Cao tốc Vinh-Thanh Thủy: Hoàn thiện trục kết nối chiến lược, mở không gian phát triển Bắc Trung Bộ

Động lực mới cho liên kết vùng và giao thương quốc tế

Phát biểu trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Dự án, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh, việc sớm triển khai đầu tư tuyến cao tốc Vinh-Thanh Thủy là hết sức cần thiết. Theo Phó Thủ tướng, dự án đáp ứng nhiều mục tiêu quan trọng.

Thứ nhất, phù hợp chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại. Thứ hai, góp phần tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa Việt Nam và Lào, từng bước hoàn thiện mạng lưới hạ tầng kết nối kinh tế - giao thông giữa hai nước. Thứ ba, cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia nói chung và khu vực Bắc Trung Bộ nói riêng. Thứ tư, hình thành tuyến kết nối Đông-Tây trong khu vực theo quy hoạch, tạo thêm động lực và không gian mới cho phát triển kinh tế-xã hội, đồng thời bảo đảm quốc phòng, an ninh. Thứ năm, phát triển phương thức vận tải hiện đại, bền vững, góp phần giảm tai nạn giao thông.

Vì vậy, Phó Thủ tướng khẳng định việc nghiên cứu đầu tư đường bộ cao tốc Vinh-Thanh Thủy thuộc tuyến cao tốc Hà Nội-Viêng Chăn là cần thiết.

Trong Tờ trình, Phó Thủ tướng cho biết dự án phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2021-2030; phù hợp Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ, duyên hải Trung Bộ và tỉnh Nghệ An; đồng thời đáp ứng các quy hoạch ngành, quy hoạch vùng và Quy hoạch tổng thể quốc gia.

Về mục tiêu đầu tư, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh yêu cầu hình thành trục ngang Đông-Tây kết nối đồng bộ với các trục dọc như cao tốc Bắc-Nam phía Đông, đường Hồ Chí Minh, Quốc lộ 1, đường ven biển. Dự án sẽ đáp ứng nhu cầu vận tải, mở rộng dư địa và tạo động lực phát triển không gian vùng trên cơ sở hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội hiện đại; kết nối thủ đô Viêng Chăn (Lào) với Thủ đô Hà Nội và các trung tâm kinh tế, cảng biển; nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy liên kết vùng, hợp tác và phát triển; đồng thời góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh, xóa đói giảm nghèo, đáp ứng mục tiêu phát triển theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các Nghị quyết của Bộ Chính trị.

Dự án có điểm đầu giao với đường cao tốc Bắc-Nam phía Đông tại địa phận tỉnh Nghệ An; điểm cuối kết nối vào Khu kinh tế cửa khẩu Thanh Thủy; tổng chiều dài khoảng 60 km. Căn cứ nhu cầu vận tải và khả năng cân đối nguồn lực, dự án được đề xuất đầu tư quy mô 4 làn xe (B=22 m - 24,75 m); các đoạn đào sâu, đắp cao, cầu và hầm trên tuyến đầu tư nền đường theo quy mô 6 làn xe (B=29 m - 32,25 m). Giải phóng mặt bằng theo quy mô 6 làn xe, đáp ứng tiêu chuẩn cao tốc với vận tốc thiết kế 80-100 km/h.

Nâng năng lực kết nối, bảo đảm quốc phòng-an ninh vùng biên

Tại Phiên họp, trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi khẳng định, hồ sơ Chính phủ trình cơ bản đáp ứng quy định tại Điều 21 Luật Đầu tư công về dự án quan trọng quốc gia. Việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư dự án là phù hợp quy định pháp luật.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất sự cần thiết đầu tư dự án như nêu trong Tờ trình của Chính phủ nhằm cụ thể hóa mục tiêu phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu thúc đẩy liên kết vùng, hội nhập kinh tế quốc tế, bảo đảm quốc phòng-an ninh khu vực biên giới. Một số ý kiến đề nghị bổ sung, làm rõ hơn nhu cầu vận tải trên hành lang kinh tế Đông-Tây và tuyến Vinh-Thanh Thủy theo từng giai đoạn, nhằm thể hiện rõ tính cấp thiết của dự án.

Đối với sự phù hợp của dự án với quy hoạch và phương án thiết kế sơ bộ, Ủy ban nhận định dự án về cơ bản phù hợp các quy hoạch có liên quan. Tuy nhiên, đề nghị cơ quan chủ trì nghiên cứu lựa chọn phương án tuyến tối ưu, bảo đảm kết nối thuận lợi với cảng biển, cảng hàng không, khu công nghiệp, khu du lịch, trung tâm logistics; đồng thời đầu tư hệ thống trạm dừng nghỉ, giao thông thông minh, nút giao và các công trình phụ trợ đồng bộ để bảo đảm hiệu quả đầu tư.

Một số ý kiến cũng đề nghị làm rõ tiến độ đầu tư phía Lào đoạn từ cửa khẩu Thanh Thủy đến Viêng Chăn để bảo đảm khai thác đồng bộ toàn tuyến. Về tổng mức đầu tư và nguồn vốn, Ủy ban đề nghị Chính phủ làm rõ cơ sở tính toán, so sánh với các dự án tương tự trong khu vực; đồng thời bổ sung nội dung về thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn.

Về cơ chế, chính sách đặc thù, Chính phủ đề xuất ba nhóm cơ chế đặc biệt cho dự án. Theo Ủy ban Kinh tế và Tài chính, các cơ chế này về cơ bản đã được Quốc hội cho phép áp dụng với một số dự án quan trọng quốc gia trong thời gian qua nên đề xuất của Chính phủ là có cơ sở. Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ khẩn trương báo cáo cấp có thẩm quyền theo Quy chế 01-QC/TW để xin ý kiến chỉ đạo về việc đầu tư dự án.

Hải Liên