Chiến sự Ukraine: Kế sách đã đổi

Theo tờ The Wall Street Journal, tuyên bố của ông Heletey được đưa ra sau khi vòng đàm phán giữa Kiev và quân ly khai tại thủ đô Minsk của Belarus ngày 1/9 kết thúc trong bế tắc. Không dừng lại ở đó, trên trang Facebook, Bộ trưởng Heletey còn tố cáo Moscow, thông qua các kênh không chính thức, đã “liên tục đe dọa sử dụng các vũ khí hạt nhân chiến thuật” đối với Ukraine nếu chính quyền Kiev tiếp tục kháng cự.

Mấy tháng gần đây, quân Chính phủ Ukraine đã giành ưu thế ở Donetsk và Lugansk, hai khu vực chính mà quân nổi dậy kiểm soát dọc theo biên giới với Nga. Tuy nhiên, từ cuối tháng trước, quân ly khai bất ngờ phản công bằng sức mạnh và vũ khí mới mà Kiev và phương Tây cho là chuyển trực tiếp từ Nga sang. Cục diện cuộc xung đột đã thay đổi nhanh chóng, buộc quân chính phủ Ukraine phải rút lui và chuyển sang phòng thủ.

Về phần mình, Nga một mực phủ nhận những cáo buộc cho rằng Moscow đưa quân vào lãnh thổ Ukraine để hậu thuẫn quân nổi dậy, cho dù gần đây quân Kiev đã bắt được lính Nga trên đất Ukraine.

Phản ứng trước thông tin từ Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, Chính phủ Nga cùng ngày đã ra thông cáo chính thức bác bỏ hoàn toàn lời tố cáo trên, bày tỏ rằng nước này thật sự bị sốc vì những cáo buộc vô căn cứ từ quan chức cấp cao của nước láng giềng.

Theo tờ La Repubblica (Italy), Tổng thống Vladimir Putin đã nói thẳng với Chủ tịch Ủy ban châu Âu José Manuel Barroso rằng quân đội Nga có thể đánh chiếm Kiev trong 2 tuần nếu muốn. Tuy nhiên, hãng ITAR-TASS đã dẫn lời ông Yuri Ushakov, phụ tá của ông Putin, cho biết phát biểu của Tổng thống Nga “đã bị đặt ra ngoài ngữ cảnh và hoàn toàn có nghĩa khác”. Ông này cũng chỉ trích việc ông Barroso tiết lộ nội dung cuộc điện đàm với ông Putin, nói rằng điều này không đúng đắn và vượt ra ngoài khuôn khổ các thông lệ ngoại giao.

Thay đổi học thuyết quân sự

Tuần này, Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ tới Wales, Anh để tham dự Hội nghị thượng đỉnh NATO, qua đó thể hiện sự ủng hộ với các nước Liên Xô cũ vùng Baltic - những quốc gia xem hành động của Nga đối với Ukraine là mối đe dọa với chính họ. NATO đã tuyên bố kế hoạch tăng cường hiện diện ở khu vực Đông Âu để bảo vệ các nước thành viên tốt hơn, trong đó các nước vùng Baltic và Ba Lan.

Về phần mình, Nga đang chuẩn bị thay đổi học thuyết quân sự để phản ứng trước NATO và tình hình ở Ukraine. Thông tin này được Phó thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Nga Mikhail Popov đưa ra trong cuộc trả lời phỏng vấn hãng tin RIA Novosti. Ông Popov nói, việc NATO tiến về phía Đông vẫn là một trong những nguy cơ chính từ bên ngoài đối với Nga. Theo ông Popov, NATO liên tục hứa hẹn những điều tốt đẹp với Nga, nhưng hành động của tổ chức này trong những năm gần đây “cho thấy một câu chuyện hoàn toàn khác”.

Được thông qua vào năm 2010, học thuyết quân sự của Nga nêu đích danh NATO là một mối đe dọa, khác với các học thuyết trước đó.

Về vấn đề này, ngày 2/9, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon cảnh báo các cường quốc phương Tây không nên đưa ra giải pháp quân sự cho cuộc khủng hoảng Ukraine. Nhận xét này được đưa ra trong bối cảnh NATO chuẩn bị tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu của khối này ở Đông Âu.

Theo kế hoạch, tại Hội nghị thượng đỉnh NATO dự kiến diễn ra trong các ngày 4-5/9 ở xứ Wale của Anh, lãnh đạo tổ chức này sẽ thông qua kế hoạch nâng cao khả năng chiến đấu tại các nước thành viên Đông Âu, thành lập lực lượng phản ứng nhanh "xung kích" gồm hàng nghìn binh lính có thể triển khai trong vòng 2 ngày tại những điểm nóng trong khu vực.

Một số diễn biến khác:

- Ngày 2/9, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cảnh báo Ukraine có thể cần được hỗ trợ thêm 19 tỷ USD nếu không thể chấm dứt xung đột ở miền Đông nước này vào cuối năm tới. IMF tuyên bố sẽ giải ngân 1,39 tỷ USD trong gói cứu trợ 17,1 tỷ USD dành cho Kiev bất chấp những bất ổn đang diễn ra nhưng với điều kiện các đồng minh phương Tây của Ukraine sẵn sàng hỗ trợ thêm khi cần thiết.

-  Ông Lech Walesa, người Ba Lan từng nhận giải Nobel Hòa bình, cho rằng viện trợ quân sự của Liên minh châu Âu (EU) cho Ukraine có thể dẫn tới một cuộc xung đột hạt nhân giữa Nga và NATO. Nga là một trong 5 quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân. Nước này sở hiện hữu kho đầu đạn hạt nhân lớn thứ hai trên thế giới với khoảng 4.300 đầu đạn.

- Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn (UNHCR) ngày 2/9 cho biết giao tranh tại miền Đông-Nam Ukraine đã buộc hơn nửa triệu người phải rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn.

 Theo số liệu mới nhất của UNHCR, ít nhất 260.000 người Ukraine đã phải sơ tán đến các khu vực khác ở trong nước, tăng gấp đôi chỉ trong một tháng qua. Trong khi đó, phía Nga thông báo khoảng 260.000 người Ukraine đã sang Nga tị nạn, người dân nước này còn tìm cách di cư sang các nước láng giềng như Belarus, Ba Lan, Estonia... Ngoài ra, 2.600 người đã thiệt mạng do súng đạn của cả hai bên.

 - Các cuộc họp tiếp theo của Nhóm Tiếp xúc giải quyết khủng hoảng tại miền Đông Ukraine sẽ mang tính chất chính thức, với người đại diện có thẩm quyền của lãnh đạo Ukraine - thông tin từ "Phó Thủ tướng thứ nhất" của CH nhân dân tự xưng Donetsk (DNR) Andrey Purgin sau cuộc gặp tại Minsk (Belarus) ngày 1/9.

Thu An