trình thêm về việc mở rộng đối tượng áp dụng bao gồm cả lực lượng dân sự (bên cạnh lực lượng của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an); nghiên cứu các quy định về mua sắm hàng hoá, trang thiết bị cho các nhiệm vụ gìn giữ hoà bình của LHQ, nguồn kinh phí đảm bảo việc tham gia hoạt động gìn giữ hoà bình LHQ...

Kết luận phiên họp, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc đánh giá dự thảo Luật bám sát các văn bản của Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội và các chính sách đã được Quốc hội thông qua. Dự thảo Luật cũng phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 10/4/2013 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế; phù hợp với Hiến pháp và các điều ước, cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên; đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật. 

Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng lưu ý cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát các quy định, thoả thuận của LHQ liên quan đến lực lượng gìn giữ hoà bình; đồng thời đánh giá kỹ điều kiện đảm bảo nguồn lực tài chính và việc lồng ghép bình đẳng giới.

Về việc mở rộng đối tượng áp dụng gồm cả lực lượng dân sự, Thứ trưởng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo phân tích, đánh giá kỹ cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn của việc mở rộng đối tượng; trong đó phải làm rõ những kết quả của Việt Nam khi tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình LHQ. 

Bên cạnh đó, Thứ trưởng cũng yêu cầu cơ quan chủ trì nghiên cứu biện pháp tăng cường quản lý, gắn kết lực lượng; cân nhắc quy trình rút lực lượng trong trường hợp khẩn cấp; thúc đẩy hợp tác quốc tế trong gìn giữ hoà bình. Cùng với đó cũng cần chú trọng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; làm rõ vai trò của các bộ, ngành trong quy trình chọn, cử, quản lý lực lượng gìn giữ hoà bình…

Dự án Luật đã cụ thể hoá 03 chính sách trong đề nghị xây dựng Luật đã được Chính phủ trình Quốc hội thông qua, gồm: xây dựng lực lượng Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hoà bình LHQ; triển khai lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hoà bình LHQ; bảo đảm nguồn lực, chế độ, chính sách. Trên cơ sở đó, bố cục của dự thảo Luật gồm 06 chương, 37 Điều:

Chương I. Những quy định chung

Chương II. Xây dựng và triển khai lực lượng Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hoà bình LHQ

Chương III. Công tác bảo đảm và chế độ, chính sách

Chương IV. Hợp tác quốc tế về tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình của LHQ

Chương V. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức về tham gia hoạt động gìn giữ hoà bình LHQ

Chương VI. Điều khoản thi hành.

LS