Chính phủ với báo chí: Kết hợp chặt chẽ giữa 'quản lý' và 'đồng hành'

Đây là nhận xét của TS. Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) trong cuộc trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ nhân dịp kỷ niệm 97 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6).

Chính phủ đồng hành, bảo vệ và tạo điều kiện cho báo chí

Theo ông Tô Hoài Nam, ở khía cạnh thứ nhất, Chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất của Việt Nam, theo đó cũng là cơ quan quản lý về mặt Nhà nước cao nhất của báo chí. Trong giai đoạn vừa qua, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ TT&TT tổ chức thực hiện việc kiện toàn sắp xếp lại các cơ quan báo chí trên toàn quốc để đáp ứng được yêu cầu công tác quản lý và quy hoạch báo chí.

"Có thể nói, đây là một việc làm tương đối nhạy cảm. Nhưng công tác chuẩn bị khá kỹ lưỡng và cẩn trọng trên nhiều phương diện, từ tuyên truyền để có nhận thức thống nhất, cho đến thái độ kiên quyết triển khai đúng kế hoạch của các cơ quan quản lý báo chí, nên có thể nói, tới giờ phút này là thành công", ông Tô Hoài Nam đánh giá.

Tiếp cận ở góc nhìn "đồng hành", theo TS. Tô Hoài Nam, rõ ràng trong những năm gần đây, Chính phủ đã tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan báo chí hoạt động. Hiện nay, Chính phủ và các cơ quan của Chính phủ, bộ ngành, địa phương đều có độ cởi mở khi cung cấp thông tin cho báo chí, kể cả những thông tin trước đây bị cho là nhạy cảm, báo chí khó tiếp cận như: Quy hoạch cán bộ, xử lý cán bộ, tình hình chi tiêu ngân sách… Điều đó thể hiện tâm thế sẵn sàng hỗ trợ, "đồng hành" cùng hoạt động báo chí. 

Nếu tiếp cận ở khía cạnh Chính phủ đã có những định hướng nhất định về thông tin để các cơ quan báo chí thực hiện tuyên truyền hiệu quả tới người dân, doanh nghiệp, thì rõ ràng có sự kết hợp chặt chẽ giữa yếu tố quản lý và đồng hành – đây là đặc điểm đặc biệt của Việt Nam.

Hay trong Luật Báo chí và các văn bản dưới luật đều có những quy định để bảo vệ người làm báo, đội ngũ phóng viên trong quá trình tác nghiệp, cũng như nghiêm khắc xử lý cán bộ trong hệ thống Nhà nước có hành vi không tôn trọng cơ quan báo chí, hoặc vi phạm các quy định của cơ quan báo chí.

"Thực tế, Chính phủ, các cơ quan của Chính phủ đã công khai xử lý rất nhiều trường hợp như vậy. Tôi cho rằng, đây là hành động đồng hành, bảo vệ và tạo điều kiện cho cơ quan báo chí hoạt động", ông Nam cho hay.

Ở vế ngược lại, đó là "báo chí đồng hành cùng Chính phủ", với chức năng cơ bản khởi nguồn của báo chí là cung cấp thông tin, tuyên truyền để thỏa mãn nhu cầu về tin tức của người dân và xã hội ngày càng phát triển, đa dạng và phong phú trong thời gian qua, báo chí đã đồng hành cùng Chính phủ tích cực phòng chống dịch COVID-19, phát triển kinh tế-xã hội, phòng chống tiêu cực, tham nhũng…

Các cơ quan báo chí đã tổ chức tuyên truyền nhanh, đầy đủ các chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ, góp phần phổ biến thông tin, phổ biến kiến thức cho người dân, doanh nghiệp, đặc biệt trong hoạt động kinh tế hiện nay. Không những thế, báo chí còn là kênh phản biện và tư vấn chính sách. Rất nhiều chủ trương, chính sách đã được xem xét thông qua, nhờ những phát hiện, phản ánh của báo chí.

Với lợi thế sở hữu hệ thống bạn đọc, hệ thống cơ sở thông tin rộng rãi của mọi tầng lớp nhân dân, báo chí có điều kiện phát hiện sớm những quy định bất cập, bất hợp lý trong một số văn bản quy phạm pháp luật, từ giai đoạn ý tưởng, dự thảo, hay tổ chức thực hiện...  Nhiều cơ quan báo đã mạnh dạn, thẳng thắn phản biện, không ngại đụng chạm. Điều đó đã góp phần quan trọng vào quá trình hoàn thiện thể chế, đặc biệt là thể chế về kinh tế, giáo dục và y tế của Việt Nam.

Hoặc vấn đề chống tham nhũng tiêu cực vốn là việc rất khó. Một số cơ quan báo chí đã dũng cảm phản ánh, giúp cho Đảng, Chính phủ phát hiện nhiều trường hợp sai phạm, tiêu cực, qua đó làm trong sạch bộ máy, nâng cao đạo đức cán bộ.

Thời gian gần đây, qua ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp gửi tới VINASME, ông Nam cho biết, nhiều cơ quan báo chí, trong đó có Báo Điện tử Chính phủ, Cổng TTĐT Chính phủ đã đưa thông tin rất nhanh nhạy, chính xác, đáp ứng mối quan tâm của các doanh nghiệp.

Ngày càng có nhiều người dân, doanh nghiệp tìm kiếm, tiếp cận thông tin từ Báo Điện tử Chính phủ, Cổng TTĐT Chính phủ, kể cả cập nhật các bình luận chất lượng, trách nhiệm của chuyên gia, nhà khoa học về các lĩnh vực có chọn lọc. Đây chính là cơ sở để doanh nghiệp sắp xếp xây dựng các kế hoạch phát triển kinh doanh. Đối với người dân, họ hiểu biết thêm chính sách của Đảng và Chính phủ và các sự kiện chính trị, văn hóa, xã hội và kinh tế. Đây là đặc điểm, lợi thế của Báo Điện tử Chính phủ, Cổng TTĐT Chính phủ so với các cơ quan báo chí khác.

"Nhiều doanh nghiệp chia sẻ: Đọc Báo Điện tử Chính phủ rất yên tâm về tính chính thống của tin tức. Nếu đặt trong mối quan hệ với cộng đồng doanh nghiệp, xã hội, người dân và với các cơ quan bộ ngành, tôi nghĩ rằng Báo Điện tử Chính phủ là một cơ quan mạnh, có vị thế trong tác nghiệp, có sự đúng mực trong phản ánh, đưa tin kể cả những việc làm tốt, tích cực lẫn hạn chế, tiêu cực", ông Tô Hoài Nam chia sẻ.

Báo chí đồng hành với doanh nghiệp

Nói thêm về quan điểm báo chí đồng hành với doanh nghiệp, TS. Tô Hoài Nam cho rằng, đây là chủ trương đúng đắn, nhưng là nhiệm vụ khó khăn. Hiện nay, các cơ quan báo chí phải đối mặt với bài toán tự chủ tài chính. Việc tự chủ đó tạo nên mối quan hệ cộng sinh giữa báo chí và doanh nghiệp.

Ở chiều ngược lại, nếu cơ quan báo chí không xác định "đồng hành", không cùng doanh nghiệp tạo nên mối quan hệ mật thiết lắng nghe, chủ động kết nối, coi nhau như đối tác lâu dài để cùng nhau phát triển thì sẽ tạo nên áp lực cho doanh nghiệp.

Quyền lực của báo chí nếu bị lạm dụng có thể tạo nên tiêu cực, làm mất đi tính bền vững trong mối quan hệ giữa báo chí và doanh nghiệp, khó có thể xây dựng được mối quan hệ "đồng hành". Vì vậy, nếu đã chọn "đồng hành" thì phải chủ động chia sẻ, chân thành giúp đỡ hỗ trợ nhau. Đây chính là yếu tố cần thiết để tạo nên sự bền vững.

"Nhiều khi chỉ cần viết quá một từ về sự thiếu sót của doanh nghiệp có thể khiến doanh nghiệp lâm vào cảnh khó khăn, thậm chí đẩy doanh nghiệp đến 'bờ vực'. Hy vọng báo chí Việt Nam, bằng tư tưởng 'đồng hành' sẽ tạo mối quan hệ thân thiện, tương tác mạnh mẽ giữa báo chí và doanh nghiệp trong thời gian tới", ông Tô Hoài Nam bày tỏ.

Hoàng Giang