Cảnh báo các ca bệnh não mô cầu xâm lấn: Bệnh không phổ biến nhưng rất nguy hiểm

Bệnh không phổ biến nhưng rất nguy hiểm

Theo PGS.TS.BS Phạm Quang Thái, Phó trưởng Khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, do não mô cầu xâm lấn hiện vẫn là gánh nặng của y tế cộng đồng toàn cầu. Những trường hợp sống sót thường để lại những di chứng suốt đời làm ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của người bệnh và cả những người chăm sóc họ trong gia đình.

Dựa trên số liệu từ phần mềm giám sát bệnh truyền nhiễm của Bộ Y tế, từ tháng 7/2016 đến 9/2025, bệnh não mô cầu đang tăng đáng kể. Tính từ đầu năm đến ngày 15/9, cả nước đã ghi nhận 38 ca nhiễm não mô cầu, trong đó miền Bắc và khu vực phía Nam ghi nhận gia tăng rất cao so với năm 2024.

Theo các chuyên gia, bệnh não mô cầu xâm lấn (Invasive meningococcal disease – IMD) tuy không phổ biến nhưng rất nghiêm trọng, có tỉ lệ tử vong lên đến 50% nếu không điều trị kịp thời. Thậm chí người bệnh có thể tử vong chỉ trong vòng 24 giờ sau khởi bệnh. Ngay cả khi được điều trị kịp thời, vẫn có khoảng 20% số người sống sót sau khi mắc bệnh phải đối mặt với các di chứng nghiêm trọng lâu dài, có thể là tàn tật vĩnh viễn.

Không chỉ ở Việt Nam, trên thế giới, việc gia tăng những trường hợp mắc IMD, đặc biệt là độ tuổi thanh thiếu niên cũng đang gióng lên hồi chuông báo động.

Chủ động phòng bệnh bằng vaccine

Cũng tại hội thảo, PGS.TS.BS Cao Hữu Nghĩa, Trưởng Bộ môn Khoa học Y sinh, Viện Pasteur TPHCM chia sẻ, trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là dưới 6 tháng và thanh thiếu niên từ 15 đến 24 tuổi là hai nhóm có nguy cơ mắc bệnh cao nhất.

Trong đó, thanh thiếu niên có nguy cơ mắc bệnh não mô cầu cao với tỷ lệ mang trùng từ 25% đến 32%. Đây là nhóm có nguy cơ kép "mang vi khuẩn, lây truyền và nhiễm bệnh" và hậu quả tiềm ẩn là số ca mắc và lây truyền sang các nhóm tuổi khác nên nhóm này cần được ưu tiên phòng bệnh.

Ở Việt Nam, bệnh lưu hành và được ghi nhận tại nhiều địa phương. Bệnh thường gặp vào mùa đông – xuân, đặc biệt ở các khu vực tập trung đông người như trường học, ký túc xá, nhà trẻ, từ những người thường xuyên hút thuốc lá...

Theo PGS Trần Đắc Phu, Phó Chủ tịch Hội Y học Dự phòng Việt Nam, để phòng ngừa bệnh do não mô cầu toàn diện hơn, cần phải chủng ngừa đầy đủ các nhóm huyết thanh thường gây bệnh não mô cầu. Trong một số nghiên cứu, đa số ca mắc não mô cầu xâm lấn ở Việt Nam là do nhóm huyết thanh B (MenB) gây ra.

Vì vậy, PGS Trần Đắc Phu khuyến cáo, việc dự phòng chủ động đối với bệnh não mô cầu bằng vaccine cho mọi độ tuổi, đặc biệt nhóm thanh thiếu niên là rất cần thiết.

Thông điệp của Ngày Viêm màng não thế giới năm nay có chủ đề " Hành động ngay bây giờ", cũng kêu gọi sự đoàn kết và hợp tác toàn cầu để loại bỏ căn bệnh viêm màng não vào năm 2030, trong đó có viêm màng não do não mô cầu.

HM