Cần tiếp tục hoàn thiện mô hình dự bị đại học dân tộc

Đây là quan điểm của Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung khi thăm và làm việc tại Trường Dự bị Đại học Dân tộc Sầm Sơn (tỉnh Thanh Hóa), chiều ngày 14/12.

Tại buổi làm việc, TS. Lê Lâm, Hiệu trưởng Nhà trường đã báo cáo Bộ trưởng về kết quả triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Nhà trường chủ động thực hiện các văn bản chỉ đạo về giáo dục dân tộc, triển khai đầy đủ nhiệm vụ năm học. Đội ngũ cán bộ, giảng viên cơ bản đáp ứng yêu cầu chuyên môn, có tinh thần trách nhiệm, đoàn kết và tâm huyết với nghề.

Hiện nay, Trường đang đào tạo khoảng 600 học sinh là người dân tộc thiểu số. Đáng chú ý, năm học 2025-2026, số hồ sơ đăng ký xét tuyển tăng mạnh, đạt gần 3.000 hồ sơ trong khi chỉ tiêu chỉ hơn 600 học sinh, cho thấy nhu cầu học tập ngày càng lớn của con em các dân tộc thiểu số.

Ngày 31/3/2025, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã phê duyệt dự án đầu tư cơ sở vật chất cho nhà trường theo Quyết định số 154/QĐ-BDTTG. Tuy nhiên, do vướng mắc liên quan đến quy hoạch đất thương mại du lịch tại khu A và một phần khu B, nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia chưa thể triển khai. Vì vậy, nhiều hạng mục thiết yếu như cơ sở vật chất, ký túc xá, trang thiết bị phòng cháy chữa cháy, hạ tầng kỹ thuật khu A và công trình ký túc xá - nhà ăn 5 tầng tại khu B vẫn chưa được cải tạo, nâng cấp, ảnh hưởng đến điều kiện sinh hoạt nội trú của học sinh.

Tại buổi làm việc, lãnh đạo các vụ chuyên ngành của Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã trực tiếp trao đổi, giải đáp vướng mắc và đề xuất giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện để nhà trường thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục và đào tạo trong thời gian tới.

Phát biểu kết luận, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, đây là một mô hình giáo dục đặc thù, không trùng lặp với bất kỳ mô hình nào hiện có. Giáo dục miền núi, nhất là giáo dục cho đồng bào dân tộc thiểu số, là "vùng khó của khó", đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt.

Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã đặt ra những câu hỏi lớn: Vì sao thanh niên dân tộc chưa được học hành đến nơi đến chốn? Vì sao vẫn tồn tại "vùng trũng" giáo dục? Vì sao thiếu cán bộ và liệu đầu tư đã tương xứng hay chưa? Đây là lĩnh vực Trung ương đặc biệt quan tâm.

Từ chủ trương đó, theo sáng kiến của Tổng Bí thư, Trung ương đã quyết định đầu tư 248 trường liên cấp Tiểu học - THCS tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, ưu tiên nơi khó khăn trước; trước mắt triển khai 100 trường. Mỗi trường có quy mô khoảng 5 ha, vốn đầu tư trên 200 tỷ đồng, bảo đảm điều kiện học tập, sinh hoạt, vui chơi cho học sinh.

"Trở lại với mô hình nhà trường hiện nay, về pháp lý không thuộc đại học, cũng không phải THPT, mà là mô hình bồi dưỡng, tạo nền tảng để học sinh đủ điều kiện vào đại học. Với đối tượng đặc thù là con em đồng bào dân tộc, đây là mô hình phù hợp, hiệu quả, cần tiếp tục duy trì và hoàn thiện", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Để làm được điều đó, trước hết, Bộ trưởng yêu cầu phải khẩn trương phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa đổi căn bản Thông tư 44/2021/TT-BGDĐT, tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế. Các trường cần được trao quyền tự chủ thực chất, từ tuyển sinh đến đào tạo, có chính sách ưu tiên rõ ràng cho học sinh dân tộc; Nhà nước giữ vai trò đặt hàng và bảo đảm trách nhiệm đầu tư. Cùng với đó, cần xác định rõ chương trình đào tạo, chế độ chính sách cho giáo viên, cơ chế tự kiểm tra, đánh giá.

Ngoài ra, Nhà trường phải gắn bó chặt chẽ với địa phương nơi mình đứng chân để tận dụng điều kiện hỗ trợ và phát triển bền vững. Nội dung đào tạo phải rõ ràng, đúng đối tượng; đặc biệt coi học sinh là trung tâm. Các em đến trường phải được chăm lo như trong một mái nhà chung: học văn hóa, gìn giữ bản sắc, tiếng nói dân tộc mình; đồng thời, công nghệ và ngoại ngữ là yêu cầu bắt buộc.

Về cơ sở vật chất, Bộ trưởng chỉ đạo, việc đầu tư phải nhanh, quyết liệt, "ra tấm ra miếng", nhất là lớp học, ký túc xá, nhà ăn và thiết bị học tập. Mọi khâu triển khai phải khách quan, minh bạch, đặt lợi ích học sinh lên trên hết; tuyệt đối không để xảy ra thất thoát, lãng phí. Những nội dung chưa phù hợp sẽ tiếp tục được rà soát, điều chỉnh trong quá trình thực hiện. Bộ trưởng cho biết, lễ khởi công đầu tư xây dựng tổng thể dự kiến sẽ được tổ chức vào ngày 30-31/12/2025, với hình thức kết nối trực tuyến với Trường Phổ thông vùng cao Việt Bắc và một điểm cầu tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Cũng trong chương trình làm việc, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đã trực tiếp đi kiểm tra điều kiện sinh hoạt, học tập của học sinh; khảo sát và lắng nghe báo cáo về công tác chuẩn bị cho các dự án đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp, sửa chữa cơ sở hạ tầng và tặng quà cho Nhà trường.

Sơn Hào