Chính phủ sẽ làm hình mẫu đổi mới quản trị số, xây dựng quốc gia số toàn diện

Được tổ chức trong 2 ngày 12-13/10, Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 có chủ đề "Xây dựng Đảng bộ Chính phủ trong sạch, vững mạnh; đoàn kết, gương mẫu đi đầu trong khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; tăng tốc đột phá, phát triển đất nước nhanh và bền vững trong kỷ nguyên vươn mình, giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc". 

Đại hội đã xác định đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ cấu lại nền kinh tế, xác lập mô hình tăng trưởng mới lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chính.

Bộ ba động lực mới cho phát triển đất nước

Trả lời câu hỏi của phóng viên về những giải pháp trọng tâm để thực hiện nhiệm vụ này, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ cấu lại nền kinh tế cũng như đổi mới mô hình tăng trưởng luôn là mục tiêu xuyên suốt của Việt Nam qua các nhiệm kỳ. Tuy nhiên, mỗi giai đoạn phát triển sẽ có những động lực mới để thực hiện các mục tiêu này.

Bộ trưởng nhấn mạnh, trong giai đoạn hiện nay, động lực mới chính là bộ ba: Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Và đây cũng là cách tiếp cận rất độc đáo của Việt Nam. Khoa học công nghệ đi với đổi mới sáng tạo và đặt trong bối cảnh chuyển đổi số.

Trong đó, khoa học công nghệ cung cấp tri thức, công cụ. Đổi mới sáng tạo chuyển hóa các tri thức ấy vào đời sống. Và chuyển đổi số khuếch đại tri thức, lan tỏa nhanh, phổ cập, kết nối. Chuyển đổi số tạo ra mảnh đất mới, môi trường mới, giúp khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo diễn ra nhanh hơn.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, để khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thực sự trở thành động lực chính thúc đẩy mạnh mẽ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và cơ cấu lại nền kinh tế, Chính phủ xác định 5 giải pháp lớn.

Thứ nhất, tạo ra đột phá về thể chế và cơ chế tài chính cho phát triển khoa học công nghệ. Chuyển từ cấp phát ngân sách sang đặt hàng, khoán theo kết quả và quản lý theo mục tiêu. Chuyển từ kiểm tra hóa đơn chứng từ sang kết quả nghiên cứu, chuyển từ quản lý đầu vào sang quản lý đầu ra. Các tổ chức nghiên cứu hiệu quả, thương mại hóa được các kết quả nghiên cứu thì sẽ được cấp ngân sách nhiều hơn và ngược lại.

Giải pháp thứ 2, theo Bộ trưởng, đó là phát triển nhân lực chất lượng cao và nhân tài số.

"Giai đoạn này, tri thức, kỹ năng và nhân tài sẽ là trung tâm. Và chúng ta sẽ thực hiện chương trình một triệu kỹ năng số, 100.000 kỹ sư công nghệ cao, 10.000 chuyên gia AI và bán dẫn. Có cơ chế trọng dụng chuyên gia Việt Nam trên phạm vi toàn cầu", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho hay.

Cùng với phát triển nhân tài là xây dựng quốc gia đổi mới sáng tạo, đưa đổi mới sáng tạo trở thành lối sống, phong cách sống của mọi người dân và mọi tổ chức. 

Theo Bộ trưởng, với sự trợ giúp của công nghệ số, chúng ta sẽ đưa ra mô hình "doanh nghiệp một người": Ai cũng có thể kinh doanh như một doanh nghiệp. Xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo, khuyến khích khám phá và đặc biệt là khoan dung với thất bại.

Thứ ba là xây dựng hạ tầng dữ liệu và các nền tảng số. Dữ liệu, nền tảng số là hạ tầng mới của công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Và đây cũng là hạ tầng mới để cơ cấu lại nền kinh tế và xác lập mô hình tăng trưởng mới. Chuyển từ đầu tư mạnh vào hạ tầng công nghệ sang đầu tư mạnh vào dữ liệu và năng lực phân tích.

Thứ tư là xây dựng hệ sinh thái nghiên cứu phát triển với hạt nhân là liên kết "ba nhà": Nhà nước, viện trường và doanh nghiệp. Thực hiện việc Nhà nước đặt hàng các công nghệ chiến lược, 11 nhóm công nghệ chiến lược đã công bố; đặt hàng các sản phẩm chiến lược rồi giao cho doanh nghiệp làm tổng thầu, viện trường tham gia nghiên cứu với định hướng là chuyển nghiên cứu cơ bản về đại học, chuyển nghiên cứu công nghệ về các doanh nghiệp.

Xây dựng quốc gia số toàn diện

Nhấn mạnh giải pháp thứ 5 là xây dựng quốc gia số toàn diện, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho hay, sau 5 năm khởi động chuyển đổi số, chúng ta bắt đầu tiến vào giai đoạn xây dựng Việt Nam số một cách toàn diện, bao gồm: Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, lấy công dân số làm trung tâm. Từ chuyển đổi số sang chuyển đổi AI; từ số hóa quy trình hành chính sang quản trị quốc gia bằng dữ liệu và nền tảng số.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Chính phủ sẽ làm hình mẫu về đổi mới quản trị số. Mỗi năm Nhà nước sẽ công bố một số bài toán về Chính phủ số (từ 50 đến 100 bài toán) có tính đổi mới đột phá để cho các doanh nghiệp trong nước phát triển, sau đó Chính phủ sẽ triển khai mua sắm dựa trên kết quả để kích cầu trong nước, kích cầu công nghệ trong nước.

"Như vậy là một mũi tên trúng 2 đích, vừa phát triển được Chính phủ số của Việt Nam, vừa phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thu Giang